Μετάβαση στο περιεχόμενο

Φτώχεια στην Πολωνία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αριθμός πληθυσμού (% του πληθυσμού) που ζει με λιγότερα από 4 $ (προσαρμοσμένη αγοραστική δύναμη) την ημέρα στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, 1992-2009 (τα έτη που λείπουν παρεμβάλλονται γραμμικά). Η Πολωνία αντιπροσωπεύεται από την κίτρινη γραμμή.

Η φτώχεια στην Πολωνία ήταν σχετικά σταθερή τις τελευταίες δεκαετίες, επηρεάζοντας (ανάλογα με το μέτρο) περίπου το 6,5% της κοινωνίας. Την τελευταία δεκαετία υπήρξε μια πτωτική τάση, καθώς γενικά η πολωνική κοινωνία γίνεται πλουσιότερη και η οικονομία απολαμβάνει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη. Υπήρξαν αξιοσημείωτες αυξήσεις στη φτώχεια γύρω στις στροφές των δεκαετιών, αντισταθμισμένες από μειώσεις της φτώχειας τα χρόνια που ακολούθησαν αυτές τις περιόδους.

Ιστορία και τάσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εκτιμήσεις κατά κεφαλήν ΑΕΠ για τη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη για το 1937, ως ποσοστό του κατά κεφαλήν ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου.[1]
Διανομή τροφίμων σε φτωχούς στη Γαλικία (Σάνοκ)
Διανομή άρτων στους φτωχούς τα Χριστούγεννα στην Πολωνία (2015)

Πριν το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας, η βαθιά φτώχεια χαρακτήριζε τους αγρότες της χώρας, οι οποίοι αποτελούσαν το 70% του πληθυσμού, χαρακτηριστικό που επιδεινώθηκε με τη Μεγάλη Ύφεση. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ το 1929 ήταν χαμηλότερο από αυτό των γειτονικών χωρών της Βαλτικής, αν και, το 1937, ήταν υψηλότερο από ότι στην Πορτογαλία ή την Ελλάδα.[1] Ενώ η παραγωγικότητα των αγροκτημάτων ήταν υψηλή στη δυτική Πολωνία, ήταν πολύ χαμηλότερη στις νότιες και ανατολικές περιοχές, λόγω των υψηλών επιπέδων πληθυσμού και του σχετικά μικρού μεγέθους της εκμετάλλευσης. Στις κεντρικές, νότιες και ανατολικές περιοχές της χώρας, 6,5 εκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούσαν να ικανοποιήσουν τις βασικές τους ανάγκες σε τρόφιμα μέχρι το 1934-1935. Το 1930-1931, οι εργάτες σε αγροκτήματα κέρδιζαν το 54% των χαμηλών μισθών τους δύο χρόνια νωρίτερα, με κάποιον να σημειώνει ότι η διατροφή της οικογένειάς του αποτελούταν από μη καρυκευμένες πατάτες, ότι η μη προσιτή τιμή του σαπουνιού σήμαινε ότι ήταν καλυμμένοι με ψείρες και ότι μια φέτα ψωμί ήταν μόνο για ειδικές περιπτώσεις. Ένας παρατηρητής περιέγραψε το νότο ως «εφιάλτη υποβάθμισης και φτώχειας». Μέχρι τα τέλη του 1934, οι Πολωνοί της επαρχίας είχαν εκτιμώμενη αγοραστική ικανότητα στο 43% του επιπέδου του 1928. Οι καταναλωτές των πόλεων βοηθήθηκαν από την πτώση των τιμών των τροφίμων, αλλά οι θέσεις εργασίας έγιναν πιο σπάνιες, με τη βιομηχανική παραγωγή το 1932 στο 58% του προ της ύφεσης επιπέδου και την ανεργία πάνω από το 40% το 1932-1934.

