Μετάβαση στο περιεχόμενο

9η Συμφωνία (Μπετόβεν)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χειρόγραφη σελίδα της 9ης Συμφωνίας.
Πορτρέτο του Μπετόβεν, το 1820: Ο συνθέτης ήταν σχεδόν εντελώς κουφός, κατά τη διάρκεια της σύνθεσης της Συμφωνίας.

Η 9η Συμφωνία σε Ρε ελάσσονα, Op. 125 (γερμανικά: 9. Sinfonie in d-Moll op. 125), γνωστή και ως Χορωδιακή, είναι συμφωνία, αποτελούμενη από τέσσερα μέρη, του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, γραμμένη το 1824. Είναι η τελευταία ολοκληρωμένη συμφωνία του συνθέτη. Η εν λόγω συμφωνία είναι ένα από τα γνωστότερα μουσικά κομμάτια, που γράφτηκαν ποτέ.[1] Μερικοί κριτικοί θεωρούν αυτό το έργο ως το σπουδαιότερο του Μπετόβεν, ενώ πολλοί πιστεύουν ότι είναι ό,τι σπουδαιότερο έχει γραφεί στη δυτική μουσική.[1]

Ήταν η πρώτη συμφωνία, στην οποία υπήρξαν χορωδιακά μέρη (εξ ου και το Χορωδιακή Συμφωνία).[2] Η χορωδία εισέρχεται στο τελευταίο μέρος της Συμφωνίας, και περιέχει στίχους από το ποίημα Ωδή στη Χαρά, του Φρίντριχ Σίλερ, που γράφτηκε το 1785 και αναθεωρήθηκε το 1803. Σήμερα θεωρείται μία από τις πιο πολυεκτελεσμένες συμφωνίες στον κόσμο. Το 2001, χειρόγραφα του Μπετόβεν από τη Συμφωνία, που τα κατείχε η Staatsbibliothek zu Berlin, προστέθηκαν στην Memory of the World Programme της UNESCO, και έγινε το πρώτο μουσικό κομμάτι που έλαβε τέτοια τιμή.[3]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύνθεση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Φιλαρμονική Κοινότητα του Λονδίνου αρχικά του ανάθεσε τη Συμφωνία το 1817. Ο κύριος όγκος της σύνθεσης έγινε μεταξύ του φθινοπώρου του 1822 και ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 1824.[4] Η συμφωνία προέκυψε από άλλα κομμάτια του Μπετόβεν, που, αν και τα ολοκλήρωσε αυτά, βρίσκονται σε σημειώσεις του, σημειώσεις για μία μελλοντική συμφωνία. Η Choral Fantasy Opus. 80, ένα κονσέρτο για πιάνο, φέρνει μαζί στο τέλος τη χορωδία και τους σολίστ φωνής, ώστε να κορυφωθεί το φινάλε, όπως συνέβη και στην 9η Συμφωνία. Πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω, μία πρώιμη μορφή του Choral Fantasy, βρίσκεται στο τραγούδι Gegenliebe, για πιάνο και φωνή, όπου αυτό χρονολογείται περί το 1795.[5] According to Robert W. Gutman, Mozart's K. 222 Offertory in D minor, "Misericordias Domini", written in 1775, contains a melody that foreshadows "Ode to Joy".[6] Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Γκάτμαν, το K. 222 Offertory σε Ρε ελάσσονα, του Μότσαρτ, γραμμένο το 1775, περιέχει μία μελωδία που "προμηνύει" την Ωδή στη Χαρά.

Πρεμιέρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και τα περισσότερα σπουδαία έργα του Μπετόβεν εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στο κοινό της Βιέννης, ο ίδιος ήθελε αυτή η σύνθεση του να παρουσιαστεί στο Βερολίνο, όσο το δυνατό γρηγορότερα, καθώς άρχισε να θεωρεί πως το κοινό της Βιέννης άρχισε να κυριαρχείται από Ιταλούς συνθέτες όπως ο Ροσσίνι.[7] Όταν οι φίλοι του και ευεργέτες του άκουσαν την γνώμη του, τον προέτρεψαν να παρουσιάσει τελικά το έργο στη Βιέννη. Ο Μπετόβεν ήταν γοητευμένος από τον θαυμασμό που του έδειξαν, κι έτσι η Συμφωνία έκανε πρεμιέρα στις 7 Μαΐου, του 1824, στο θέατρο Theater am Kärntnertor, μαζί με το Die Weihe des Hauses και τρία μέρη του Μίσα Σολέμνις. Αυτή ήταν η πρώτη εμφάνιση επί σκηνής του Μπετόβεν, μέσα σε 12 χρόνια.[8]

Η Κάρλιν Ουνγκερ, η οποία τραγούδησε στο 4ο μέρος της Συμφωνίας, και λέγεται ότι αυτή ήταν που έστρεψε τον Μπετόβεν, προς το κοινό, όταν αυτό χειροκροτούσε μετά το τέλος της παράστασης, καθώς εκείνος δεν άκουγε τι συνέβαινε.

