Vidi fonton por Politika krizo en Ukrainio (2013-2014)

{{Sen fontoj|politiko|Aprilo 2014}}
[[Dosiero:Pro-russia-protests.png|eta|La regionoj en kiuj estis renkontiĝoj kaj por-rusiaj protestoj]]
[[Dosiero:Charkiw-Ukraine-Map.png|eta|[[Ĥarkovo]], la situo en [[Ukrainio]]]]
La '''politika krizo en Ukrainio''' komenciĝis en la fino de [[2013]] kiel vasta protesta movado kontraŭ la tiama ŝtata reĝimo en [[Ukrainio]] gvidata de ĝia prezidento [[Viktor Janukoviĉ]]. En [[januaro de 2014]] ĝi transformiĝis al armita surstrata konflikto en multaj urboj de Ukrainio. Tamen la plej akraj okazintaĵoj okazis sur la placo Majdano de [[Kievo]] nomata [[Eŭromajdano]] kaj apudaj ĉirkaŭaĵoj. Tie okazis ĉirkaŭ 100 mortintoj kaj pli ol 1500 vunditoj.

== Ĉefaj eventoj ==
[[Dosiero:Kramatorsk-Ukraine-map.png|eta|dekstra|[[Kramatorsk]], la situo en [[Ukrainio]]]]
[[Dosiero:Donetsk-Ukraine-map.png|eta|maldekstra|[[Donecko]], la situo en [[Ukrainio]]]]
[[Dosiero:Luhansk-Ukraine-map.png|eta|dekstra|[[Luganska Popola Respubliko|Lugansko]], la situo en [[Ukrainio]]]]
[[Dosiero:Mariupol pos.png|eta|maldekstra|[[Mariupol]], la situo en [[Ukrainio]]]]
[[Dosiero:Euromaidan in Kiev 2014-02-19 12-06.jpg|eta|dekstra|La [[Eŭromajdano]] en [[Kievo]], la 19an de februaro [[2014]]]]

=== Eŭromajdano ===
{{Ĉefa|Eŭromajdano}}

=== Por-rusiaj protestoj kaj apero de separatistoj en orienta Ukrainio ===
Protestoj aperis sur la orienta parto de Ukrainio iuj separatistoj t.e. "nekonataj soldatoj", en rusiaj militaj uniformoj sen insignoj, tamen kun rusiaj [[Kalaŝnikov-mitraleto]]j kaj aliaj tipe rusiaj armiloj, fakte t.e. anoj de de rusia FSB (''Federala Sekur-Servo'' aŭ ankaŭ nomata Federala Servo por Kontraŭspionado). La separatistoj okupigas administraciejojn ekz. en la jenaj urboj de la orienta [[Ukrainio]] (vidu la apudajn mapojn kun la montritaj situoj de la koncernaj urboj) [[Kramatorsk]] (vidu la apudan mapon), [[Slovjansko]], [[Mariupolo]] (vidu la apudan mapon), [[Luhansko]] (vidu la apudan mapon), [[Ĥarkovo]] (vidu la apudan mapon), [[Donecko]] (vidu la apudan mapon), [[Horlivka]], [[Jenakijevo]], la separatistoj ofte uzas homajn ŝirmŝildojn, estas jam mortintoj kaj multe da vunditoj.

La [[13an de aprilo]] [[2014]] Urbestrino de [[Slovjansko]] Nela Ŝtepa en la televida programo informis, ke <<en la urbo agas "aktivuloj" kiuj venis el [[Krimeo]] kaj [[Rusia Federacio]]. Mi estas certa, ke la "separatistoj" tiel nomataj "nekonataj soldatoj" t.e. rusiaj agentoj en milit-uniformoj tamen sen insignoj, tio similas al ia invado de "marsanoj" ("verdaj hometoj")>> (laŭ Agentejo Interfax).

Do estas la sama scenario, kiun faris [[Vladimir Putin]] antaŭ la invado kaj anekso de [[Krimeo]].

