Edukira joan

Estatubatuar-Mexikar Gerra

Wikipedia, Entziklopedia askea
Theklan (eztabaida | ekarpenak)(r)en berrikusketa, ordua: 13:06, 24 urtarrila 2024
(ezb.) ←Bertsio zaharragoa | Oraingo berrikuspena ikusi (ezb.) | Bertsio berriagoa→ (ezb.)
Estatubatuar-Mexikar Gerra
Goitik behera eta ezkerretik eskuinera: Winfield Scott Mexiko Hiriko Konstituzio plazan sartzen, estatubatuar soldaduak mexikar soldaduei aurre egiten Resaca de la Palmako guduan, estatubatuar garaipena Mexiko Hiriko kanpaldeko Churubusco kokalekuan, estatubatuar marineak storming Chapultepeco guduan estatubatuar banderapean, Cerro Gordoko gudua.
Data1846ko apirilaren 25a-1848ko otsailaren 3a
LekuaTexas, Mexiko Berria, Kalifornia, Mexikoren iparralde, erdialde eta ekialdea, eta Mexiko Hiria
EmaitzaEstatubatuar garaipena
Gudulariak
Estatu Batuak
Kaliforniako Errepublika
Mexiko
Buruzagiak
James K. Polk
Winfield Scott
Zachary Taylor
Stephen W. Kearny
John Drake Sloat
William Jenkins Worth
Robert Field Stockton
Joseph Lane
Franklin Pierce
David Conner
Matthew C. Perry
John C. Frémont
Thomas Childs
Henry Stanton Burton
Edward Dickinson Baker
William B. Ide
Antonio López de Santa Anna
Mariano Arista
Pedro de Ampudia
José María Flores
Mariano G. Vallejo
Nicolás Bravo
José Joaquín de Herrera
Andrés Pico
Manuel Armijo
Martin Perfecto de Cos
Pedro Maria de Anaya
Agustín Jerónimo de Iturbide y Huarte
Joaquín Rea
Manuel Pineda Muñoz
Gabriel Valencia
Indarra
73.532 erregular eta boluntario 3.000
12,000 irregular
Galerak
1.733 hildako guduzelaian (1.721 soldadu, 11 marine eta itsasgizon 1)
4.152 zauritu
10.000 hildako erregular (5.000 guduzelaian)

Estatubatuar-Mexikar Gerra, estatubatuarrek Mexikar Gerra deitua eta mexikarrek Mexikoko estatubatuar eskuhartzea, 1846-1848ko AEB eta Mexikoren arteko gerra bat izan zen.

Gerra AEBen espansionismo asmoek piztuarazi zuten, bere lehen urratsa Mexikoren jabetzakoak ziren Texas eta Coahuila estatuen lurraldeetara estatubatuar kolonoak bidali eta Texasko Errepublika sortuaraztea izan zen. Beste arrazoietako bat AEBetako Armada Nueces eta Rio Bravo ibaien arteko mexikar lurraldeetan barneratzea izan zen, bai eta AEBetako Gobernuak Mexikoko Gobernuari Texasko Independentzia Gerrako kalte-ordainak eskatzea ere. Guzti honek mexikarrak guztiz sumindu zituen.

Mexikorentzat ondorio latzak ekarri zituen, herri gisa umilazio politikoa izateaz gain sekulako lurralde galera izan zen, bere jatorrizko lurraldearen ia erdia galdu baitzuen, AEBen jabetzara igaroz: gaur egungo Texas, Mexiko Berria, Arizona, Utah, Nevada eta Kalifornia estatuez gain, Colorado estatuaren zatirik handiena eta Wyoming estatuaren zati bat.

AEBentzat sekulako lurralde hedapena izateaz gain, AEBetako Armada eta bere ofizialentzako gerra eskarmentua bereganatzeko aukera bikaina izan zen, estatubatuar ofizial horietako askok gerora AEBetako Gerra Zibilean parte hartuko zuten.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]