Πάρκο Μπουέν Ρετίρο
Συντεταγμένες: 40°25′02″N 3°40′58″W / 40.4173°N 3.68278°W
| Πασέο ντελ Πράδο και Μπουέν Ρετίρο, ένα τοπίο επιστημών και τεχνών | |
|---|---|
| Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ. | |
_02.jpg) Πασέο δε λα Αρχεντίνα | |
 | |
| Χώρα μέλος |  Ισπανία |
| Τύπος | πολιτιστικό |
| Κριτήρια | ii, iv, vi |
| Ταυτότητα | 1618 |
| Ιστορικό εγγραφής | |
| Εγγραφή | 2021 (44η συνεδρίαση) |
_01.jpg)
Το πάρκο Μπουέν Ρετίρο (ισπανικά: Parque del Buen Retiro) είναι ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα στην πόλη της Μαδρίτης, Ισπανία. Το πάρκο ανήκε στην ισπανική μοναρχία μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, όταν έγινε δημόσιο πάρκο. Το Πάρκο έχει έκταση 1,4 χλμ² και βρίσκεται στα όρια του κέντρου της πόλης, πολύ κοντά στην Πουέρτα δε Αλκαλά και όχι μακριά από το Μουσείο Πράδο. Μέσα στο πάρκο βρίσκονται όμορφα αγάλματα και μνημεία, εκθέσεις έργων τέχνης και μία λίμνη. Φιλοξενεί διάφορα γεγονότα και είναι ένα από τα κύρια αξιοθέατα της Μαδρίτης. Σήμερα η πόλη περιβάλλει τελείως το πάρκο. Χαρακτηρίστηκε από την UNESCO το 2021 μαζί με το Πασέο ντελ Πράδο ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.[1]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1505, την εποχή της Ισαβέλλας Α΄ (1474-1504), το μοναστήρι των Ιερωνυμίτων μετακινήθηκε στο σημερινό χώρο του Σαν Χερόνιμο ελ Ρεάλ και κατασκευάστηκε ένα νέο μοναστήρι σε γοτθικό ισαβελικό ρυθμό. Η βασιλική οικογένεια έκτισε ένα αναχωρητήριο ως τμήμα της εκκλησίας. Ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄ μετακίνησε τη βασιλική αυλή στη Μαδρίτη το 1561. Ο Φίλιππος επέκτεινε το Ρετίρο με σχέδια του αρχιτέκτονα Χουάν Μπαουτίστα δε Τολέδο, και σχεδιάστηκαν σειρές δέντρων.
Οι κήποι επεκτάθηκαν το 1620, όταν ο Γκασπάρ δε Γκουθμάν, Κόμης-Δούκας του Ολιβάρες, ισχυρός ευνοούμενος του Φιλίππου Δ΄, έδωσε στον βασιλιά αρκετές εκτάσεις γης στην περιοχή για την αναψυχή της αυλής του. Ο Ολιβάρες αποφάσισε να κτίσει, σε ένα μέρος το οποίο άρεσε στον βασιλιά, μία βασιλική οικία η οποία θα ήταν ανώτερη των ρωμαϊκών βιλλών των Ρωμαίων ευγενών που βρίσκονταν στα λοφώδη περίχωρα της Ρώμης τον προηγούμενο αιώνα. Αν και αυτή η δεύτερη βασιλική κατοικία ήταν να κατασκευαστεί στα όρια της Μαδρίτης, στην πραγματικότητα ήταν κοντά στο Αλκάθαρ ή οχυρό ανάκτορο, και η τοποθεσία σε μία δροσερή δασώδη έκταση αποδείχθηκε ιδανική.