La {{daton|15|4|2014}} okazis, ke la estro de la "separatista grupo" en [[Slovjansko]] estas civitano de [[Rusia Federacio]] Igor Strjelkov, kiu oficiro de rusaj spacialaj servoj ''GRU'' (t.e. La Ĉefa Estraro de Rusia Milita Sekret-servo).
En alia urbo [[Horlivka]] la ĉefo de la grupo de "separatistoj" estas kolonelo el armeo de [[Rusia Federacio]] - tiel li oficiale prezentis sin antaŭ la ĵurnalistoj (la [[13an de aprilo]] 2014).

La [[15an de aprilo]] 2014 laŭ decido de Ukrainia Parlamento kaj post la apero de la prezidenta dekreto komencis la "antiterorisma agado" de ukrainiaj milico kaj armeo ĝuste unue de la urboj [[Kramatorsk]] kaj [[Slovjansko]] kie antaŭ kelkaj tagoj la "separatistoj" mortpafis unu ukrainian oficiron de milico kaj tri aliajn milicanojn. Jam posttagmeze la 15an de aprilo la "separatistoj" de flughaveno de [[Kramatorsk]] estis forpelitaj kaj nun la strategia flughaveno estas kontrolata de ukrainia armeo.

La [[15an de aprilo|15an]] - [[16an de aprilo]] 2014 aperis en [[Kramatorsk]] kaj [[Slovjansko]] rusiaj militistoj el gvardia bazo en Kupianka-1 apud [[Moskvo]] (t.e. el la 45-a atak-flug-regimento).
La 16an en [[Kramatorsk]] la rusiaj trupoj kun "separatistoj" miltkaptis la 6 kirasitajn militaŭtoj de ukrainia armeo.
Nokte la 16/[[17an de aprilo]] en [[Mariupol]] la "separatistoj" atakis ukrainian milit-bazon de Nacia Gvardio. La komuna kontraŭago de ukrainiaj militistoj kaj milico mortpafis 3 atakintajn separatistoj, 13 estis vunditaj kaj 63 arestitaj. (laŭ informo de la Ukrainia Ministerio de Internaj Aferoj).

* Jen interesa opinio de '''Grigorij Javlinskij''' (pri Putin kaj okazaĵoj en Ukrainio) (la filmo aperis en aprilo [[2014]]) - ligilo al E-versio de la filmo:
https://www.youtube.com/watch?v=X9qQRXAm2LE

=== Politika krizo en Krimeo ===
{{Ĉefa|Politika krizo en Krimeo (2014)}}
{{Ĉefa|Aŭtonoma Respubliko Krimeo}}

=== Reago en la mondo ===
[[Dosiero:Euromaidan Paris 1.jpg|eta|dekstra|La apog-manifestacio por [[Eŭromajdano]] en [[Parizo]] [[Francujo]], la [[24an de novembro]] [[2013]]]]
[[Dosiero:Ukraine Demo München (12269462196).jpg|eta|dekstra|La [[Eŭromajdano]] en la ĉefurbo de [[Bavarujo]] [[Munkeno]] [[Germanujo]]]]
[[Dosiero:Українські студенти Ряшів 2013.jpg |eta|dekstra|Ukrainiaj studentoj protestas en [[Varsovio]] [[Pollando]] apogante [[Eŭromajdano]]n, la 26an de novembro [[2013]]]]
Eŭromajdano estis oficiale plene subtenata de [[Eŭropa Unio]], [[Usono]], [[Litovio]], [[Svedio]], [[Polio]], [[Germanio]], [[Francio]], [[Kanado]], [[Kartvelio]], [[Estonio]], [[Ĉeĥio]], [[Hispanio]], la sama apogo estas por la nova Jaceniuk-registaro.{{Mankas fonto}}

Subtenantaj renkontiĝoj okazis en [[Parizo]] [[Francio]] (vidu la du subajn fotojn), en la estoniaj urboj [[Talino]] kaj [[Tartuo]] [[Estonio]] (vidu la suban foton), en la ĉeĥia ĉefurbo [[Prago]] [[Ĉeĥio]] (vidu la suban foton), en la germania urbo [[Munkeno]] [[Germanio]] (vidu la suban foton), [[Varsovio]] [[Polio]] (vidu la suban foton), en [[Toronto]] [[Kanado]] (vidu la suban foton), en [[Valencio]] [[Hispanio]] (vidu la suban foton, kaj multaj aliaj urboj.

