Luc Besson
Luc Paul Maurice Besson (naskiĝis la 18-an de marto 1959, en Parizo) estas franca reĝisoro, scenaristo, verkisto kaj produktoro.
Biografio
redaktiLuc Besson pasas infanecon ĉe siaj gepatroj, ambaŭ instruistoj de plonĝado en Club Méditerranée, inter Grekio kaj eks-Jugoslavio. Akcidento malebligos al li daŭrigi altnivelan plonĝadon.
Li fariĝas konata en kina medio laborante kiel help-reĝisoro antaŭ ol mem reĝisori sian unuan longdaŭran sciencfikcian filmon: "Le Dernier Combat" en 1983, kio ebligas al li subskribi kontrakton kun Gaumont por reĝisori Subway en 1985. Dank'al tiu sukceso, li entreprenas reĝisoradon de filmo, kiun li nepre volas fari: Le Grand Bleu, malbone akceptata en Festivalo de Cannes en 1988, kiu tamen fariĝas kulta filmo kaj estas objekto de multnombraj analizoj por provi klarigi ties sukceson en la junularo. Ĝia stilo proksima al tiu de publico pliprofundigas fosaĵon inter li kaj la recenzistoj.
Publiko plu venas multnombre por spekti liajn sekvajn filmojn: Nikita en 1991, Léon en 1995. En 1997, li entreprenas kun Gaumont ambician sciencfikcian projekton, kiun li zorge pretigos. Li transloĝigas al Los Angeles kun juna aktorino Maîwenn—kiu ĉefrolis en La Gamine kun Johnny Hallyday—kaj ilia filino Shanna. Celante usonan merkaton, li ĉefroligos Bruce Willis, Maîwenn Le Besco (La Diva) kaj Milla Jovovich. Le Cinquième Élément fariĝas unu el la plej grandaj komercaj sukcesoj de franca filmo en Usono (nun superata de La Marche de l'empereur de Luc Jacquet).
En 2000, li fondas propran societon de produktado kaj distribuo EuropaCorp, kiu anoncas kiel objektivon disvolvi novan ondon de tut-publika kino, apogante sin sur sukcesintaj filmoj kiel Taxi, Taxi 2, Taxi 3 aŭ Yamakasi. Li ofte estas scenaristo de la de li produktataj filmoj, preferante distron kaj agadon. Tia sinteno provokas malamon de recenzistoj kaj de parto de gazetaro, kaj eĉ malestimon.
Provante entrudi sin en la internacia merkato, do unue usona, li tamen volas konservi kontrolon kaj francan naciecon super siaj filmoj el jura kaj fiska vidpunktoj. Komence de la jaroj 2000, li estas la iniciatinto kaj motoro de kreado de Cité du Cinéma en Saint-Denis, en norda suburbo de Parizo.
Ofte produktoro, nun ĉe la kapo de monhava studio, li tamen plu reĝisoras siajn proprajn filmojn: Jeanne d'Arc, en 1999, kun Milla Jovovich (la paro eksedziĝas tiun jaron), poste Angel-A, en 2005, nigra-blanka filmo interpretata de Jamel Debbouze kaj Rie Rasmussen, kies recenza akcepto estas mezbona, kaj ne ĝuas la kutiman sukceson ĉe la publiko.
La 11-an de septembro 2006 li anoncas ke Arthur et les Minimoys estos lia 10-a kaj lasta filmo. Gazeto Le Soir de la 20-a de septembro 2006 anoncas ke Luc Besson ĉesigas kinon. La reĝisoro volas dediĉiĝi al civitana agado. Li provas starigi fondaĵon por helpi junulojn en suburboj.
Li havas kvar filinojn kaj unu filon el malsamaj geedziĝoj:
- Juliette, filino de Anne Parillaud
- Shanna, filino de Maîwenn Le Besco
- Talia kaj Satine, filinoj de Virginie Silla
- Mao, filo de Virginie Silla
Reĝisoro
redaktiFilmoj
redakti- 1981: L'Avant Dernier
- 1982: Le Dernier Combat (The Last Battle)
- 1985: Subway
- 1988: Le Grand Bleu (The Big Blue)
- 1990: Nikita
- 1991: Atlantis
- 1994: Léon (The Professional)
- 1997: Le Cinquième Élément (The Fifth Element)
- 1999: Jeanne d'Arc (The Messenger: The Story of Joan of Arc)
- 2005: Angel-A
- 2006: Arthur et les Minimoys (Arthur and the Minimoys, Arthur and the Invisibles)
- 2009: Arthur et la Vengeance de Maltazard
- 2010: Les Aventures extraordinaires d'Adèle Blanc-Sec
- 2010: Arthur 3 - la Guerre des deux mondes
- 2014: Lucy
Muzikvideoj
redakti- 1983: Pull Marine - Isabelle Adjani
- 1984: Visiteur - Richard Berry
- 1988: Mon Légionnaire - Serge Gainsbourg
- 1993: Que mon cœur lâche - Mylène Farmer
- 2003: Love Profusion - Madonna
- 2009: L'Impasse - Kery James (feat. Béné)
Scenaristo
