Κόμη Βερενίκης

Κόμη Βερονίκης
πατήστε για μεγαλύτερη εικόνα
Συντομογραφία	Com
Λατινικό όνομα	Coma Berenices
Γενική	Comae Berenices
Έκταση	386,5 τετ. μοίρες (0,937 %) Κατάταξη 42ος
Αριθμός άστρων (μέγεθος ≤ 6,5)	66
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 90°N - 56°S

Η Κόμη Βερενίκης ή απλά Κόμη ή και Πλόκαμος (λατινικά: Coma Berenices ή Coma‎‎, συντομογραφία: Com) είναι αστερισμός του βορείου ουράνιου ημισφαιρίου που κατόπιν εισήγησης του Τύχο Μπράχε το 1602, εισήχθηκε για πρώτη φορά το 1603 στην Ουρανομετρία, αποχωριζόμενος έκτοτε από τον αστερισμό του Λέοντα. Αποτελεί έναν από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα.

Ο αστερισμός αυτός βρίσκεται μεταξύ των αστερισμών Λέοντος και Βοώτου, πάνω από την Παρθένο και νότια των Θηρευτικών Κυνών. Περιλαμβάνει συνολικά 37 ορατά με γυμνό μάτι αστέρες, από 3ου μέχρι 6ου μεγέθους, από τα οποία τα περισσότερα είναι πολύ αμυδρά, και τα οποία αποτελούν το άθροισμα εκείνων των αστέρων που ο Πτολεμαίος αναφέρει στον «Κατάλογο της Μαθηματικής Σύνταξής» του ως Πλόκαμον.

Αξιοσημείωτα στον αστερισμό

Ο με αριθμό 42 αστέρας του αστερισμού της Κόμης είναι διπλός και μάλιστα από τους πλέον αξιοσημείωτους. Ανακαλύφθηκε το 1827, οι δε συνιστώντες αυτόν αστέρες είναι ίσης λαμπρότητας, 5,2 μεγέθους. Αυτοί περιφέρονται γύρω από το κοινό κέντρου βάρους των εντός 25 και 1/3 γήινων ετών. Στην πραγματικότητα το σύνολο των αστέρων του αστερισμού αυτού αποτελεί ένα από τα καλούμενα ανοικτά σμήνη, δηλαδή άθροισμα αστέρων που περιστρέφονται γύρω από ένα κοινό κέντρο μάζας, που απέχει από τη Γη 264 έτη φωτός.

Επίσης προς την κατεύθυνση του αστερισμού τούτου βρίσκεται ένα μεγάλο σμήνος γαλαξιών, στο οποίο θεωρητικά περιλαμβάνονται περισσότεροι από 3.000 γαλαξίες.

Ετυμολογία

Ο αστερισμός οφείλει το όνομά του σε μια ιστορία που φτάνει ως τις μέρες μας από την πτολεμαϊκή Αίγυπτο, και συγκεκριμένα όταν στον θρόνο βρισκόταν ο Πτολεμαίος Γ΄ Ευεργέτης και η σύζυγός του Βερενίκη Β΄. Λίγο μετά τον γάμο τους, ο Πτολεμαίος αναχώρησε από την Αίγυπτο για να υποστηρίξει την αδερφή του, που ονομαζόταν επίσης Βερενίκη, στον Σ΄ Συριακό πόλεμο. Ο Καλλίμαχος συγκεκριμένα αναφέρει πως την άφησε στο νυφικό της κρεβάτι. Ο θρύλος λέει πως η Βερενίκη αφιέρωσε στη θεά Αφροδίτη, και συγκεκριμένα στον ναό της στο Ζεφύριο, τα πλούσια και πανέμορφα μαλλιά της, προκειμένου ο Πτολεμαίος να επιστρέψει ασφαλής. Ο φαραώ επέστρεψε πράγματι έχοντας κατορθώσει μια σειρά από νίκες το 245 π.Χ., και η Βερενίκη εκπλήρωσε το τάμα της. Την άλλη μέρα όμως τα μαλλιά της είχαν εξαφανιστεί από τον ναό. Ο Κόνων από τη Σάμο, ένας μαθηματικός και αστρονόμος που ζούσε στην αυλή του φαραώ, υποστήριξε πως οι θεοί τοποθέτησαν τη χαμένη κόμη ανάμεσα στα αστέρια. Ο αστερισμός αυτός φέρει ακόμη και σήμερα το όνομα «Κόμη της Βερενίκης» (Coma Berenice) ή «Πλόκαμος της Βερενίκης». Το γεγονός μετέτρεψε σε ποίημα ο Καλλίμαχος από το οποίο σώζονται μικρά αποσπάσματα. Ωστόσο διασώζεται μια ρωμαϊκή μετάφρασή του από τον Κάτουλλο.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος αστέρων της Κόμης της Βερενίκης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Coma Berenices (constellation) στο Wikimedia Commons
• Λεξιλογικός ορισμός του Κόμη Βερενίκης στο Βικιλεξικό