gorze

See also: górze

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *gȍře. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɡɔr̝ɛ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɡɔr̝ɛ/

Noun

gorze n

1. (attested in Masovia) distress, woe

   Synonym: biada

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[1], Mierzeniec, Płock, line 124:

     Gdy sthworzyl bog czlowyeka..., podal yemv ryby sz morza, chczacz go szbavycz wszego gorza, poleczyl mv rayszkye szady, chczacz gy szbavycz wszey byady

     [Gdy stworzył Bog człowieka..., podał jemu ryby z morza, chcąc go zbawić wszego gorza, polecił mu rajskie sady, chcąc ji zbawić wszej biady]

Intjerection

gorze

1. (attested in Lesser Poland) woe is me, alas
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 119, 5:

     Gorze mne (heu mihi), ysz przebit moy przedlvszyl sø gest

     [Gorze mnie (heu mihi), iż przebyt moj przedłużył się jest]

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XXV, page 155:

     Carmen spevanye et ve gorze, bąda (et scriptae erant in eo lamentationes et carmen, et vae Ezech 2, 9)

     [Carmen śpiewanie et ve gorze, będą (et scriptae erant in eo lamentationes et carmen, et vae Ezech 2, 9)]

Related terms

nouns

• garniec
• żar

 

adjectives

• gorszy
• gorzki

 

verbs

• gorzeć impf
• grzać impf

 

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “1. gorze”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “2. gorze”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN