Diàvul

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

Al Diàvul, cgnusû anc cuma Demòni, l'è cla figùra ch'in dal religiòṅ l'è c'l èsar spirituàl catìṿ, rabî, distrutōr e ch'al cònta sōl dal bali, in cuntràst a Dio, a 'l bèṅ e a la véra.

'L è da spés figurâ cuma 'n óm cun na testa ad cavròṅ, i còran, la cóa e dagl'ali négri.

Urìgin dla paròla

La paròla diàvul la daśvèṅ da 'l latìn diabŏlus, tradusiòṅ fin da 'l inìsi dal tèrmin grèc Διάβολος, diábolos, ("calugnadōr"), a sò vòlta tradusiòṅ d'l èbraic Saṭan (nemìg).

La paròla demòni la daśvèṅ da 'l latìn daemonium tradusiòṅ dal tèrmin grèc daimónion ("ch'al fà part di dio").

Pruvèrbi e mōd ad dir

Avér al diàv'l adòs: èsar agitâ, a n star mai férum, specialmènt druâ p'r i putèṅ.
Pòvar diàvul: a s diś quand a s dascór 'd un puvrét o 'd un óm dasfurtunâ.
Bòṅ diàvul: a s diś quand a s dascór 'd un óm dimóndi bòṅ.
Al diàvul 'l è andâ in dal Mantṿàṅ (o Al diàvul 'l è andâ a durmìr): quand a sucéd un quèl ch'a lasa a bóca vèrta, na ròba ch'la surprénd.
Al diàvul a n è pò minga brut cuma i al faṅ: quand na ròba la n è minga bruta cum i vólan far crédar.
Descorànd dal diàvul a in salta fòra i còran: al ciacaràr 'd un quèl in dal méntar ch'al salta fóra.
Avér-ag un diàvul per cavî: ésar dimòndi arliâ e cunfûś.
Avér-ag al diàvul in corp: balàr c'ma 'n màt.
Far al trentadiàvul: far dla féra.
Èsar in tri diàvul: èsar in pòca brigàda e anca 'n pò sfigàda.
Catàr insèm al diàvul e l'àqua santa: al sacher e 'l profàṅ ch'i van a brasèt.
Al diàvul al fa 'l pgnàti mo mìa i cuêrć: al 'riva in dû 'l gh'la cava.
Savér-an òna più dal diàvul: ésar pîṅ 'd idèi.
A n ésar pò mìa al diàvul: a n ésar mìa pò 'csè mal.
Far 'l avucât dal diàvul: dascòrar per forsa cont'r a chi àtar.
Tōr-an a 'l póvar e dàr-an a 'l rìc, al diàvul al rìd: al diàvul al stà dala part dl'ingiustìsia.