Η φτώχεια ήταν οξεία μεταξύ των Πολωνοεβραίων, οι οποίοι είχαν από τα υψηλότερα ποσοστά φυσικής αύξησης στην Ευρώπη και συχνά δεν μπορούσαν να ταΐσουν τα παιδιά τους. Μετά τη Συνθήκη Ειρήνης της Ρίγας, η ήδη πολυάριθμη εβραϊκή μειονότητα της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας ενώθηκε με αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες που διέφευγαν από τα πογκρόμ στην Ανατολή. Περισσότερο από το 75% από αυτούς ζούσαν σε αστικές περιοχές, με υψηλότερο από το μέσο αριθμό γυναικών, παιδιών και ηλικιωμένων.[2] Η Πολωνία πάλευε με τα απομεινάρια της καταστροφικής οικονομικής εκμετάλλευσης από τους διαμελιστές και τα επακόλουθα εμπορικά εμπάργκο τους (βλ. επίσης: τελωνειακός πόλεμος Γερμανίας-Πολωνίας). Οι νέες ευκαιρίες απασχόλησης ήταν ως επί το πλείστον ανύπαρκτες πριν από την εκβιομηχάνιση της Πολωνίας στα μέσα της δεκαετίας του 1930 – αν και το εβραϊκό κατά κεφαλήν εισόδημα στον εργαζόμενο πληθυσμό ήταν περισσότερο από 40% υψηλότερο το 1929 από αυτό των Πολωνών μη Εβραίων.[3][4][5] Οι φτωχές οικογένειες βασίζονταν στην τοπική εβραϊκή φιλανθρωπία, η οποία είχε λάβει παγκόσμια άνευ προηγουμένου διαστάσεις το 1929, παρέχοντας υπηρεσίες όπως η θρησκεία, η εκπαίδευση, η υγεία και άλλες υπηρεσίες ύψους 200 εκατομμυρίων ζλότι ετησίως.[6]

Κομμουνιστική εποχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κάτω από το κομμουνιστικό καθεστώς, η κρατική εργασιακή πολιτική, οι πολιτικές εξίσωσης του εισοδήματος και οι επιδοτήσεις σε ενέργεια, τρόφιμα και στέγαση βοήθησαν στην ανακούφιση της φτώχειας και την κατέστησαν λιγότερο ορατή.[7] Τα εισοδήματα των αγροτικών εργαζομένων ήταν σταθερά χαμηλότερα από αυτά των ομολόγων τους στις πόλεις και η φτώχεια επηρέαζε μεγαλύτερες οικογένειες που ζούσαν στην ύπαιθρο με μεγάλο αριθμό παιδιών, αλλά άγγιξε επίσης τους κατοίκους των πόλεων: ανειδίκευτους εργάτες, συνταξιούχους, άγαμους και ανάπηρους, μονογονεϊκές οικογένειες, οικογένειες συνδεδεμένες με τον αλκοολισμό και την εγκληματικότητα και νεαρά ζευγάρια διανόησης που μόλις ξεκινούσαν ανεξάρτητη ζωή. Οικογενειακές δυσλειτουργίες όπως σοβαρές ασθένειες, μοναξιά ηλικιωμένων, κακοποίηση και αλκοολισμός συσχετίστηκαν με τη φτώχεια, καθώς και με δραματικά περιστατικά στη ζωή των ανθρώπων. Όσοι ζούσαν σε συνθήκες φτώχειας έτειναν να έχουν στέγαση κατώτερης ποιότητας, ανικανότητα να αναζητήσουν βοήθεια από ιδρύματα, χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και μερικές φορές στράφηκαν στο έγκλημα και στο υπερβολικό ποτό.[8]

Ο πιο κοινός τόπος φτώχειας ήταν μεταξύ των συνταξιούχων και εκείνων που λάμβαναν επιδόματα αναπηρίας. Μια εκτίμηση του 1979 δείχνει ότι το 40-50% των συνταξιούχων και των οικογενειών με αναπηρία ζούσαν με ή κάτω από το κοινωνικό ελάχιστο. Ακολούθησαν οι εργαζόμενοι στις κατηγορίες με το χαμηλότερο εισόδημα (γεωργικοί και ανειδίκευτοι εργάτες, καθώς και εργάτες). Το 1974, το 48% των εργαζομένων ήταν σε ομάδες χαμηλού εισοδήματος, ενώ το 1979, το 10% των ατόμων στις οικογένειες των εργαζομένων ήταν κάτω από το κοινωνικό ελάχιστο επίπεδο. Μια αντίθετη άποψη είναι ότι η φτώχεια δεν επηρέασε τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους, καθώς η πλήρης απασχόληση εγγυόταν την επιβίωση, αν και σε μέτρια επίπεδα. Ακολούθησαν οικογένειες με πολλά παιδιά. Το 1974, το 60% των παιδιών ζούσαν σε οικογένειες κάτω από το κοινωνικό ελάχιστο.[8]