Τη δεκαετία του 1630, υπό την επίβλεψη των αρχιτεκτόνων Τζοβάννι Μπατίστα Κρεσέντζι και Αλόνσο Καρμπονέλ, κατασκευάστηκαν αρκετά κτίρια με γοργούς ρυθμούς, δύο από τα οποία υπάρχουν μέχρι σήμερα: το Κασόν δε Μπουέν Ρετίρο, το οποίο χρησιμοποιούταν ως αίθουσα χορού και το κτίριο το οποίο φιλοξενούσε το στρατιωτικό μουσείο, το πρώην Μουσέο δελ Εχέρθιτο, το οποίο περιλαμβάνει την κύρια αίθουσα εισόδου, το «Σαλόν δε Ρέινος» (σαλόνι των βασιλέων) και οι τοίχοι ήταν διακοσμήμένοι με έργα των Ντιέγο Βελάθκεθ και Φρανθίσκο ντε Θουρμπαράν και τοιχογραφίες του Λούκα Τζορντάνο.[2]
Στο πάρκο εργάστηκε ο Κόζιμο Λόττι, ένας αρχιτέκτονας κήπων ο οποίος δούλεψε επίσης με τον Μπερνάρντο Μπουονταλέντι στο σχέδιο των κήπων Μπόμπολι για τον Κόζιμο Α΄, μέγα δούκα της Τοσκάνης. Το νερό ήταν διακριτικό χαρακτηριστικό του κήπου από την αρχή: η μεγάλη λίμνη Εστάνκε δελ Ρετίρο, η οποία ήταν σκηνικό ψεύτικων ναυμαχιών και άλλων παραστάσεων στο νερό, το μεγάλο κανάλι, το στενό κανάλι, ή λοξή λιμνούλα με τις καμπανούλες, δημιούργησαν - μαζί με τα παρεκκλήσια- το βασικό σχέδιο των κήπων. Το Μπουέν Ρετίρο χαρακτηρίστηκε ως «το παγκόσμιο έργο τέχνης της εποχής», πιθανόν η τελευταία σημαντική δημιουργία της αναγεννησιακής Ισπανίας. Το Μπουέν Ρετίρο έγινε το επίκεντρο της αυλής των Αψβούργων σε μία εποχή που η Ισπανία ήταν η ισχυρότερη δύναμη στον κόσμο. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας των Φίλιππος Δ΄ και Κάρολος Β΄ δόθηκαν στο πάρκο αρκετές παραστάσεις για τη βασιλική οικογένεια και την αυλή.
Οι κήποι παραμελήθηκαν μετά το θάνατο του Φιλίππου Δ΄ το 1665, αλλά ανακαινίστηκαν και τροποποιήθηκαν σε αρκετές περιπτώσεις, όπως όταν ο κήπος άνοιξε για το κοινό το 1767 και έγινε ιδιοκτησία του δήμου το 1868.[3]
Ο Φίλιππος Ε΄ (1700-1746) διέταξε τη δημιουργία ενός παρτεριού, το μόνο γαλλικού ρυθμού κήπο στο σύμπλεγμα. Κατά τη βασιλεία του Φερδινάνδου Στ΄, το Μπουέν Ρετίρο ήταν το σκηνικό για σημαντικές ιταλικές όπερες. Ο Κάρολος Γ΄ εξωράισε την περίμετρο του κήπου, αντικαθιστώντας τους παλιούς τοίχους με κομψά ατσάλινα κιγκλιδώματα. Το αστεροσκοπείο του Χουάν δε Βιγιανουέβα κατασκευάστηκε την εποχή της βασιλείας του Καρόλου Δ΄ (1788-1808). Το ανάκτορο Μπουέν Ρετίρο χρησιμοποιούταν μέχρι την εποχή του Καρόλο Γ΄. Το μεγαλύτερο τμήμα του καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου της Χερσονήσου (1807-1814) με την Πρώτη Γαλλική Αυτοκρατορία.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας της Ισαβέλλας Β΄ έλαβαν χώρα σημαντικές αλλαγές στο Ρετίρο. Οι κήποι απολάμβαναν μια ιδιαίτερα ευημερούσα περίοδο, με την φύτευση δέντρων και προηγουμένως αφύτευτες περιοχές, όπως το «Κάμπο Γκράντε», σχεδιάστηκαν. Οι κήποι τελικά έγιναν δημοσία περιουσία το 1868, την εποχή της εκθρόνισης της βασίλισσας Ισαβέλλας. Το 1883 φιλοξένησε το Εξποσιθιόν Ναθιονάλ δε Μινερία.
