Tabriz
Tabriz[1] (persieraz/azerbaijaneraz:تبریز ; tæbˈriːz ahoskatua) Irango ipar-mendebaldeko muturreko hiria da, Ekialdeko Azerbaijan probintziako hiriburua, Quri Txay ibaiaren ertzean kokaturik dagoena. 2011n 1.494.998 biztanle zituen[2]. Unibertsitatea eta aireportua ditu.
| Tabriz | |
|---|---|
| Irango udalerria | |
 | |
| Administrazioa | |
| Estatua |  Iran |
| Probintzia | Ekialdeko Azerbaijan |
| Postakodea | 51368 |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 38°04′26″N 46°17′46″E / 38.0739°N 46.2961°E |
  Tabriz | |
| Garaiera | 1.340 metro |
| Eremua | 324 kilometro koadro |
| Demografia | |
| Biztanleria | 1.558.693 biztanle |
| Bestelako informazioa | |
| Telefono aurrizkia | 041 |
| Ordu-eremua | UTC+03:30 |
| Webgune ofiziala | |
Geografia
aldatuTabriz ipar-mendebaldeko Iranen dago, Ekialdeko Azerbaijan probintzian, Eynali and Sahand mendiguneen artean. Eskualde horretan lurrikara ugari gertatzen dira.
Klima
aldatuHiriak estepako klima hotza dauka, BSk, Köppen klima sailkapenaren arabera.
 Datu klimatikoak (Tabriz, 1951–2010, muturrekoak 1951–2010) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 16.0 | 19.0 | 25.6 | 31.2 | 33.8 | 39.0 | 42.0 | 41.0 | 38.0 | 30.6 | 23.4 | 21.8 | 42.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 2.3 | 4.9 | 10.6 | 17.0 | 22.8 | 28.8 | 32.8 | 32.7 | 28.3 | 20.7 | 12.0 | 5.2 | 18.2 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | -1.7 | 0.5 | 5.6 | 11.5 | 16.7 | 22.1 | 26.0 | 25.9 | 21.4 | 14.5 | 7.1 | 1.2 | 12.6 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -5.7 | -3.9 | 0.6 | 6.0 | 10.7 | 15.4 | 19.3 | 19.1 | 14.5 | 8.4 | 2.1 | -2.9 | 7.0 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -25.0 | -22.0 | -19.0 | -12.0 | 0.6 | 4.0 | 7.0 | 10.0 | 4.0 | -4.0 | -17.0 | -19.5 | -25.0 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 22.0 | 24.2 | 40.0 | 51.6 | 41.1 | 16.4 | 5.6 | 3.3 | 7.9 | 22.5 | 27.1 | 22.1 | 283.8 |
| Euri egunak (≥ 1 mm) | 4.9 | 5.3 | 7.7 | 8.8 | 7.3 | 3.2 | 1.2 | 0.6 | 1.3 | 4.3 | 4.9 | 5.0 | 54.5 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 9.3 | 7.9 | 4.9 | 1.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.2 | 1.8 | 6.2 | 31.4 |
| Eguzki orduak | 125.9 | 146.3 | 179.7 | 200.8 | 268.7 | 334.3 | 352.5 | 337.7 | 301.4 | 231.6 | 180.3 | 136.8 | 2796.0 |
| Hezetasuna (%) | 72 | 69 | 61 | 56 | 50 | 40 | 36 | 36 | 39 | 51 | 65 | 71 | 53 |
| Iturria: chaharmahalmet[3] | |||||||||||||
Historia
aldatuXIII. mendearen bukaeran, mongol agintarien garaian, alegia, Irango hiriburu eta intelektualen gune nagusi izan zen. Safavien garaian, halaber, Persiako hiriburua izan zen. Turkiarren eta errusiarren mende egon zen ondoren. 1946an Azerbaijango Errepublika Demokratikoko hiriburu egin zuten, baina berehala konkistatu zuten irandarrek. Lurrikara ugari izan dira hirian (K.a. 791, K. o. 858, 1041, 1721, 1727, 1780).
Banaketa administratiboa
aldatuGaur egungo barrutiak
aldatuEkonomia
aldatuMerkataritza eta industria (ehungintza, petrolio-findegiak, nekazaritzarako makineria, eraikuntzarako gaiak, motorrak) dira ekonomia-jarduera nagusiak.
Ondarea
aldatuLurrikara ugari gertatzen diren eremuan dagoen arren monumentu ugari gorde ditu. Aipagarriak dira, besteak beste, 1465-1466 urteetako Musjed-e Kabud meskita (Meskita urdina) eta XIV. mendeko hiri gotortua.
Tabrizko bazarra Ekialde Hurbileko zaharrenetakoa da eta munduko bazar estali handiena. 2010ean Gizateriaren Ondare izendatu zuen Unescok.
Erreferentziak
aldatu- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-11).
- ↑ Iran: Major Cities. citypopulation.de (Noiz kontsultatua: 2017-2-18).
- ↑ Tabrizeko klima, 1988–2010. chaharmahalmet.ir.