Η φτώχεια μερικές φορές ήταν πολύ βαθιά, κοντά στο ελάχιστο όριο επιβίωσης. Αυτό ίσχυε για τους άγαμους, τους ηλικιωμένους και τους ανάπηρους συνταξιούχους. Άλλες φορές, ήταν μερική, δεν επηρέαζε ολόκληρη τη ζωή των ανθρώπων. Για παράδειγμα, η έλλειψη επαρκούς στέγασης θα μπορούσε να επηρεάσει τα οικονομικά μιας οικογένειας. Η πιο συνηθισμένη απάντηση στα οικονομικά προβλήματα ήταν η ανάληψη πρόσθετων θέσεων εργασίας, επίσημες ή άτυπες, νόμιμες ή παράνομες. Μια καινοτομία ήταν να περιμένεις σε μια ουρά για λογαριασμό κάποιου άλλου, έναντι αμοιβής. Τέτοιες πρακτικές σήμαιναν ότι οι σοβαρές ελλείψεις χρόνου συχνά συνοδεύονταν από τη φτώχεια. Καθώς οι άνθρωποι άρχισαν να κάνουν περισσότερα στο σπίτι για να εξοικονομούν ή να κερδίζουν μετρητά (παραγωγή τροφίμων και ρουχισμού, επισκευές, βάψιμο διαμερισμάτων), η πίεση του χρόνου κατέστρεψε την οικογενειακή ζωή, έτσι ώστε η έλλειψη ελεύθερου χρόνου ήταν ένα πολύ διαδεδομένο φαινόμενο στις φτωχές οικογένειες.[9]

Ταυτόχρονα, το κράτος έτεινε να παραμελεί το πρόβλημα: μια έρευνα έργο του 1983 ισχυρίζεται ότι η κοινωνική βοήθεια εκπλήρωνε το 14% των αναγκών των φτωχών ανθρώπων. Τα ιδρύματα δεν ενδιαφέρθηκαν προληπτικά για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων, ενώ οι φτωχοί είχαν ελάχιστη επίγνωση των δικαιωμάτων τους. Η επίσημη ιδεολογία έβλεπε τη φτώχεια ως ένα περιθωριακό φαινόμενο που προκαλείται από ασυνήθιστα γεγονότα και παθολογία της ζωής, αντί να είναι ένα συνηθισμένο μέρος της ζωής. Στη δεκαετία του 1980, καθώς επικράτησε η οικονομική ύφεση και η οικονομία ανεπάρκειας, η φτώχεια άλλαξε από το να πλήττει τους περιθωριοποιημένους και τους απροσάρμοστους, σε αυτούς που ήταν πρόθυμοι και ικανοί να εργαστούν.[10]

Υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις για την έκταση της φτώχειας στην κομμουνιστική Πολωνία. Χρησιμοποιώντας το κοινωνικό ελάχιστο επίπεδο ως μέτρο, αναφέρονται τα ακόλουθα στοιχεία: 20% στα τέλη της δεκαετίας του 1960, 28%, κυρίως εργαζόμενοι, το 1975 (μυστική επίσημη εκτίμηση), περίπου 30% στα τέλη της δεκαετίας του 1980, 14,2% το 1981, 27,2% το 1983, 25,3% το 1987 και 16,3% το 1989, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Ένας ερευνητής διαπίστωσε ότι ο αριθμός των φτωχών αυξήθηκε από 3,3 εκατομμύρια το 1978 σε 8,6 εκατομμύρια το 1987. Με έναν αυστηρότερο ορισμό της φτώχειας, τα στοιχεία για τα τέλη της δεκαετίας του 1980 περιλαμβάνουν 5-7%, 6% και 5-10%.[11]