Το Ρετίρο σταδιακά έγιναν ο πράσινος πνεύμονας της πόλης. Στις αρχές του 20ού αιώνα, ανεγέρθη δίπλα στη λίμνη του Μνημείο του Αλφόνσο ΙΒ΄ της Ισπανίας, σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Χοσέ Γκράσες Ριέρα. Αμέτρητα αγάλματα, σιντριβάνια και αναθηματικά μνημεία γέμισαν το πάρκο και το μετέτρεψαν σε ανοικτό μουσείο αγαλμάτων.
Τη δεκαετία του 1930 και του 1940 έλαβε χώρα η δημιουργία νέων κήπων από τον αρχικηπουρό Θεθίλιο Ροδρίγκεθ.
Χαρακτηριστικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κοντά στη βόρεια είσοδο του πάρκου βρίσκεται η Εστάνκε δελ Ρετίρο («λίμνη του Ρετίρο»), μία μεγάλη τεχνητή λίμνη. Δίπλα της βρίσκεται το μνημείο στον Αλφόνσο ΙΒ΄, το οποίο διαθέτει μια ημικυκλική σειρά από κολώνες και έναν έφιππο ανδριάντα του μονάρχη στην κορυφή του ψηλού κεντρικού πυρήνα.
Ανάμεσα στις τριανταφυλλιές όλων των ειδών του κήπου Ροσαλέδα, βρίσκεται το συντριβάνι του Εκπεσόντος Αγγέλου, το οποίο ανεγέρθηκα το 1922, του οποίου το κύριο άγαλμα, Ελ Άνχελ Καΐδο (στην κορυφή) είναι έργο του Ρικάρδο Μπελβέρ (1845-1924), το οποίο είναι εμπνευσμένο από τον Χαμένο Παράδεισο του Τζον Μίλτον,[4] το οποίο αναπαριστά τον Εωσφόρο να πέφτει από τον ουρανό. Θεωρείται ότι αυτό είναι το μοναδικό γνωστό δημόσιο μνημείο του Διαβόλου.[5]
Τα λίγα εναπομείναντα κτίρια του ανακτόρου Μπουέν Ρετίρο, συμπεριλαμβανομένου του Κασόν δελ Μπουέν Ρετίρο και το Σαλόν δε Ρέινος, τώρα στεγάζουν μουσειακές εκθέσεις. Το Κασόν έχει πίνακες του 19ου και του 20ού αιώνα, συμπεριλαμβανομένων πινάκων του Ισπανού ζωγράφου Χοακίν Σορόγια. Το Εχέρτικο, ένα από κύρια πολεμικά μουσεία στην Ισπανία, μετακινήθηκε στο Αλκάθαρ του Τολέδου.
Από τη στιγμή που έγινε δημόσιο πάρκο στο τέλος του 19ου αιώνα, το «Πάρκε δελ Ρετίρο» έχει χρησιμοποιηθεί ως χώρος για διάφορες διεθνείς εκθέσεις. Αρκετά εμβληματικά κτίρια παραμένουν παρακαταθήκη τέτοιων γεγονότων, συμπεριλαμβανομένου του Παλάθιο δε Βελάθκεθ (1884) του αρχιτέκτονα Ρικάρδο Βελάθκεθ Μπόσκο, ο οποίος σχεδίασε επίσης το Παλάθιο δε Κριστάλ (Κρυστάλλινο Παλάτι), ένα γυάλινο περίπτερο εμπνευσμένο από το Κρυστάλλινο Παλάτι (Κρίσταλ Πάλας) στο Λονδίνο. Κατασκευάστηκε ταυτόχρονα με τη τεχνητή λίμνη του το 1887 για την έκθεση των νησιών των Φιλιππίνων και ήταν το πρώτο με εκθέσεις των λουλουδιών του αρχιπελάγους. Οι κήποι στο πρώην «Κάμπο Γκράντε» υπενθυμίζουν επίσης της εκθέσεις που έλαβαν χώρα εκεί στο παρελθόν.