<gallery>
Dosiero:Euromaidan Paris 04.jpg|[[Parizo]] [[Francio]], la [[24an de novembro]] 2013
Dosiero:Euromaidan Toronto Dec 15, 2013 2.JPG|[[Toronto]] [[Kanado]], la [[15an de decembro]] 2013
Dosiero:Valencia z Vami!!.jpg|[[Valencio]] [[Hispanio]], la [[10an de decembro]] [[2013]]
Dosiero:Tartu, Light up a candle for Ukraine.JPG|Lumas kandeloj por [[Ukrainio]], la apogo por [[Eŭromajdano]] en urbo [[Tartuo]] [[Estonio]], la 21an de februaro [[2014]]
Dosiero:Euromaidan_in_Prague_in_20-2-2014_(30).JPG|La [[Eŭromajdano]] en [[Prago]] [[Ĉeĥio]], la [[20an de februaro]] [[2014]]
Dosiero:Georgian ex-President Mikheil Saakashvili at the Euromaidan rally in Kiev. 2013.jpg|La [[Kartvelio|kartvelia]] eks-presidento [[Miĥeil Saakaŝvili]] en la kieva [[Eŭromajdano]] en la fino de 2013
</gallery>

* Jen la ligilo al filmo en Jutubo (YouTube) kun [[Esperanto]]-versio la "Komparo de [[Putin]] kun [[Hitler]]"
https://www.youtube.com/watch?v=Fd8LUhhZfPQ

* Jen ligilo al filmo en Jutubo (YouTube) kun [[Esperanto]]-versio "[[Putin]] atakas [[Ukrainio]]n pro trono kaj mono" ("Honte esti ruso")
https://www.youtube.com/watch?v=pqFQARAgH8s

* Alia filmeto kun alvoko nur en la angla kaj subskriboj en la pola: https://www.youtube.com/watch?v=TBdZnf0bCCk

== Reago de Esperanto-komunumo ==
[[Dosiero:Krimeo_simpla_mapo.gif|eta|Simpla mapeto de la duoninsulo [[Krimeo]]]]
[[Eŭropo - Demokratio - Esperanto]] esprimis sian opinion pri la situacio en [[Krimeo]] kaj la referendumo, subskribita de la sekretario de [[EDE]]-Francio, jen la citita fragmento kaj ligilo al la plena mesaĝo:
{{Citaĵo|...Estas necese, ke oni montru per diplomataj rimedoj al la respondeculoj de [[Rusio]] kaj [[Ukrainio]], ke referendumo, organizita nur du semajnojn post perforta povo-preno, ne povas inde reprezenti la volon de la loĝantoj de Krimeo.|verko = [http://e-d-e.org/eo-2014-01-24?lang=eo]}}

[[Ukrainio]] En la reto aperis filmo kun alvoko en Esperanto por la paco kaj teritoria unueco de [[Ukrainio]]: studentoj de la filologia instituto (fakultato) de altlernejo en [[Kievo]] faris alvokon por la tuta mondo en 18 lingvoj i.a. en Esperanto. <ref>Jen la ligilo al la artikolo (en la pola) kaj la filmo kun alvoko en 18 lingvoj: [http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/10,114927,15590842,Jestesmy_przeciwko_wojnie__Apel_studentow_w_18_jezykach.html]</ref>

== Notoj ==
{{Referencoj}}

== Eksteraj ligiloj ==
* [http://www.stopfake.org/ StopFake] (senmaskigo de mensogoj pri Ukrainio) {{en}}, {{ru}}
* [http://www.ipernity.com/home/663937 StopFake.org Ukrainio] (senmaskigo de mensogoj pri Ukrainio) {{eo}}

[[Kategorio:Politika krizo en Ukrainio (2013-2014)| ]]