Οι Πολωνοί κοινωνιολόγοι άρχισαν να αναλύουν τη φτώχεια σχεδόν μόλις εγκαταστάθηκε εκεί η κοινωνιολογία. Τα πρώτα ερευνητικά ιδρύματα, όπως το Ινστιτούτο Κοινωνικής Οικονομίας στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών της Βαρσοβίας, ανέλυσαν τη φτώχεια, την ανεργία και τις οικονομικές μεταναστεύσεις του Μεσοπολέμου. Εκτός από τα στοιχεία της απογραφής και τις έρευνες για τον οικογενειακό προϋπολογισμό, η φτώχεια τεκμηριώθηκε από ανεξάρτητες έρευνες και αυτοβιογραφικό υλικό. Η έλευση του κομμουνισμού διέκοψε αυτήν την ερευνητική παράδοση. Η φτώχεια έγινε πολιτικό ζήτημα, κοινωνικό, πολιτικό και ιδεολογικό ταμπού. Απορρίφθηκε ως κατάλοιπο του προηγούμενου καθεστώτος ή ως υποπροϊόν μεταβατικών δυσκολιών. Η φτώχεια και οι φτωχοί χαρακτηρίστηκαν με ευφημισμούς όπως «σφαίρα ανεπάρκειας» ή «ομάδες χαμηλού εισοδήματος». Οι τίτλοι βιβλίων ή εκθέσεων πριν από το 1989 δεν χρησιμοποιούσαν ποτέ τον όρο «φτώχεια», ενώ η παραμέληση που έλαβε μπορεί να φανεί και στην έλλειψη πολιτικών ή σχετικής νομοθεσίας. Οι επιστημονικές έρευνες ήταν περιορισμένες, με τη σημαντικότερη έρευνα να λαμβάνει χώρα σε περιόδους σχετικής ανοιχτότητας: την εποχή μετά τον Πολωνικό Οκτώβρη, τις αρχές της δεκαετίας του 1970 και το 1980–81. Μια σειρά από σημαντικές μελέτες δημοσιεύθηκαν παρά την επικρατούσα ιδεολογία, αλλά η δημοσίευσή τους είτε περιορίστηκε σοβαρά είτε απαγορεύτηκε.[7]

Πρώιμη μετακομμουνιστική εποχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έχει υπολογιστεί ότι η Πολωνία ξεκίνησε τη μεταμόρφωσή της από κομμουνιστική σε καπιταλιστική οικονομία με περίπου το 20% του πληθυσμού της σε φτώχεια. Η φτώχεια στην Πολωνία αυξήθηκε για λίγο την περίοδο 1990-1992 και έκτοτε μειώνεται σε μεγάλο βαθμό. Ωστόσο, ανέβηκε ξανά στα τέλη της δεκαετίας του 1990, μετά την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης.[12][13] Την περίοδο 1994–2001, το υποκειμενικό όριο της φτώχειας παρέμεινε σχετικά σταθερό στο 33% περίπου και το όριο της σχετικής φτώχειας αυξήθηκε από 13,5% σε 17%. Η απόλυτη φτώχεια - όπως ορίζεται από την Παγκόσμια Τράπεζα, το ποσοστό του πληθυσμού που ζοyν με λιγότερα από 4,30 $ την ημέρα - την περίοδο 1997-1999 επηρέασε το 8,4% του πολωνικού πληθυσμού. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις από άλλες πηγές ποικίλλουν. Σύμφωνα με τον Μπζεζίνσκι (2011), τα έτη 1998-2003 η απόλυτη φτώχεια στην Πολωνία αυξήθηκε κατά περίπου 8%, φτάνοντας (σύμφωνα με την εκτίμηση της Στατιστικής Υπηρεσίας Πολωνίας) το 18,1% το 2005 και μειώθηκε στο 10,6% το 2008. Ένα εναλλακτικό μέτρο υποδηλώνει ότι την περίοδο 2005-2008 η απόλυτη φτώχεια μειώθηκε από 12,3% σε 5,6%.[14] Ο Μπζεζίνσκι (2011) σημειώνει ότι οποιαδήποτε αύξηση της φτώχειας την περίοδο 1998-2005 ξεπεράστηκε από τη μείωση της φτώχειας κατά τα έτη 2005-2008.

