Vidi fonton por Hipobromita acido

{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}}
{| class="wikitable floatright" width=30%
|-style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>'''Hipobromita acido'''</big></big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Hypobromous_acid.png|300px]]
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Hypobromous-acid-3D-vdW.png|200px]]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |Alternativa(j) nomo(j)
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |Hidrogena hipobromito
* Bromanolo
* Broma hidroksido
|-
||[[Kemia formulo]]||'''|'''HBrO'''
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=13517-11-8 13517-11-8]
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.75379.html 75379]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/83547 83547]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Molmaso]]||96.911 g mol<sup>−1</sup>
|-
|[[Simplified molecular-input line-entry system|Smiles]]||OBr
|-
|[[Konstanto pri dissociigo de acidoj|Acideco (pKa)]]||8.7
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|O|E}}
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo-piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|01|02}}{{GHS Piktogramo|05}} </center>
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Damaĝo
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|272|312|314|315|317|318|319|320|400}}
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|210|220|221|260|262|264|273|280|301+330+331|303+361+353|304+340|305+351+338|310|321|337+313|353|360|363|370+378|391|405|501}}
|-style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br />({{GdC|25}} kaj 100 kPa)</small></center>
|}

'''Hipobromita acido''' aŭ '''HBrO''' estas malforta, malstabila acido, ankaŭ konata kiel bromanolo kaj bromohidroksido. Ĝi okazas en akvaj solvaĵoj kaj posedas kemiajn kaj fizikajn proprecojn tre similaj al tiuj de [[hipoklorita acido]].

En akvaj solvaĵoj, hipobromita acido parte dissociiĝas en anjono OBr<sup>−</sup> kaj la kationo H<sup>+</sup>. Samkiel la acido, la saloj hipobromitoj estas malstabilaj kaj kiam vaporigita aŭ bolita ĝis sekeco, ili suferas misproporcian reakcion, estigante la respektivan "bromatojn" kaj la [[Bromida acido|bromidajn salojn]].

== Ĝeneralaĵoj ==
Kiam pura [[bromo]] aldoniĝas en akvon, ĝi estigas hipobromitan acidon kaj hipobromitan acidon (HBr):

<font color=green>
<center>
<big>
'''Br<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O {{EqmL}} HOBr<sub>aq</sub> + HBr<sub>aq</sub>'''
</big>
</center>
</font color=green>

Por dislokigi la ekvilibron dekstren, oni uzas eksceson de Hidrarga oksido (HgO), por estigi hipobromidon de hidrogeno:

<font color=green>
<center>
<big>
<math>\mathrm{2 \ Br_2 + 3 \ HgO + H_2O \longrightarrow HgBr_2 + 2 \ HgO + 2 \ HBrO}</math>'''
</big>
</center>
</font color=green>

Hipobromita acido dissociiĝas en akva solvaĵo laŭ la jena reakcio:

<font color=green>
<center>
<big>
'''HOBr<sub>aq</sub> {{EqmL}} OBr<sup>−</sup><sub>aq</sub> + H<sup>+</sup><sub>aq</sub> K=2.06 x 10<sup>−9at</sup> {{GdC|25}}'''
</big>
</center>
</font color=green>

HOBr uzatas kiel blankigilo, oksidanto, senodorigilo, kaj seninfektigilo, pro ĝia kapableco mortigi la ĉelojn de multaj [[Infekta agento|patogenoj]]. La kombinaĵo estas generita en varmsangaj vertebrorganismoj, ĉefe en la eozinofiloj, kiuj produktas ĝin per agado de la "eozinofila peroksidazo", iu enzimo kiu prefere uzas bromidojn. Bromidoj ankaŭ uzatas en varmaj banujoj kaj "maldikigaj stacioj " kiel ĝermocida agento, uzante la agon de oksidiga agento por generi hipobromiton laŭ simila maniero al la peroksidazo en eozinofiloj. Ĝi estas aparte efika kiam uzatas en kombinado kun substancoj prezentaj samajn strukturojn aŭ familion.

