Novi Sad

Premioj
	• Eŭropa Kultura Ĉefurbo vd

Ĝemelurboj
	Orjol (2017–); Toluca (2015–); Gomel (2013–); Lublino (2013–); Pécs (2009–); Niĵnij Novgorod (2006–); Banjaluko (2006–); Timișoara (2005–); Lvivo (2005–); Budva (1996–); Iliupoli (1994–); Campinas (1989–); Norwich (1989–); Dortmundo (1982–); Ĉangĉuno (1981–); Modeno (1974–); Irkutsk ; Taverny ; Ferrara vd

Novi Sad
Fotomontaĵo
urbo de Serbio ; urbego vd
Flago	Blazono
Administrado
Ĝemelurboj
	Orjol (2017–); Toluca (2015–); Gomel (2013–); Lublino (2013–); Pécs (2009–); Niĵnij Novgorod (2006–); Banjaluko (2006–); Timișoara (2005–); Lvivo (2005–); Budva (1996–); Iliupoli (1994–); Campinas (1989–); Norwich (1989–); Dortmundo (1982–); Ĉangĉuno (1981–); Modeno (1974–); Irkutsk ; Taverny ; Ferrara vd
Poŝtkodo	21000
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	380 000 (2020) [+]
Loĝdenso	3 578 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	45° 16′ N, 19° 50′ O (mapo)45.26444444444419.831666666667Koordinatoj: 45° 16′ N, 19° 50′ O (mapo) [+]
Alto	80 m [+]
Areo	106,2 km² (10 620 ha) [+]
Horzono	UTC+01:00 [+]
	Novi Sad (Vojvodino)
	Situo de Novi Sad
	Novi Sad (Novi Sad)
	Situo de Novi Sad
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Novi Sad [+]
Premioj
	• Eŭropa Kultura Ĉefurbo vd
	v • d • r

Novisado^[1] (kroate Novi Sad, serbe kaj rutene Нови Сад, hungare Újvidék, slovake Nový Sad, germane Neusatz) estas urbo kaj samtempe municipo en Serbio, ĉefurbo de la provinco aŭtonomio Vojvodino, en distrikto Suda Baĉka (Južnobački Okrug). La nomo signifas nova ĝardeno. Ankoraŭ 1 urbo, 9 vilaĝoj kaj 5 suburboj apartenas al la municipo.

Bazaj informoj

Areo: 237 km²
Alto super marnivelo: 70–80 m
Loĝantaro: 381 388
Poŝtkodo: 21000
Telefonprefikso: 21
Aŭtokodo: NS

Situo

La urbo situas sur ebenaĵo, laŭ maldekstra bordo de Danubo, ĉe kunfluejo de kanalo Danubo-Danubo, laŭ ĉefvojo kaj fervojo Budapeŝto-Beogrado. Kontraŭe situas Petrovaradin.

Historio

Romianoj fondis urbon Cusom, poste avaroj, poste hungaroj ekde 895 vivis tie. Antaŭ la turkoj estis tie malgranda abateja bieno. Serboj servantaj la turkojn fondis la komunumon en 1694, kiu urbiĝis en 1748. Post la turkoj alvenis homoj el diversaj regionoj de Habsburga Imperio. En 1918 taĉmentoj de SHS (=Serba-Kroata-Slovena Reĝlando) okupis la urbon. Fine Novi Sad apartenis al SHS. Inter 1941-1944 la urbo rehungariĝis. En 1942 jugoslaviaj partizanoj (tiutempe nelegalaj laŭ la milita juro) suferigis la loĝantaron. Sekve la hungara armeo faris tuturban razion, pli, ol mil homoj estis murditaj. Hungario enkarcerigis estrojn de la raziuloj. En 1944 Jugoslavio reokupis la regionon, partizanoj alvenis la unua, kiuj venĝis la razion. En la tuta regiono resume 40000 da hungaroj malaperis, oni rememoras pri nemarkitaj tomboj. La tuta germaneco estis deportita.

Dum la socialismo la urbo havis plurlingvan radiostacion. La hungarlingva dissendo estis aŭdata ankaŭ en Hungario pro la malsamaj kaj interesaj programoj.

En 1988 okazis jogurto revolucio, ĉar oni ĵetis jogurtojn al la politikistoj. En 1999 NATO bombardis la urbon, la pontoj detruiĝis. Nun en Serbio ĉi tiu urbo estas la dua plej granda, loĝantaj serboj, kroatoj, hungaroj, slovakoj, germanoj kaj rutenoj.

Falo de la ŝirmejo ĉe la fervoja stacio Novi Sad estis malfeliĉo, kiu okazis 1-an de novembro 2024 je ĉirkaŭ 11:50 h ĉe la fervoja stacio Novi Sad. En la malfeliĉo mortis 14 homoj, inkluzive de sesjara knabo, dum tri personoj estis vunditaj. Tri junuloj estis grave vunditaj kaj restis en vivo-minaca stato. Inter la identigitaj viktimoj estis ok civitanoj de Serbio kaj unu persono el Nord-Makedonio.

Vidindaĵoj

Servoj

Universitato de Novi Sad

Esperanto en Novi Sad

Tie ekloĝis Miĥail Solovjev en 1926, kaj tie okazis kongreso de SAT en 1969.

Vojvodina Esperanto-Ligo (serbe per latina alfabeto Savez za esperanto Vojvodine respektive cirile Савез за есперанто Војводине) estis Esperanto-asocio, kiu en 1954 ekfunkciis en la aŭtonoma regiono Vojvodino de la tiutempa Federacia Popola Respubliko Jugoslavio kaj havis sian sidejon en Novi Sad.