Sierra Nevada (Usono)
|
Tiu ĉi artikolo traktas la montaron Sierra Nevada en Usono. Krome ankaŭ ekzistas samnomaj montaroj en Hispanio kaj en Meksiko. |
| Sierra Nevada | |
|---|---|
 | |
| montara sistemo [+] | |
| Supermara alteco | 4 421,124 m [+] |
| Koordinatoj | 37° 44′ N, 119° 34′ U (mapo)37.73-119.57Koordinatoj: 37° 44′ N, 119° 34′ U (mapo) [+] |
| Plej alta punkto | Monto Whitney [+] |
| Akvokolektejo | 63 118,01 km² (6 311 540 ha) [+] |
| Areo | 63 118,01 km² (6 311 540 ha) [+] |
| Materialo | metamorfa petro, magmorokaĵo [+] |
 |
|
| Sierra Nevada | |
 Vikimedia Komunejo: Sierra Nevada (United States) [+] |
|
La Sierra Nevada (hispane neĝa montaro) estas alta montaro en Usono, kiu plejparte situas en Kalifornio. Malgranda parto situas en la najbara usona ŝtato Nevado proksime de la lago Tahoe.
La montaro estas regiono, kiu konsistas el naciaj parkoj, naturprotektitaj arbaroj kaj areoj tre malproksimaj de civiliza infrastrukturo. La plej alta punkto estas la monto Mount Whitney (4418 metroj super la marnivelo), la plej alta monto de Usono ekster la ŝtato Alasko.
Historio
[redakti | redakti fonton]Dum la tempo de la reĝlando "Nova Hispanio" la montaro konsistigis la nordorientan limon de la provinco Altocalifornia. La regiono ne estis esplorata kaj sur mapoj nur montriĝis skeme. La unua usonano, kiu pasis la montaron, estis Jedediah Smith dum la jaro 1827. Dum la sekva jaro li kun grupo de pliaj usonanoj esploris la okcidentan parton de la montaro. Dum la jaro 1841 John Bidwell gvidis unu el la unuaj grupoj de usonaj setlistoj tra la montaro al Kalifornio.
Dum 1844 John Charles Frémont kartografie mezuris grandajn partojn de la montaro kaj tiel unuafoje povis superrigardi la geografion de la lando inter Rokmontaro kaj Pacifika Oceano. Li interalie konstatis, ke ne ekzistas iu granda rivero inter la Roka Montaro kaj la oceano, kiu ekde la fino de la 18-a jarcento estis mise desegnita en la mapoj pri la okcidento de Nordameriko.
Geografio
[redakti | redakti fonton]La montaro longas 650 kilometrojn kaj etendiĝas de la pasejoj Fredonyer norde ĝis Tchachapi sude. Ĝi konsistigas la sudan daŭrigon de la Kaskada Montaro, la ena zono de la pacifika sistemo de la nordamerika Kordilero.
Oriente de la montaro limas la valoj Owens kaj la Valo de Morto (angle Death Valley), kiuj estas aparte sekaj, ĉar nuboj venantaj de la okcidenta Pacifika Oceano perdas sian humidecon kiel pluvo aŭ neĝo sur la montaro Sierra Nevada kaj nur tre malofte dum aparte malsekaj vintroj pluvoj atingas la valojn oriente de la montaro. Okcidente la montaro limas al vasta apudoceana ebenaĵo de Kalifornio.
Riveroj, kiuj el la montaro fluas okcidenten, enfluas la Pacifikan Oceanon. Riveroj fluantaj orienten finiĝas forvaporiĝante en la dezerta regiono de la Granda Baseno.
La montaro havas profundajn valojn, kiuj ekestis pere de glaĉeroj dum la lasta glaciepoko. La montroj kovratas per gigantaj arbaroj. La Sierra Nevada estas la sola monda regiono, en kiu kreskas la arbegoj sekvojoj.
En la montaro interalie situas la usonaj naciaj parkoj
- Nacia Parko Yosemite
- Nacia Parko Sekvoja kaj
- Nacia Parko Reĝa Kanjono, sed krome ankoraŭ multaj pliaj naturprotektitaj zonoj, ekzemple la sovaĝejo John Muir.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- informoj kaj mapoj (angle)
- grimpaj informoj pri pluraj montopintoj de la Sierra Nevada (angle)
- informoj pri la sovaĝejo John Muir kaj pli (angle) Arkivigite je 2014-04-10 per la retarkivo Wayback Machine