== Reakcioj ==
Hipobromita acido formiĝas per reakcio inter la "natria bromido" kaj la [[hipoklorita acido]], rezultante produktadon de aktiva biocido kaj la maldanĝera [[natria klorido]] kiel flanka substanco, laŭ la reakcio<ref>[https://www.google.com/patents/EP0479405A1?cl=en Method for preventing growth or attachment of zebra mussels]</ref>:

<font color=green>
<center>
<big>
'''NaBr<sub>aq</sub> + HOCL → NaCl + HOBr'''
</big>
</center>
</font color=green>

== Historio ==
En 1826, [[Antoine-Jérôme Balard]] ([[1802]]-[[1876]]), en siaj originalaj memoraĵoj pri la malkovro de la [[bromo]], publikigis ke kiam la bromakvo estas miksata kun [[alkalo]]j kaj [[Teralkala metalo|teralkaloj]], per dissolvado aŭ suspensiaĵoj, la odoro kaj la koloro de la bromo malaperas, oksigeno ne eliĝas, kaj se oni aldonas malfortan acidon al la solvaĵo, la bromo liberiĝas. Laŭ Balard, la bromo estigas, per ĉi-tiuj oksidoj, analogan kombinaĵon al la tiam nomataj kloridoj de kalcio aŭ natrio.

Multaj aliaj kemiistoj, ĉefe [[Carl Jacob Löwig]] ([[1803]]-[[1890]]), Carl Julius Fritzsche ([[1740]]-[[1793]]) kaj [[Louis Joseph Gay-Lussac|Gay-Lussac]] ([[1778]]-[[1850]]), menciis la preparmanieron de la blankiga salo el bromo kun la alkaloj, akuzante la ekzistadon de la hipobromita acido. Verdire, Gay-Lussac asertis ke ĉi tiu oksido estas preparebla en la gasa stato per ago de la bromo kun seka hidrarga oksido, tamen, [[Théophile-Jules Pelouze|Teofilo Julio Peluzo]] ([[1807]]-[[1867]]) montris ke la gaso tiam produktita estis [[oksigeno]]. Tamen, nia kono rilate la proprecojn de ĉi tiu bromoksido estas tre limigita, tiom ke [[Jöns Jakob Berzelius]] ([[1779]]-[[1848]]) iam asertis ke ĝia ekzistado estis necerta.

Löwig plenumis plurajn esplorojn pri marĉakvoj riĉaj en magnezia bromido. Poste eliminado de la [[kloro]], li injektis klorgason en la solvaĵon. Dum tiu procezo, nova substanco elmergiĝis: [[bromo]]. Löwig izolis la bromon per ekstraktado kun [[etero]] kaj sekva distiliĝo. Tamen, la franca kemiisto Balard, malkovris la bromon en ekstraktaĵo de [[makroalgoj|maralgoj]] el kiu li forigis la kloron. Balard disvolvis industriajn metodojn por izolo de pluraj saloj el maralgoj.

== Literaturo ==
{{Div col|cols = 3}}
* [http://www.ebi.ac.uk/chebi/de/searchId.do;322DA4D6163CC8B6A70066693628DF49?chebiId=CHEBI:29249 ChEBI]
* [http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?ID=C13517118&Mask=20 Nist] National Institute of Standards and Technology
* [http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11172-009-0321-y Springer Link]
* [http://www.chemeddl.org/resources/models360/models.php?pubchem=83547 ChemEd DL] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20150629062849/http://www.chemeddl.org/resources/models360/models.php?pubchem=83547 |date=2015-06-29 }}
* [http://www.uni-mainz.de/eng/15482.php Universitato de Majenco] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20160304203948/http://www.uni-mainz.de/eng/15482.php |date=2016-03-04 }}
* [http://www.chemsink.com/compound/12616565/ Chem Sink] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20150628210310/http://www.chemsink.com/compound/12616565/ |date=2015-06-28 }}
* [http://pubs.rsc.org/en/Content/ArticleLanding/1862/JS/JS8621500477 Publishing]
* [http://chemicals.alphachemical.com/item/innovative-chemistry/hypobromous-acid-hb3/hypobromous-acid-hb3? Alpha Chemical] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20150627151857/http://chemicals.alphachemical.com/item/innovative-chemistry/hypobromous-acid-hb3/hypobromous-acid-hb3 |date=2015-06-27 }}
* [http://www.chemie.uni-kl.de/hartung/forschung/marine-bromoperoxidase/bromoperoxidase-teil-1/ Technische Universität Kaiserslautern] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20150627155056/http://www.chemie.uni-kl.de/hartung/forschung/marine-bromoperoxidase/bromoperoxidase-teil-1/ |date=2015-06-27 }}
* [http://www.jaica.com/e/products_protein_2br_y_ab.html Produktado de dubromotirozino per hipobromita acido]
* [http://pubs.rsc.org/en/results?searchtext=Hypobromous%20acid Publishing]
* [https://www.taylortechnologies.com/ChemistryTopicsCM.ASP?ContentID=73 TaylorTechnologies]
* [https://books.google.com.br/books?id=YHc7AAAAIAAJ&pg=PA125&dq=hypobromous+acid&hl=en&sa=X&ei=2K-NVczvC4rpsAXQiJE4&ved=0CCkQ6AEwAg#v=onepage&q=hypobromous%20acid&f=false Electrophilic Halogenation: Reaction Pathways Involving Attack by ...], Peter Bernard David De la Mare
* [https://books.google.com.br/books?id=DeQJAAAAIAAJ&pg=PA277&dq=hypobromous+acid+Balard&hl=en&sa=X&ei=6LCNVYHgGsHJsAXU0ZHwDw&ved=0CB8Q6AEwAA#v=onepage&q=hypobromous%20acid%20Balard&f=false Works of the Cavendish Society: Gmelin, Leopold. Hand-book of ..., Volume 3], Cavendish Society, London
* [https://www.youtube.com/watch?v=2FifaxuJ2II Acid-Dissociation Constant (Ka)]
{{Div col end}}

