Cirklo
 | Ĉi tiu artikolo temas pri cirkla linio. Por areo ene de cirklo rigardu la paĝon Disko (matematiko). Por ilo por desegni cirklojn legu la artikolon Cirkelo. |
En geometrio, cirklo estas aro de ĉiuj punktoj en ebeno ĉe fiksa distanco (la radiuso) de fiksa punkto (la centro).
En xy-a koordinatsistemo, la cirklo kun centro (x0,y0) kaj radiuso r estas la aro de ĉiuj punktoj (x,y) tiel ke
- Periferio de cirklo:
- Areo de cirklo:
Cirklo estas 1-dimensia fermita sternaĵo.
Cirklo estas speco de koniko; ĝi estas rigardebla kiel elipso kies fokusoj estas kunfanditaj kun la centro de la cirklo. La granda kaj la malgranda duonaksoj havas la saman longon, la discentreco, , = 0. Ĝi estas la intersekco inter ebeno kaj rivolua konuso kies akso estas orta al la ebeno.
Laŭ Francisko Azorín Cirklo estas Surfaco limigita per cirkonferenco.[1] Kaj li indikas etimologion el greka kirkos, krikos kaj tio de tie la latina circus (ĉirkaŭo).[2]
Difinoj
[redakti | redakti fonton]- Ĥordo: rekta segmento, kiu kunligas du punktojn de cirklo.
- Arko: segmento de cirklo limita de du punktoj.
- Radiuso: rekta segmento kiu kunligas la centron al punkto de la cirklo
- Diametro: rekta segmento kiu trapasas la cirklan centron kaj kunligas du punktojn de la cirklo.
- Disko: regiono en ebeno enhavata ene de cirklo (la termino cirklo estas ankaŭ foje uzata por signifi tian diskon).
- Cirkla sektoro: parto de disko kun du radiusaj strekoj kaj arko.
- Centra angulo: angulo kies vertico estas la cirkla centro; aŭ angulo inter du radiusoj. Vidu Teoremo pri la cirkonferenca angulo kaj la centra angulo
- Cirkonferenca angulo: angulo kies vertico estas unu punkto de la cirklo.
Geometriaj Leĝoj
[redakti | redakti fonton]Egalaj ĥordoj ripozas sur egalaj centraj anguloj.
La centra sekcio de du intersekcantaj cirkloj krucas la vertikalan ŝnuron kaj estas perpendikulara al ĝi.
La sekcio de la centroj, aŭ daŭrigo de du tanĝantaj cirkloj, pasas tra ilia tanĝantpunkto.
La centro de la ĉirkaŭskribita cirklo blokanta triangulon estas la renkontiĝo de la mezaj vertikaloj al ĝiaj flankoj.
La centro de la cirklo ĉirkaŭskribita en triangulo estas la intersekco de ĝiaj angulaj skeciloj.
En kulturoj
[redakti | redakti fonton]En la pasinteco, la cirklo estis utiligita kiel bazo por multaj kulturoj, sed kun la paso de la tempo ĝia uzo malkreskis en la plej multaj evoluataj kaj hierarkiaj socioj.
La rondo, kiel formo de renkontiĝo aŭ renkontiĝo de homoj permesas "egalan" renkonton en kiu ĉiuj turnas sin kaj rigardas ĉiujn, kontraste al fronta renkontiĝo kiel preleganto al klaso, aŭ aktoro antaŭ publiko. Ekzemploj troveblas de la cirkla renkontiĝo de homoj en tribaj kulturoj kiuj kunvenas por la ceremonio ĉirkaŭ la bivakfajro, en la legendo de la kavaliroj de la ronda tablo de Reĝo Arturo ĉe Kameloto, en popoldancoj kaj similaj.
Tamen, homoj ofte kunvenas (hodiaŭ kaj tra la historio) en la formo de cirklo aŭ arko de cirklo por rigardi eventon okazi en ĝia centro, kiel surstrataj prezentadoj, stadionoj (kutime necirklaj), certaj koncertejoj kaj amfiteatroj, kiel ekzemple la Koloseo.
En malsamaj partoj de la mondo ekzistas tradicio de mandalaj pentraĵoj kiuj estas buntaj cirklaj desegnaĵoj, foje de filozofia aŭ religia signifo.
La esprimo "cirklo" foje estas uzita en lingvo por reprezenti ciklajn procezojn (kiel ekzemple la vivociklo, la senfina ciklo en budhismo, la zodiako aŭ la Krebs-cirklo) aŭ senesperajn situaciojn (kiel ekzemple la ciklo de malriĉeco aŭ la ciklo de magio).
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Notoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Francisko Azorín, arkitekto, Universala Terminologio de la Arkitekturo (arkeologio, arto, konstruo k. metio), Presejo Chulilla y Ángel, Madrido, 1932, paĝo 48.
- ↑ Azorín, samloke.