Bernard-Germain de Lacépède
Bernard Germain Étienne de la Ville, Grafo Lacépède, aŭ france origine Bernard-Germain-Étienne de La Ville-sur-Illon, comte de Lacépède aŭ simple La Cépède (26a Decembro 1756 en Agen – 6a Oktobro 1825 en Épinay-sur-Seine) estis franca naturalisto.
Biografio
[redakti | redakti fonton]Li naskiĝis ĉe Agen en Akvitanio. Lia eduko estis zorge kontrolata de lia patro, kaj frua uzado de la naturhistoria verko de Buffon nome Histoire naturelle, générale et particulière vekis lian intereson al tiu studfako, dum hobie li dediĉis sin al muziko, je kio li estis bonkvalita ludanto de piano kaj orgeno, kaj komponis, ekzemple du el liaj operoj (neniam publikitaj) ricevis aprobon de Gluck; en 1781–1785 li publikis en du volumoj sian Poétique de la musique. Dume li verkis du eseojn, nome pri elektro Essai sur l'électricité (1781) kaj pri fiziko Physique générale et particulaire (1782–1784), kiuj havigis al li la amikecon de Buffon, kiu en 1785 havigis al li postenon ĉe la Reĝa Ĝardeno, kaj proponis al li pluigadon de la verko de Buffon Histoire naturelle. Tiu pluigado estis publikata laŭ la titoloj Histoire des quadrupèdes, ovipares et des serpents (2 vols., 1788–1789) kaj Histoire naturelle des reptiles (1789).
Post la Franca Revolucio Lacépède iĝis membro de la Leĝofara Asembleo, sed dum la Teror-regno li abandonis Parizon, ĉar lia vivo endanĝeriĝis pro sia malaprobo de la septembraj masakroj. Kiam la Reĝa Ĝardeno estis reorganizata kiel Ĝardeno de la Plantoj, Lacépède ricevis postenon por la studo de reptilioj kaj fiŝoj. En 1798 li publikis la unuan volumon de Histoire naturelle des poissons (pri fiŝoj), la kvina volumo aperis en 1803, kaj en 1804 aperis lia Histoire des cétacés (pri balenoj). El tiu periodo ĝis lia morto li partoprenis en politiko kaj ne povis plu kontribui al la scienco. En 1799 li iĝis senatano, en 1801 prezidento de la Senato (ankaŭ en 1807-08 kaj 1811–13), en 1803 granda kanceliero de la Honora Legio, en 1804 ministro de ŝtato, kaj ĉe la Burbona Restaŭrado en 1819 li iĝis parulo de Francio. Li mortis ĉe Épinay-sur-Seine. Dum la lasta parto de sia vivo li verkis Histoire générale physique et civile de l'Europe, publikita postmorte en 18 volumoj, 1826.
Li estis elektita membro de la Institut de France en 1796, de la Reĝa Societo de Londono en 1806 kaj eksterlanda membro de la Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj en 1812.
Priskribitaj specioj
[redakti | redakti fonton]Verkoj
[redakti | redakti fonton]- Les ages de la nature et histoire de l'espèce humaine. Paris 1830 p.m.
- Histoire naturelle de l'homme. Pitois-Le Vrault, Paris 1827 p.m.
- Histoire générale, physique et civile de l'Europe. Cellot, Mame, Delaunay-Vallée & de Mat, Paris, Brüssel 1826 p.m.
- Histoire naturelle des quadrupèdes ovipares, serpents, poissons et cétacées. Eymery, Paris 1825.
- Histoire naturelle des cétacées. Plassan, Paris 1804.
- Notice historique sur la vie et les ouvrages de Dolomieu. Bossange, Paris 1802.
- La menagerie du Museum national d'histoire naturelle. Miger, Paris 1801–04.
- Discours d'ouverture et de clôture du cours de zoologie. Plassan, Paris 1801.
- Discours d'ouverture et de clôture du cours d'histoire naturelle. Plassan, Paris 1799.
- Histoire naturelle des poissons. Plassan, Paris 1798–1803.
- Discours d'ouverture et de clôture du cours d'histoire naturelle des animaux vertébrés et a sang rouge. Plassan, Paris 1798.
- Discours d'ouverture du Cours d'histoire naturelle. Paris 1797.
- Histoire naturelle des quadrupèdes ovipares et des serpens. de Thou, Paris 1788–90.
- Vie de Buffon. Maradan, Amsterdam 1788.
- La poétique de la musique. Paris 1785.
- Physique générale. Paris 1782–84.
- Essai sur l'électricité naturelle et artificielle. Paris 1781.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- Tiu artikolo enhavas tekston el publikaĵo nune en publika aliro: Chisholm, Hugh, ed. (1911). Encyclopædia Britannica (11a eld.). Cambridge University Press.
- Reĝa Societo[rompita ligilo]
- Georges Cuvier: Éloges historiques de MM. de Saussure, Pallas, Hauy, de Lacépède et Cavendish. Theissing, Münster 1876.
- Ora Frishberg Saloman: Aspects of "Gluckian" operatic thought and practice in France. Ann Arbor 1984.
- Louis Roule: Lacépède, professeur au Muséum, premier grand chancellier de la Légion d'honneur, et la sociologie humanitaire selon la nature. Flammarion, Paris 1932.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Internet Archive Verkoj de Lacepede