Σύμφωνα με την έκθεση της Πολωνικής Κεντρικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το 2011, το όριο της φτώχειας στην Πολωνία μειώνεται τα τελευταία χρόνια, σε περίπου 6,5% το 2011. Η έκθεση σημειώνει, ωστόσο, ότι αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η ονομαστική αξία του ορίου φτώχειας στην Πολωνία δεν έχει αλλάξει από το 2006, αγνοώντας έτσι τον πληθωρισμό. Εάν το όριο της φτώχειας αναπροσαρμόζοταν στον πληθωρισμό, η έκθεση υπολόγιζε ότι το 11,4% των πολωνικών νοικοκυριών θα ήταν κάτω από αυτό. Το όριο της φτώχειας υπολογίστηκε στο 16,7%. Το ποσοστό του πληθυσμού που λάμβανε λιγότερο από το μισθό επιβίωσης υπολογίστηκε σε 6,7%. Η φτώχεια έχει μειωθεί σε σύγκριση με μια έκθεση του 2005, η οποία ανέφερε τόσο το όριο της φτώχειας όσο και το όριο φτώχειας στο 18,1%, και το ποσοστό του πληθυσμού που λαμβάνει λιγότερο από το μισθό διαβίωσης στο 12,3%. Το 2003, περίπου το 23% των νοικοκυριών πίστευαν ότι ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας (δηλώνοντας ότι θεωρούσαν το εισόδημά τους ανεπαρκές για τις βασικές ανάγκες).

Συνολικά, τα επίπεδα φτώχειας στην Πολωνία έχουν αναφερθεί ως σταθερά[15] ή σε μείωση τα τελευταία χρόνια, αλλά εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική ανησυχία.[16] Η μείωση της φτώχειας επιβραδύνθηκε ή αντιστράφηκε μερικώς ξανά στις αρχές της δεκαετίας του 2010, αν και από τις αρχές του 2013 τα σύνολα δεδομένων είναι ως επί το πλείστον προκαταρκτικά και συνήθως καλύπτουν την περίοδο μόνο μέχρι το 2011.[17]

Σύγχρονη εποχή από την κυβερνητική αλλαγή το 2015

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (ΝκΔ) κέρδισε τις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2015, για πρώτη φορά με απόλυτη πλειοψηφία—κάτι που κανένα πολωνικό κόμμα δεν είχε κάνει από την πτώση του κομμουνισμού και με την έμφαση στη μείωση της εισοδηματικής ανισότητας στην Πολωνία. Το κόμμα ιδρύθηκε το 2001 ως κεντρώο και χριστιανοδημοκρατικό κόμμα. Αρχικά το κόμμα ήταν ευρέως υπέρ της αγοράς.[18] Έχει υιοθετήσει τη ρητορική της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς παρόμοια με αυτή των χριστιανοδημοκρατικών κομμάτων της δυτικής Ευρώπης.[19][18][16] Ωστόσο, ένα από τα κύρια θέματα στο κόμμα ΝκΔ είναι η ισορροπημένη κοινωνική δομή και η καταπολέμηση της εισοδηματικής ανισότητας. Λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας, ξεκίνησε το επιτυχημένο πρόγραμμα 500+ που παρέχει μηνιαίο χρηματικό όφελος 500 ζλότι ανά παιδί σε όλες τις οικογένειες με δύο ή περισσότερα παιδιά. Αν και αυτό δεν είναι ένα πρόγραμμα κοινωνικής πρόνοιας, δεδομένου ότι δεν έχει όρους όπως το επίπεδο εισοδήματος ούτε «οποιαδήποτε άλλη συνάρτηση», έχει ωφελήσει περισσότερο οικογένειες χαμηλού εισοδήματος για τις οποίες αυτή η χρηματική μεταφορά είναι σημαντική ώθηση στο διαθέσιμο εισόδημά τους και ως εκ τούτου αντιπροσωπεύει μεταφορά πλούτου μεταξύ κοινωνικών ομάδων της κοινωνίας.

