Kogurjo
| Kogurjo | |||||||||
| |||||||||
|
| |||||||||
| historia lando • reĝlando | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Geografio
| |||||||||
| Ĉefurbo: | Jolbon • Gungnae • Pjongjango
| ||||||||
| Loĝantaro | |||||||||
Kvanto de loĝantoj:
|
3 500 000
| ||||||||
| Ŝtat-strukturo | |||||||||
| |||||||||
.svg){kind=small}
.png)
Goguryeo aŭ Kogurjŏ (Hangul: 고구려; Hanja: 高句麗; pinyin: Gāogōulí) (1-a jarcento a.K.-668) estis regno en nunaj Manĉurio kaj norda Koreio.
Kogurjo estis la plej granda reĝlando el la tri reĝlandoj konsistantaj Koreion ĝis 668 p.K. Ĝi situis sur ĉirkaŭ la hodiaŭa teritorio de Norda Koreio. Laŭ la tradicio, ĝin fondis en 37 a.K. Ĉu Mong en la rivervalo de Tongge, sed oni supozas, ke ĝi jam ekzistis en la 2-a jarcento.
Historio
[redakti | redakti fonton]Dum la regado de la legenda reĝo Theĝo (1-2-a jc. p.K.) elformiĝis hereda reĝa sistemo en Kogurjo. La reĝo Sosurim (regis inter 371–384) centrigis la reĝan potencon per leĝoj kaj dekretoj. La teritorion de la reĝlando pligrandigis la konkeroj de reĝoj Kvanggetho (regis 391–412), poste Ĉangsz (regis 413–491). En la orepoko de la reĝlando, Kogurjo regis ne nur la norda parton de la Koreia duoninsulo, sed ankaŭ la Liaotung-duoninsulon kaj parton de Manĉurio.
Oni distingis en la centra adiministra sistemo 12 rangojn, sure kies pinto staris la ĉefministro (te-dero) elektita je tri jaroj de la kunlaborantoj.
Oni enkondukis la budhismon post 372, je ĉina efiko kaj por ideologie apogi la centrigitan burokratismon (poste disvastiĝis ankaŭ la taoismo). Ekde tiam oni emfazis la instruadon en spirito de la Konfuceo. Multaj tombejaj pentraĵoj prezentas ĉiutagaĵojn de la popolo de Kogurjo.
Post kiam en Ĉinio enpotenciĝis la unuiĝinta Sui- (581–618), kaj T'ang-dinastio (618–907), la ĉinoj pli kaj pli ofte militiris en Kogurjon. La reĝlando estis fine konkerita (668) fare de la aliancaj armeoj de sud-korea Silla-reĝlando kaj T'ang-dinastio. La duoninsulo venis sub regadon de la unuiĝinta reĝlando Silla (668–935).
La kogurja lingvo estis parolita en la malnova reĝlando de Kogurjo.
Listo de la reĝoj de Kogurjo
[redakti | redakti fonton]- 37 - 19 a.K. Tongmyong Wang
- 19 a.K. - 18 p.K. Yuri(myong) Wang
- 18 - 44 Taemusin Wang
- 44 - 48 Minjung Wang
- 48 - 53 Mobon Wang
- 53 - 146 T'aejo Wang
- 146 - 165 Ch'adae Wang
- 165 - 179 Sindae Wang
- 179 - 196 Kogukch'on Wang
- 196 - 227 Sansang Wang
- 227 - 248 Tongch'on Wang
(244:Ĉinoj sturmas la Kogurja ĉefurbo)
(313 la okcidentaj Cin dinastio de Ĉinio estas forpelita el Koreio)
( en 346 li konkeras la nordan korean regnon de Pojo)
- 371 - 384 Sosurim Wang
- 384 - 391 Kogugyang Wang
- 391 - 413 Kwanggaet'o Wang
- 413 - 491 Changsu Wang
- 491 - 519 Munja(myong) Wang
- 519 - 531 Anjang Wang
- 531 - 545 Anwon Wang
- 545 - 559 Yangwon Wang
- 559 - 590 P'yongwon Wang
- 590 - 618 Yongyang Wang
(612 : la ĉinaj Sui dinastio invadas, sed malvenkas)
(645 - 647 la ĉina T'ang dinastio invadas sed malvenkas. En 667 - 668 Ĉinoj kaj korea reĝlando Silla konkeras Kogurjon.
