Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης και η αθέατη πλευρά της Επανάστασης του Φοίνικα
Στέργιος Π. Ζυγούρας
ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΤΟ 1820 ΣΤΗΝ ΑΓ. ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ; ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΣΤΗΝ 24-2-1821;
Αλέξανδρος Κ. Υψηλάντης, αρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης (1792-1828)
Μια βασική θέση πολλών ιστορικών του 20ου αιώνα για την Επανάσταση του 1821, είναι ότι έγινε κατά μίμηση της Γαλλικής. Για να το αποδείξουν, χρησιμοποιούν -μεταξύ άλλων- το επιχείρημα του διαφωτισμού, την φράση του Κολοκοτρώνη για την Γαλλική Επανάσταση και τον Ναπολέοντα, την βασική προκήρυξη του Υψηλάντη, τα τρία Συντάγματα. Για τον διαφωτισμό και την χρονική αλληλουχία Ελληνικής και Γαλλικής Επανάστασης μιλήσαμε πρόσφατα. Για τον Κολοκτρώνη: οι ίδιοι ιστορικοί (που συχνά τον περνάνε γενεές δεκατέσσερις για την «ιδιοτελή» και «τοπικιστική» στάση του) ξεχνούν να διαβάσουν δυο γραμμές πιο κάτω: Όχι μόνον δεν δηλώνει οπαδός της Γαλλικής Επανάστασης και του Ναπολέοντα, αλλά εξηγεί γιατί είπε πως αυτοί «άνοιξαν τα μάτια του κόσμου»: «δι’ αυτό είναι δυσκολότερο να διοικήσεις τώρα λαό». Ο Κολοκοτρώνης θα πει και κάτι άλλο: «Η Επανάστασις η δική μας δεν ομοιάζει με καμμιάν απ’ όσαις γίνονται την σήμερον εις την Ευρώπην. Της Ευρώπης αι επαναστάσεις εναντίον των διοικήσεών των είναι εμφύλιος πόλεμος». Αυτό είναι μερικώς σωστό, όχι γιατί ο Κολοκοτρώνης δεν ήξερε τι του γινόταν, αλλά επειδή απέφυγε ως το τέλος να εξηγήσει ποιος και γιατί κίνησε την Επανάσταση της οποίας έγινε άτυπος αρχηγός μέχρι να φτάσει ο Καποδίστριας. Τα Συντάγματα: η μεγαλύτερη πλάνη είναι ότι οι «συνταγματικοί» ήταν αντιμοναρχικοί. Μοναρχικοί και ταυτόχρονα συνταγματικοί ήταν όλοι οι πρωταγωνιστές, αμφοτέρων των παρατάξεων. Η διαφορά βρισκόταν στο είδος του. Τα ελληνικά Συντάγματα αφορούσαν μια Επανάσταση διαφορετική από του Υψηλάντη. Ήταν κομμένα και ραμμένα (ιδιαίτερα το δεύτερο και το τρίτο) πάνω στην εκτροπή της Επανάστασης από τον στόχο της. Έθεταν τις βάσεις για να εξαλειφθεί μεσοπρόθεσμα η δημιουργία ενός υπερεθνικού χριστιανικού κράτους. Οι ιστορικοί παραλείπουν τελείως να εξηγήσουν ότι στόχος της αίτησης για Αγγλική προστασία (1825) ήταν να αποφύγει η Επανάσταση τον Βρετανικό εκβιασμό «ή εμείς ή κανείς», για να επιβιώσει μέχρι να βρει τρόπο να εξασφαλίσει νόμιμα τον Καποδίστρια. Παραλείπεται δηλαδή το εξής βασικό: η αίτηση προστασίας προς την Αγγλία συντάχθηκε από την «φιλορωσική» πλευρά του Ρώμα (που κατατάχθηκε λανθασμένα στην «φιλοαγγλική» παράταξη), γι’ αυτό την υπέγραψε και ο αποφυλακισμένος Κολοκοτρώνης. Στόχευε στην αποκατάσταση των ηττημένων του «εμφυλίου», στην ανατροπή του δανειακώς αναδειχθέντα Κουντουριώτη και στην κατάργηση του Συντάγματος. Το τελευταίο