Στην πρεμιέρα της Ενάτης Συμφωνίας συμμετείχε η Μουσική Κοινότητα της Βιέννης, μαζί με ικανότατους μουσικούς. Όμως, χωρίς να υπάρχει κάποιο έγγραφο για τους συμμετέχοντες, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι, παρά μόνο ότι μερικοί από τους σπουδαιότερους μουσικούς στη Βιέννη συμμετείχαν.[9] Τις θέσεις σοπράνο και άλτο, πήραν δύο διάσημες νεαρές τραγουδίστριες: η Ενριέτε Σόνταγκ και η Κάρολιν Ούνγκερ. Η Σόνταγκ, που ήταν Γερμανίδα, και μόλις 18 ετών, ήταν προσωπική επιλογή του Μπετόβεν, για να ερμηνεύσει την Ενάτη του.[10][11] Η Ούνγκερ, που ήταν 20 ετών τότε, αποτέλεσε κι αυτή προσωπική επιλογή του Μπετόβεν, η οποία ήταν γεννημένη στη Βιέννη. Μετά από αυτήν ερμηνεία, η Ούνγκερ έκανε καριέρα σε Ιταλία και Παρίσι. Μάλιστα, οι Ιταλοί συνθέτες Γκαετάνο Ντονιτσέττι και Βιντσέντζο Μπελίνι έγραψαν ρόλους συγκεκριμένα για τη φωνή της.[12]

Παρόλα αυτά, η ορχήστρα καθοδηγήθηκε πρακτικά από τον Κάπελμαϊστερ, Μίχαελ Ούμλαουφ, με τον οποίον ο Μπετόβεν μοιράστηκε τη σκηνή. Πριν δύο χρόνια, ο Ούμλαουφ είχε παρακολουθήσει τις προσπάθειες του συνθέτη να διευθύνει την όπερα Φιντέλιο, όπως το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Έτσι, αυτή τη φορά, επισήμανε στους μουσικούς και στους τραγουδιστές να αγνοούν πλήρως τον κουφό πλέον Μπετόβεν. Σε κάθε εναρκτήριο μέτρο κάθε μέρους, ο Μπετόβεν, που καθόταν στη σκηνή, έδινε το tempo. Γύριζε τις σελίδες της σύνθεσης και έδινε τον ρυθμό σε μία ορχήστρα που δεν μπορούσε να ακούσει καθόλου.

Υπάρχουν πολλά ανέκδοτα για την πρεμιέρα της Ενάτης. Ένας συμμετέχων βιολιστής είπε: Ο Μπετόβεν διεύθυνε μόνος το έργου του, δηλαδή στεκόταν μπροστά στο αναλόγιο και ξεκίνησε να διευθύνει θυελλωδώς. Άλλες φορές σηκωνόταν ψηλά, άλλες φορές χαμήλωνε. Συμπεριφερόταν λες και ήθελε να παίξει μόνος του το κάθε όργανο». Αν και η παράσταση ήταν άκρως επιτυχημένη προηγήθηκαν μόνο δύο πλήρεις πρόβες. Όταν το κοινό χειροκροτούσε, αναφορές λένε ότι και μετά το τέλος του έργου ο Μπετόβεν συνέχισε να διευθύνει. Έτσι, η Καρολίν Ούνγκερ, πήγε προς το μέρος του, και τον έστρεψε προς το κοινό, ώστε να δεχτεί τον ενθουσιασμό που είχε καταβάλλει το κοινό. Σύμφωνα με έναν μάρτυρα: «το κοινό αντιμετώπισε αυτόν τον μουσικό ήρωα με όλες τις τιμές, ακούγοντας αυτό το εκπληκτικό έργο, ενώ πολλές φορές κατά τη διάρκεια αυτού, το κοινό ξεκινούσε να χειροκροτά από θαυμασμό. Το κοινό, του έδωσε 5 λεπτά συνεχόμενων χειροκροτημάτων, ενώ στον αέρα πετούσαν, καπέλα, μαντήλια και σηκωμένα χέρια, ώστε ο Μπετόβεν, που δεν μπορούσε να ακούσει, να δει τουλάχιστον τον πολύ ενθουσιασμό του κοινού.

Εκδόσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρώτη γερμανική έκδοση έγινε από τον οίκο B. Schott's Söhne, το 1826.[13] Η έκδοση του Breitkopf & Härtel, χρονολογείται από το 1864, και είναι μάλλον η πιο πολύ-χρησιμοποιημένη. Το 1997, ο οίκος Bärenreiter, κυκλοφόρησε μία έκδοση του Τζόναθαν Ντελ Μαρ.[14] Σύμφωνα με τον Ντελ Μαρ, αυτή η έκδοση διορθώνει περίπου 3.000 λάθη από την έκδοση του Breitkopf, μερικά εκ των οποίων ήταν μεγάλα.[15] Ο Ντέιβιντ Λέβι, έκρινε την εν λόγω έκδοση, χαρακτηρίζοντας τη «αρκετά πιθανώς λανθασμένη».[16] Το 2005, ο Breitkopf, εξέδωσε νέα έκδοση της, από τον Πίτερ Χάουσχιλντ.[17]

Ενορχήστρωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Συμφωνία είναι γραμμένη για την ακόλουθη ορχήστρα. Στην πρεμιέρα ο Μπετόβεν, ήθελε δύο παίχτες για κάθε πνευστό όργανο.[18]

Δομή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Συμφωνία αποτελείται από τέσσερα μέρη:

I. Allegro ma non troppo, un poco maestoso (Ρε ελάσσονα)
II. Scherzo: Molto vivace – Presto (Ρε ελάσσονα)
III. Adagio molto e cantabile – Andante moderato – Tempo primo – Andante moderato – Adagio – Lo stesso tempo (Σι ύφεση μείζονα)
IV. Recitative: (Ρε ελάσσονα - Ρε μείζονα) (Presto – Allegro ma non troppo – Vivace – Adagio cantabile – Allegro assai – Presto: O Freunde) – Allegro molto assai: Freude, schöner Götterfunken – Alla marcia – Allegro assai vivace: Froh, wie seine Sonnen – Andante maestoso: Seid umschlungen, Millionen! – Adagio ma non troppo, ma divoto: Ihr, stürzt nieder – Allegro energico, sempre ben marcato: (Freude, schöner Götterfunken – Seid umschlungen, Millionen!) – Allegro ma non tanto: Freude, Tochter aus Elysium! – Prestissimo, Maestoso, Molto prestissimo: Seid umschlungen, Millionen!

Σε αυτή τη Συμφωνία ο Μπετόβεν αλλάζει τα καθιερωμένα στις συμφωνίες της κλασσικής περιόδου και τοποθετεί το scherzo, πριν το αργό μέρος.[19] Αυτή είναι η πρώτη φορά που το κάνει σε μία συμφωνία του, κατά τ' άλλα, το είχε κάνει αρκετές φορές σε παλιότερα έργα του. Ο Χάυντν, επίσης, το είχε κάνει σε αρκετά από τα δικά του έργα.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Beethoven: Symphony No. 9 (Cambridge Music Handbooks), Nicholas Cook, Cambridge University Press (24 June 1993), product description (blurb). ISBN 9780521399241. "Beethoven's Ninth Symphony is acknowledged as one of the supreme masterpieces of the Western tradition. More than any other musical work it has become an international symbol of unity and affirmation."
  2. ↑ Bonds, Mark Evan, "Symphony: II. The 19th century", The New Grove Dictionary of Music and Musicians, Second Edition (London: Macmillan, 2001), 29 vols. ISBN 0-333-60800-3, 24:837.
  3. ↑ Memory of the World (2001) – Ludwig van Beethoven: Symphony No 9, D minor, Op. 125
  4. ↑ Breitkopf Urtext, Beethoven: Symphonie Nr. 9 d-moll Αρχειοθετήθηκε 2012-04-01 στο Wayback Machine., op. 125, pbl.: Hauschild, Peter, p. VIII
  5. ↑ Hopkins (1981, 249)
  6. ↑ Robert W. Gutman, Mozart: A Cultural Biography, 1999, pg. 344
  7. ↑ Sachs, Harvey (2010), The Ninth: Beethoven and the World in 1824, Faber
  8. ↑ Levy, David Benjamin. Beethoven: The Ninth Symphony. Yale University Press 2003.
  9. ↑ Kelly, Thomas Forrest (2000). First Nights: Five Musical Premiers (Chapter 3). Yale University Press, 2001.
  10. ↑ Elson, Louis, Chief Editor. University Musical Encyclopedia of Vocal Music. University Society, New York, 1912
  11. ↑ Life of Henriette Sontag, Countess de Rossi. (Various Authors) Stringer & Townsend, publishers. New York, 1852.
  12. ↑ Kennedy, Michael and Bourne, Joyce (1996). The Concise Oxford Dictionary of Music. Oxford University Press, 2007.
  13. ↑ Del Mar, Jonathan (Ιουλίου–Δεκεμβρίου 1999). «Jonathan Del Mar, New Urtext Edition: Beethoven Symphonies 1–9». British Academy Review. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2007. 
  14. ↑ «Ludwig van Beethoven The Nine Symphonies The New Bärenreiter Urtext Edition». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2007. 
  15. ↑ Zander, Benjamin. «Beethoven 9 The fundamental reappraisal of a classic». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2007. 
  16. ↑ «Concerning the Review of the Urtext Edition of Beethoven's Ninth Symphony». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2007. 
  17. ↑ «Beethoven The Nine Symphonies» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Ιουνίου 2008. 
  18. ↑ Thayer, Alexander Wheelock. Thayer's Life of Beethoven. Revised and edited by Elliott Forbes. (Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1973), p. 905.
  19. ↑ Jackson 1999, 26; Stein 1979, 106

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κείμενα

Αναλύσεις

Ηχητικά αρχεία

Οπτικοακουστικά αρχεία

Περαιτέρω υλικό




Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=9η_Συμφωνία_(Μπετόβεν)&oldid=10037586"