== Mineralaj acidoj ==
{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="4" align="center"
|-style="background: green; color: white"
|colspan="8" style="text-align: center;"|<big><big>'''Halogenidaj acidoj'''</big></big>
|-
|HF||[[Fluorida acido]]||HCl||[[Klorida acido]]||HBr||[[Bromida acido]]||HI||[[Jodida acido]]
|-
|HFO||[[Hipofluorita acido]]||HClO||[[Hipoklorita acido]]||HBrO||Hipobromita acido||HIO||[[Hipojodita acido]]
|-
|HFO<sub>2</sub>||[[Fluorita acido]]||HClO<sub>2</sub>||[[Klorita acido]]||HBrO<sub>2</sub>||[[Bromita acido]]||HIO<sub>2</sub>||[[Jodita acido]]
|-
|HFO<sub>3</sub>||[[Fluorata acido]]||HClO<sub>3</sub>||[[Klorata acido]]||HBrO<sub>3</sub>||[[Bromata acido]]||HIO<sub>3</sub>||[[Jodata acido]]
|-
|HFO<sub>4</sub>||[[Perfluorata acido]]||HClO<sub>4</sub>||[[Perklorata acido]]||HbrO<sub>4</sub>||[[Perbromata acido]]||HIO<sub>4</sub>||[[Perjodata acido]]
|}

== Vidu ankaŭ ==
<center>
<Gallery>
Bromoform-2D.png|<big><center>'''Bromoformo'''</center></big>
Bromothymol-blue-2D-skeletal.png|<center>[[Bromotimolbluo]]
3,5-Dibromo-L-tyrosine.svg|<big><center>'''Dubromotirozino'''</center></big>
Tetrabromoethane.png|<big><center>'''Kvarbromoetano'''</center></big>
Tetrabrommethan.svg|<big><center>'''[[Karbona Kvarklorido]]'''</center></big>
N-Bromosuccinimide.svg|<big><center>'''n-bromo<br />sukcenimido'''</center></big>
Cavendish_Henry_signature.jpg|<center>[[Henry Cavendish]]<br /><center>([[1731]]-[[1810]])
St_getraudis_neustadt3.JPG|<center>[[Carl Julius Fritzsche|Karlo Fritŝio]]<br /><center>([[1740]]-[[1793]])
Gaylussac.jpg|<center>[[Louis Joseph Gay-Lussac|Gay-Lussac]]<br /><center>([[1778]]-[[1850]])
J%C3%B6ns_Jakob_Berzelius.jpeg|<center>[[Jöns Jakob Berzelius]]<br /><center>([[1779]]-[[1848]])
Antoine-Jerome_Balard.jpg|<center>[[Antoine-Jérôme Balard]]<br /><center>([[1802]]-[[1876]])
Br-TableImage.svg|<center>[[Carl Jacob Löwig]]<br /><center>([[1803]]-[[1890]])
Theophile_Jules_Pelouze.jpg|<center>[[Théophile-Jules Pelouze|Teofilo Julio Peluzo]]<br /><center>([[1807]]-[[1867]])
Henry_Enfield_Roscoe.jpg|<center>[[Henry Enfield Roscoe]]<br /><center>([[1833]]-[[1915]])
</Gallery>
</Center>

== Referencoj ==
{{Referencoj|3}}

{{Portalo|Kemio}}
{{Projektoj}}
{{Ĝermo|Kemio|Kemiaĵo}}

[[Kategorio:Hidrogenaj kombinaĵoj|B]]
[[Kategorio:Bromaj kombinaĵoj|B]]
[[Kategorio:Oksidantoj|B]]
[[Kategorio:Acidoj|B]]
[[Kategorio:Neorganikaj acidoj|B]]