redakti- 1983: Le Dernier Combat (The Last Battle)
- 1985: Subway
- 1986: Kamikaze
- 1988: Le Grand Bleu (The Big Blue)
- 1990: Nikita
- 1991: Atlantis
- 1994: Léon (The Professional)
- 1997: Le Cinquième Élément (The Fifth Element)
- 1998: Taxi
- 1999: Jeanne d'Arc (The Messenger: The Story of Joan of Arc)
- 2000: Taxi 2
- 2000: The Dancer
- 2001: Yamakasi
- 2001: Le baiser mortel du dragon (Kiss of the dragon)
- 2001: Wasabi
- 2002: The Transporter
- 2003: Taxi 3
- 2003: Fanfan la Tulipe
- 2003: Michel Vaillant
- 2004: Les Rivières pourpres 2
- 2004: Banlieue 13
- 2005: Danny the Dog
- 2005: Transporter 2
- 2005: Revolver
- 2005: Angel-A
- 2006: Arthur et les Minimoys (Arthur and the Minimoys, Arthur and the Invisibles)
- 2006: Bandidas
- 2007: Taxi 4
- 2008: Taken
- 2008: Transporter 3
- 2009: Banlieue 13 ultimatum
- 2009: Arthur et la Vengeance de Maltazard
- 2010: From Paris with love
- 2010: Arthur 3 - la Guerre des deux mondes
Produktoro
redakti- 1986: Kamikaze
- 1991: Lune froide
- 1992: Les Mamies
- 1993: L'Enfant lion
- 1993: Chasse gardée
- 1995: Les Truffes
- 1997: Nil by Mouth
- 1998: Taxi
- 2000: Taxi 2
- 2000: The Dancer
- 2000: Exit
- 2001: Yamakasi
- 2001: 15 août
- 2001: Le Baiser mortel du dragon (Kiss of The Dragon)
- 2001: Wasabi
- 2002: Zéro un
- 2002: Blanche
- 2002: Peau d'ange
- 2002: The Transporter
- 2002: La Turbulence des fluides
- 2003: Rire et châtiment
- 2003: Taxi 3
- 2003: Moi César, 10 ans ½, 1m39
- 2003: Bon voyage
- 2003: Tristan
- 2003: Fanfan la Tulipe
- 2003: Les Côtelettes de Bertrand Blier
- 2003: Haute tension
- 2003: La Felicita, le bonheur ne coûte rien (La Felicità non costa niente) de Mimmo Calopresti
- 2003: Michel Vaillant
- 2004: Les Rivières pourpres 2
- 2004: À ton image
- 2004: Mensonges et trahisons et plus si affinités de Laurent Tirard
- 2004: Taxi NYC (usona refaro de Taxi)
- 2004: Banlieue 13
- 2005: Danny the Dog
- 2005: Ze film
- 2005: Le Souffleur
- 2005: Les Yeux clairs
- 2005: Imposture
- 2005: Au suivant!
- 2005: Transporter 2
- 2005: Revolver
- 2005: La Boîte noire
- 2005: Trois Enterrements (The Three Burials of Melquiades Estrada)
- 2006: Appelez-moi Kubrick (Colour me Kubrick)
- 2006: Bandidas
- 2006: Les Filles du botaniste
- 2006: Dikkenek
- 2006: Quand j'étais chanteur
- 2007: Taxi 4
- 2007: Hitman
- 2008: Taken
- 2008: Transporter 3
- 2009: Banlieue 13 ultimatum
- 2009: Le Missionnaire
- 2009: Home
- 2009: Arthur et la Vengeance de Maltazard
- 2010: From Paris with love
- 2010: Arthur 3 - la Guerre des deux mondes
Verkisto
redakti- 1993: L'histoire du Dernier Combat (kunverkis Anne Parillaud)
- 1994: L'histoire du Grand Bleu
- 1995: L'histoire de Léon (kunverkis Anne Parillaud)
- 1997: L'histoire du Cinquième Élément (kunverkis Anne Parillaud)
- 1999: L'histoire de Jeanne d'Arc (kunverkis Anne Parillaud)
- 2000: L'histoire de Subway (kunverkis Anne Parillaud)
- 2003: L'histoire de Nikita (kunverkis Anne Parillaud)
- 2005: Angel-A Album Photos (foto-albumo)
- 2002: T.1 Arthur et les Minimoys
- 2003: T.2 Arthur et la cité interdite
- 2004: T.3 Arthur et la vengeance de Maltazard
- 2005: T.4 Arthur et la guerre des deux mondes
Vidu ankaŭ
redakti- Bridget Fonda (Kiss of The Dragon)
- Bruce Willis (The Fifth Element)
- Christophe Lambert (Subway)
- Hirosue Ryōko (Wasabi)
- Jamel Debbouze (Angel-A)
- Jean Reno (Subway) (Léon)
- Madonna (muzikvideo: Love Profusion) (Arthur and the Invisibles = angla voĉo de Sélénia)
- Milla Jovovich (The Fifth Element) (The Messenger: The Story of Joan of Arc)
- Natalie Portman (Léon)
- Mylène Farmer (muzikvideo: Que mon cœur lâche) (Arthur et les Minimoys = franca voĉo de Sélénia)
- Serge Gainsbourg (muzikvideo: Mon Légionnaire)
Eksteraj ligiloj
redakti
- Luc BessonArkivigite je 2013-05-31 per la retarkivo Wayback Machine
- EuropaCorp
- Intervista Arkivigite je 2011-05-01 per la retarkivo Wayback Machine
- Arthur et les Minimoys