Το πρόγραμμα 500+ απολαμβάνει ευρείας υποστήριξης στην κοινωνία και το 2019 ο ΝκΔ επέκτεινε την επιλεξιμότητα και πρόσθεσε περισσότερα προγράμματα που στοχεύουν στη μείωση της φτώχειας. Αυτό έχει προσελκύσει σημαντική κριτική, ειδικά από το φιλελεύθερο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Πολιτική Πλατφόρμα, και ορισμένα διεθνή μέσα ενημέρωσης, ως τρόπος αγοράς ψήφων και ως λαϊκιστική, αντιφιλελεύθερη ατζέντα.[20][21][22][23] Ο ΝκΔ υποστηρίζει την καθολική υγειονομική περίθαλψη που παρέχεται από το κράτος, η οποία είναι δωρεάν για όλους τους πολίτες, ωστόσο συμπληρώνεται από την αυξανόμενη ιδιωτική ιατρική περίθαλψη με χαμηλότερη αναμονή.[24]

Δομική κατάρρευση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η φτώχεια στην Πολωνία έχει περιγραφεί ως «ρηχή», αναφερόμενη στο γεγονός ότι λίγοι φτωχοί ζουν σημαντικά κάτω από το όριο της φτώχειας (όπως ορίζεται από την Παγκόσμια Τράπεζα). Ο κίνδυνος του χάσματος φτώχειας στην Πολωνία εκτιμάται σε περίπου 21%.[25]

Όσον αφορά τη γεωγραφία, η φτώχεια ήταν πιο πιθανό να επηρεάσει τα νοικοκυριά σε μικρές πόλεις και αγροτικές περιοχές, καθώς και νοικοκυριά στα ανατολικά και τα βόρεια, με την υψηλότερη φτώχεια να αναφέρεται στο Βοεβοδάτο Βαρμίας-Μαζουρίας, στο Βοεβοδάτο Ποντλάσκιε, στο Βοεβοδάτο Λούμπλιν και στο Βοεβοδάτο Τιμίου Σταυρού (βλ. επίσης: Πολωνία Α και Β).

Η φτώχεια ήταν πιο διαδεδομένη στα νοικοκυριά που πάσχουν από ανεργία, αναπηρία και με πολλά παιδιά. Οι νέοι είναι πιο πιθανό να επηρεαστούν από τη φτώχεια από τους ηλικιωμένους, οι οποίοι είναι σχετικά ευκατάστατοι λόγω του γενναιόδωρου συνταξιοδοτικού συστήματος.[26] Ως εκ τούτου, η φτώχεια στην Πολωνία είναι σχετικά παρόμοια, από άποψη δομής, με αυτή που παρατηρείται στις περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι Μπέμπλο και λοιποί (2002) σημειώνουν ότι η φτώχεια στην Πολωνία προκαλείται κυρίως από την ανεργία, την ανεπαρκή βοήθεια σε πολύτεκνες οικογένειες ή από περιθωριοποιημένες ομάδες και τα χαμηλά εισοδήματα στον αγροτικό τομέα. Ο Μπζεζίνσκι (2011) σημειώνει ότι η αύξηση της φτώχειας στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 μπορεί να αποδοθεί σε στάσιμους μισθούς και συντάξεις και στην αυξανόμενη ανεργία και στη συνακόλουθη μείωση της στην οικονομική ανάπτυξη και τις πολιτικές πρόνοιας.

