Anders Johan Lexell
| Anders Johan Lexell | |
|---|---|
 (1784) | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Turku, 1740ko abenduaren 24a |
| Herrialdea |  Suedia  Errusiar Inperioa |
| Bizilekua | Suedia Errusia |
| Lehen hizkuntza | suediera |
| Heriotza | San Petersburgo, 1784ko abenduaren 11 (43 urte) |
| Familia | |
| Aita | Jonas Lexell |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Åboko Errege Akademia |
| Tesi zuzendaria | Jakob Gadolin (en)  |
| Hizkuntzak | suediera |
| Irakaslea(k) | Leonhard Euler Jakob Gadolin (en) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | astronomoa, matematikaria, fisikaria eta unibertsitateko irakaslea |
| Enplegatzailea(k) | San Petersburgoko Zientzien Akademia Uppsalako Unibertsitatea |
| Influentziak | Leonhard Euler |
| Kidetza | Suediako Zientzien Errege Akademia Zientzien Errusiar Akademia San Petersburgoko Zientzien Akademia Frantziako Zientzien Akademia Accademia delle Scienze di Torino |
Anders Johan Lexell (Åbo, Suedia, 1740ko abenduak 24- San Petersburgo, Errusia, 1784ko abenduak 11) suedo-errusiar astronomo eta matematikari bat izan zen. Errusian pertsonaia hau Andrei Ivanovitx Leksel (errusieraz: Андрей Иванович Лексель) izenarekin ezagunagoa da. Nolabaiteko maiztasunez bere izena Anders Johann Lexell edo Johann Anders Lexell bezala ere idazten da.
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Anders Johan Lexell 1768an Errusiara joan zen, non, beste gauza batzuen artean Leonhard Euler eta Nicolas Fussen lagun egin zen, eta azken honekin hiruki esferikoen ikerketan lan egin zuen.
Bere ekarpen zientifikoei dagokienez, kometa askoren mugimenduaren azterketari dedikatu zela aipatu behar da, eta, bereziki, D/1770 L1 (Lexell) kometaren orbita kalkulatzera, kometa honek bere omenez izena hartu zuelarik (kometa hau Charles Messierrek aurkitu bazuen ere). Kometa hori izan zen Lurretik hurbilen pasa zena astro argitsu horien historian, hala, katalogatutako lehen Lurretik hurbileko objektua izan zelarik. Gehienezko hurbilketa horren distantzia zehatza, benetan ez da zehaztasun matematikoz ezagutzen, baina 3 milioi kilometro inguruan estimatua izan da. Lexellek kometa horrek perihelio handia izan zuela frogatu zuen, 1767an Jupiter planetarekin topo egin zuen arte, eta, beste bi orbitaren eta Jupiterrekin are hurbilagoko topaketa baten ondoren barnealdeko eguzki-sistematik kanporatua izango zela ere iragarri zuen.
Lexell, Urano planeta aurkitu ondoren honen orbita kalkulatzen ere lehena izan zen, honek planeta ezaugarriak kometarenak baino gehiago zituela ezarriz.
Finean, aipatuarena da hiruki esferikoetako lerro trigonometrikoei buruzko Lexellen teorema, area eta oinarri bereko erpinen toki geometrikoa ezartzen duena.
2004 Lexell asteroidea bere omenez izendatua izan zen.
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q447071
Multimedia: Anders Johan Lexell (astronomer) / Q447071