Forto de Planck

En fiziko, la forto de Planck ω_P estas la mezurunuo de forto en sistemo de naturaj unuoj origine proponitaj de germana fizikisto Max Planck.

Ĝi egalas al

$F_{P}={\frac {m_{P}c}{t_{P}}}={\frac {c^{4}}{G}}$

kie c estas lumrapideco en vakuo;

G estas gravita konstanto;

m_P estas maso de Planck;

t_P estas tempo de Planck.

Ĝia valoro estas

F_P ≈ 1,21026(12) · 10⁴⁴ N

La ĉeferarujo de la pritaksita valoro estas metita en krampoj.

Pli elvolvita formo de ĉi tiu lasta esprimo estas F_P = 1,21026 · 10⁴⁴ N ± 0,00012 · 10⁴⁴ N.

Necerteco de la valoro estas ĉefe pro necerteco de la gravita konstanto G. Relativa necerteco de F_P preskaŭ egalas al tiu de G. Vidu plu en unuoj de Planck#Necertecoj de valoroj.

Fizika signifeco

La Planck forto estas ankaŭ asociita kun la ekvivalento de gravita potenciala energio kaj elektromagneta energio kaj en ĉi tiu ĉirkaŭteksto ĝi povas esti komprenita kiel la forto kiu limigas sin-gravitantan mason al duono de ĝia radiuso de Schwarzschild:

$F_{P}={\frac {Gm^{2}}{r_{G}^{2}}}$

kie m estas iu maso

r_G estas duono la Radiuso de Schwarzschild r_s de la donita maso:

$r_{G}={\frac {r_{s}}{2}}={\frac {Gm}{c^{2}}}$

Pro tio ke la dimensio de forto estas ankaŭ rilatumo de energio dividita per longo, la Planck forto povas esti kalkulita kiel energio dividita per duono la radiuso de Schwarzschild:

$F_{P}={\frac {mc^{2}}{\frac {Gm}{c^{2}}}}={\frac {c^{4}}{G}}$

Ĝenerala relativeco

En ĝenerala relativeco, la forto de Planck estas ofte utila en sciencaj kalkuloj kiel rilatumo de elektromagneta energio por gravita longo. Tial ekzemple ĝi aperas en la ejnŝtejnaj kampaj ekvacioj, priskribantaj propraĵojn de gravita kampo ĉirkaŭbaranta iun donitan mason:

$G_{\mu \nu }=8\pi {\frac {G}{c^{4}}}T_{\mu \nu }$

kie $G_{\mu \nu }$ estas la ejnŝtejna tensoro kaj $T_{\mu \nu }$ estas la energio-momanta tensoro.

Vidu ankaŭ

• Unuoj de Planck
• Naturaj unuoj
• Forto
• Kvantuma gravito

Eksteraj ligiloj

• NIST pri konstantoj kaj mezurunuoj
• Scaling Mount Planck Arkivigite je 2005-12-16 per la retarkivo Wayback Machine de Wilczek F. en Physics Today
• La Planck forto estas ankaŭ asociita kun la ekvivalento de gravita potenciala energio kaj elektromagneta energio
• [1] Arkivigite je 2008-05-12 per la retarkivo Wayback Machine