  1. 1,0 1,1 Harrison, Mark (1994). «GDPs of the USSR and Eastern Europe: Towards an Interwar Comparison». Europe-Asia Studies 46 (2): 243–259. doi:10.1080/09668139408412160. http://www2.warwick.ac.uk/fac/soc/economics/staff/academic/harrison/public/eas94postprint.pdf. 
  2. Joseph Marcus, Social and political history of the Jews in Poland, 1919–1939 (ibidem) page 34
  3. Yehuda Bauer: A History of the American Jewish Joint Distribution Committee 1929–1939. Ibidem. Chapter 1. A Time of Crisis: 1929–1932
  4. «Trudności i osiągnięcia gospodarcze i kulturalne Polski okresu międzywojennego. 2). Odbudowa gospodarki». Serwis prawno-historyczny © 2006–2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2013. 
  5. Joseph Marcus, Social and political history of the Jews in Poland, 1919–1939 (ibidem) page 41
  6. Joseph Marcus, Social and political history of the Jews in Poland, 1919–1939, (ibidem) page 47
  7. 7,0 7,1 Elżbieta Tarkowska (2001), in Rebecca Jean Emigh and Iván Szelényi (eds.). Poverty, Ethnicity, and Gender in Eastern Europe During the Market Transition. Greenwood Publishing Group. σελ. 85. (ISBN 978-0-2759-6881-6). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2013.
  8. 8,0 8,1 Elżbieta Tarkowska (2001), in Rebecca Jean Emigh and Iván Szelényi (eds.). Poverty, Ethnicity, and Gender in Eastern Europe During the Market Transition. Greenwood Publishing Group. σελ. 87. (ISBN 978-0-2759-6881-6). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2013.
  9. Elżbieta Tarkowska (2001), in Rebecca Jean Emigh and Iván Szelényi (eds.). Poverty, Ethnicity, and Gender in Eastern Europe During the Market Transition. Greenwood Publishing Group. σελ. 83. (ISBN 978-0-2759-6881-6). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2013.
  10. Elżbieta Tarkowska (2001), in Rebecca Jean Emigh and Iván Szelényi (eds.). Poverty, Ethnicity, and Gender in Eastern Europe During the Market Transition. Greenwood Publishing Group. σελ. 88. (ISBN 978-0-2759-6881-6). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2013.
  11. Elżbieta Tarkowska (2001), in Rebecca Jean Emigh and Iván Szelényi (eds.). Poverty, Ethnicity, and Gender in Eastern Europe During the Market Transition. Greenwood Publishing Group. σελ. 86-7. (ISBN 978-0-2759-6881-6). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2013.
  12. Miriam Beblo, Stanisława Golinowska, Charlotte Lauer, Katarzyna Piętka, Agnieszka Sowa, Poverty Dynamics in Poland Selected quantitative analyses Αρχειοθετήθηκε 2016-03-03 στο Wayback Machine., CASE – Center for Social and Economic Research, Warsaw 2002, 2002. σελ. 30-31, 34-45
  13. Jan J. Rutkowski (1998). Welfare and the Labor Market in Poland: Social Policy During Economic Transition. World Bank Publications. σελ. 64. ISBN 978-0-8213-4318-0. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2013. 
  14. Michał Brzeziński, Accounting for recent trends in absolute poverty in Poland: A decomposition analysis, Working Paper, 2011 (PDF) http://www.wne.uw.edu.pl/inf/wyd/WP/WNE_WP59.pdf.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  15. «Interpelacja nr 5181 - tekst odpowiedzi». Sejm.gov.pl. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2013. 
  16. 16,0 16,1 «Poland». Socialwatch.eu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2013. 
  17. Kasat Sp. z o.o. (1 Ιουνίου 2012). «Ubóstwo w Polsce 2011 - eGospodarka.pl - Raporty i prognozy». eGospodarka.pl. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2013. 
  18. 18,0 18,1 Tiersky, Ronald· Jones, Erik (2007). Europe Today: a Twenty-first Century Introduction. Lanham: Rowman & Littlefield. σελ. 392. ISBN 978-0-7425-5501-3. 
  19. Bale, Tim; Szczerbiak, Aleks (December 2006). Why is there no Christian Democracy in Poland (and why does this matter)?. SEI Working Paper. Sussex European Institute. https://www.sussex.ac.uk/webteam/gateway/file.php?name=sei-working-paper-no-91.pdf&site=266. 
  20. Stijn van Kessel (2015). Populist Parties in Europe: Agents of Discontent?. Palgrave Macmillan UK. σελ. 145. ISBN 978-1-137-41411-3. 
  21. Łukasz Warzecha (20 Απριλίου 2018). «PiS, Czyli Populizm i Socjalizm» [PiS means Populism and Socialism] (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2019. 
  22. Traub, James (2 Νοεμβρίου 2016). «The Party That Wants to Make Poland Great Again». The New York Times Magazine. 
  23. Adekoya, Remi (25 Οκτωβρίου 2016). «Xenophobic, authoritarian – and generous on welfare: how Poland's right rules». The Guardian. 
  24. «PiS wygrywa: koniec NFZ, system budżetowy i sieć szpitali? - Polityka zdrowotna». www.rynekzdrowia.pl. 
  25. Jan J. Rutkowski (1998). Welfare and the Labor Market in Poland: Social Policy During Economic Transition. World Bank Publications. σελίδες 61–62. ISBN 978-0-8213-4318-0. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2013. 
  26. Jan J. Rutkowski (1998). Welfare and the Labor Market in Poland: Social Policy During Economic Transition. World Bank Publications. σελίδες 77–78. ISBN 978-0-8213-4318-0. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2013. 

Περαιτέρω ανάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]