Το Πασέο δε λα Αρχεντίνα, γνωστό επίσης και ως Πασέο δε λας Εστάτουας («Περίπατος των Αγαλμάτων») είναι διακοσμημένο με μερικά από τα αγάλματα των βασιλιάδων από Βασιλικό Ανάκτορο, τα οποία φιλοτεχνήθηκαν από το 1750 μέχρι το 1753.
Σήμερα υπάρχουν εκθέσεις τέχνης στο Κρυστάλλινο Παλάτι, στο Παλάθιο δε Βελάθκεθ και στη Κάσα δε Βάκας.
Στο πάρκο βρίσκεται επίσης το Bosque de los Ausentes (Δάσος των Απόντων), ένα μνημείο για τα 191 θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων στη Μαδρίτη τις 11 Μαρτίου 2004.
Δραστηριότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από τα τέλη του Μαΐου μέχρι τις αρχές του Οκτωβρίου,[6] κάθε μεσημέρι Κυριακής, η συμφωνική ορχήστρα της Μαδρίτης δίνει ελεύθερες συναυλίες στην εξέδρα του πάρκου κοντά στο Κάγιε δε Αλκαλά. Ο Μανουέλ Λίγιο Τορρεγρόσα συνέθεσε το «Κιόσκο δελ Ρετίρο» σε αυτήν την εξέδρα. Στο πάρκο επίσης λαμβάνει χώρα στο ετήσιο φεστιβάλ βιβλίου, ενώ οι άνθρωποι μπορούν να αφήσουν βιβλία, περιοδικά ή εφημερίδες[7] σε κατάλληλους χώρους. Επίσης, καθ' όλη τη διάρκεια του έτους λαμβάνουν χώρα συναυλίες, παραστάσεις με πυροτεχνήματα και πολιτιστικά γεγονότα.[8][9]
Υπάρχει επίσης υπαίθριο γυμναστήριο τόσο για νέους όσο και ηλικιωμένους,[10] όπως μηχανήματα για εκτάσεις και στατικά ποδήλατα, βάρη και άλλα. Επίσης, υπάρχουν πολλοί δημόσιοι αθλητικοί χώροι και παιδικές χαρές.
Γύρω από τη λίμνη, διεξάγονται παραστάσεις με κουκλοθέατρο και κάθε είδους παραστάσεις από καλλιτέχνες του δρόμου. Κωπήλατες λέμβοι μπορούν να νοικιαστούν για να χρησιμοποιηθούν στη λίμνη, ενώ υπάρχουν και ιππήλατες άμαξες. Επίσης, υπάρχουν ενοικιαζόμενες βάρκες που κινούνται με ηλιακή ενέργεια.[9]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Paseo del Prado and Buen Retiro, a landscape of Arts and Sciences». UNESCO World Heritage Centre (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2021.
- ↑ The creation of Buen Retiro is narrated in Jonathan Brown and J.H. Elliott, A Palace for a King: the Buen Retiro and the Court of Philip IV, 2003.
- ↑ Gardens Guide: Buen Retiro
- ↑ Catálogo de la Exposición Nacional de Bellas Artes ("Catalogue of the National Fine Arts Exhibition"), Madrid, 1878, p. 86-87. Also mentioned, among others, by professor Carlos Reyero in his book Escultura, museo y estado en la España del siglo XIX: historia, significado y catálogo de la colección nacional de escultura moderna, 1856-1906, Αλικάντε, 2002, ISBN 84-931949-6-4
- ↑ «Madrid enjoys the devil of a row over a fallen angel». The Independent. 27 Μαΐου 1998. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2013.
- ↑ Christopher Webber (21 Μαΐου 2006). «Banda Sinfónica Municipal de Madrid».
- ↑ http://showmespain.blogspot.com/2007/06/walk-through-retiro-part-i.html
- ↑ Madrid Free Events: Fiesta de San Isidro
- ↑ 9,0 9,1 «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2014.
- ↑ Un gimnasio al aire libre para mayores elmundo (5 Νοεμβρίου 2007)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]