Bergamo
| Bergamo Bergamo | |||
|---|---|---|---|
| Italiako udalerria | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Herrialdea |  Italia | ||
| Eskualdea |  Lombardia | ||
| Probintzia | Bergamoko probintzia | ||
| Alkatea | Giorgio Gori (en)  | ||
| Izen ofiziala | Bergamo | ||
| Jatorrizko izena | Bergamo | ||
| Posta kodea | 24121–24129 | ||
| ISTAT kodea | 016024 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 45°41′42″N 9°40′12″E / 45.695°N 9.67°E | ||
 | |||
.svg) | |||
| Azalera | 40,16 km² | ||
| Altuera | 249 m | ||
| Mugakideak | Azzano San Paolo, Curno, Gorle, Lallio, Mozzo, Orio al Serio, Paladina, Ponteranica, Seriate, Sorisole, Stezzano, Torre Boldone, Treviolo eta Valbrembo | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 119.534 (2023ko urtarrilaren 1a) −1.389 (2018) | ||
| Dentsitatea | 2.976 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Telefono aurrizkia | 035 | ||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||
| Hiri senidetuak | Mulhouse, Greenville, Pueblo, Tver, Olkusz (en) , Bengbu, Buenos Aires, Cochabamba, Mendoza eta La Rioja | ||
| Katastro kodea | A794 | ||
| Sailkapen sismikoa | 3 (Txikia) | ||
| Matrikula | BG | ||
| comune.bergamo.it | |||
Bergamo[1] (italieraz ˈbɛrɡamo ahoskatua; lombardieraz Bèrghem edo Bergum) Milandik 40 km iparraldera dagoen hiri italiarra da, Bergamoko Alpeen (Alpi Orobie, 2.500-3.000 m) ondoan, Comoko aintziratik 70 km-tara eta Suitzako mugatik 100etara.
Hiriak gutxi gorabehera 120.000 biztanle ditu gaur egun, Lonbardiako laugarren udalerririk populatuena izanda. Bertan Orio al Serio aireportua dago. Goiko aldean gelditzen diren veneziar defentsa sistema arkitektonikoak Gizateriaren ondare izendatu zituzten 2017an.
Mugakideak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bergamok honako udalerri hauekin egiten du muga:
Azzano San Paolo
Curno
Gorle
Lallio
Mozzo
Orio al Serio
Paladina
Ponteranica
Seriate
Sorisole
Stezzano
Torre Boldone
Treviolo
Valbrembo
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hiri erromatarra izana, Lombardiako dukerri bateko hiriburua izan zen XII. mendean. Veneziaren mendean egon zen 1428tik 1797 arte.
1806an, Siero probintziako hiriburu bihurtu zen. 1815ean Austriaren mende geratu zen. Piemonteko hiria da 1859tik aurrera (Villafrancako Bakea), eta 2 urte geroago Italiako Erresumara batu zen.
2020an COVID-19ko pandemiak gogor jo zuen Bergamo, hildako ugari utziz eta osasun sistema gaindituz.
Ondarea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- XV. mendeko katedrala.
- Colleoni kapera.
- Palazzo della Ragione.
- Contarini iturria.
- Palazzo Nuovo.
- Piazza Vittorio Veneto.
Ekonomia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ehun langintzagune garrantzitsua da aspaldidanik eta altzairugintza eta mekanika industriak garrantzizkoak dira egun. Famatua da bertako bergamota lurringintzan erabiltzen den laranja mota.
Demografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]  Datu klimatikoak (Bergamo (1971–2000, muturrekoak 1946–egun)) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 21.9 | 22.7 | 27.1 | 31.9 | 35.5 | 36.3 | 39.0 | 37.9 | 32.4 | 29.0 | 23.0 | 19.0 | 39.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 6.6 | 8.6 | 13.0 | 16.4 | 21.4 | 25.3 | 28.3 | 27.8 | 23.4 | 17.6 | 11.1 | 7.2 | 17.2 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 2.7 | 4.4 | 8.2 | 11.4 | 16.2 | 19.9 | 22.8 | 22.6 | 18.6 | 13.3 | 7.3 | 3.4 | 12.6 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -1.1 | 0.1 | 3.3 | 6.3 | 11.0 | 14.5 | 17.3 | 17.3 | 13.8 | 9.0 | 3.4 | -0.3 | 7.9 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -15.0 | -20.1 | -7.7 | -3.6 | 1.7 | 4.2 | 8.9 | 8.4 | 5.1 | -1.7 | -7.0 | -12.4 | -20.1 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 66.1 | 54.0 | 71.5 | 87.4 | 122.5 | 121.2 | 91.9 | 100.3 | 114.3 | 121.5 | 87.5 | 64.4 | 1102.6 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 7.1 | 5.3 | 7.0 | 9.3 | 11.1 | 9.1 | 6.3 | 7.2 | 6.5 | 8.3 | 7.1 | 6.6 | 90.9 |
| Hezetasuna (%) | 75 | 75 | 68 | 71 | 69 | 67 | 67 | 68 | 71 | 75 | 78 | 79 | 72 |
| Iturria: Servizio Meteorologico (hezetasuna 1961–1990)[2][3][4] | |||||||||||||
Hiri senidetuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bergamo ondorengo hiriekin senidetuta dago.[5]
Greenville (Hego Carolina) (AEB)- Pueblo (AEB)
Mulhouse (Frantzia)
Tver (Errusia)
Bengbu (Txina)
Buenos Aires (Argentina)
Cochabamba (Bolivia)
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. 157. araua. Europako hiriak. .
- ↑ Servizio Meteorologico. Bergamo/Orio Al Serio (BG). in: Atlante climatico..
- ↑ Servizio Meteorologico. STAZIONE 076 Bergamo Orio Al Serio: medie mensili periodo 61 - 90. .
- ↑ Servizio Meteorologico dell’Aeronautica Militare. Bergamo Orio al Serio: Record mensili dal 1946. .
- ↑ "Town twinnings and international relations" (Italieraz)
