Aitzineko bokal itxi ez biribildu
Aitzineko bokal itxi ez biribildu | |
---|---|
i | |
Kodetzea | |
X-SAMPA | i |
Kirshenbaum | i |
Braille | ⠊ |
Aitzineko bokal itxi ez biribildua, edo aitzineko bokal altu ez biribildua bokal soinu mota bat da mintzatuak diren hizkuntza gehienetan agertzen dena. Nazioarteko Alfabeto Fonetikoak [i] sinboloarekin adierazia da eta bere X-SAMPA ikurra i
da.
Soinu hau ahoskatua izaten ahal da bokal hutsa bezala hizkuntza batzuetan, esaterako frantsesez chic erraiten da, euskaraz korapilo. Bestalde, beste hizkuntzetan iraupen luzearekin ahoskatua da, adibidez ingelesez meet (/iː/ ikurraren bidez adierazia da, diptongo tipi bat da).
Aitzineko bokal itxi ez biribildua /j/ hurbilkari sabaikariaren parekoa da. Hizkuntza zenbaitetan elkarren arteko txandakatzeak daude, adibidez frantsesez. Diptongoen transkribaketan ez-silabikotasun diakrotikodun [i̯] eta [j] soinu bera adierazteko erabiliak dira maiz.
Bokalak | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ikus, gainera: Nazioarteko Alfabeto Fonetikoa, Kontsonanteak | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Ikurrak binaka agertzen diren kasuetan, eskuinekoak bokal biribildu bat irudikatzen du. |
Soinu hau adierazteko latindar alfabetoa erabiltzen duten hizkuntzek ⟨i⟩ letra erabiltzen dute. Hala ere, badira salbuespenak, hala nola ingeles ortografian letra hau /aɪ/ (adibidez: bite) edo /ɪ/ (esaterako: bit) hotsekin erkidetua da eta ⟨e⟩ ⟨ea⟩ ⟨ee⟩ ⟨ie⟩ edo ⟨ei⟩ idazkerek adierazten dute /i:/, adibidez scene, bean, meet, niece, conceive. Irlandar ortografian ⟨aí⟩ ⟨ei⟩ edo ⟨aío⟩ sekuentziak erabili daitezke /iː/ adierazteko..
Ezaugarriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Aitzineko bokal itxi ez biribilduak hurrengo ezaugarriak ditu:
- Bere garaiera itxia edo altua da. Honek esan nahi du mihia ahoaren sabaitik hurbil kokatzen dela, baina kontsonante bezala sailkatuko litzatekeen hersketarik sortu gabe.
- Bere atzekotasuna aitzinekoa da. Honek esan nahi du mihia ahoaren aurrealdean kokatzen dela, baina kontsonante bezala sailkatuko litzatekeen hersketarik sortu gabe.
- Bere biribiltasuna ez biribildua da. Honek esan nahi du ezpainak ez direla biribiltzen.