Ι Τσινγκ
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
 | |
| Συγγραφέας | Fuxi |
|---|---|
| Τίτλος | 易經 周易 |
| Γλώσσα | Παλαιά Κινεζικά |
| Θέμα | μαντεία φιλοσοφία |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Το Ι Τσινγκ (易經, yì jīng) ή Βιβλίο των Αλλαγών είναι ένα από τα κλασικά έργα της κινέζικης φιλοσοφίας που πρωτοεμφανίστηκε πριν από περίπου πέντε χιλιάδες χρόνια ως μία μαντική τέχνη. Στο κέντρο της φιλοσοφίας του Ι Τσινγκ βρίσκεται η έννοια της διαρκούς αλλαγής και η πεποίθηση πως στη ρίζα των πραγμάτων βρίσκεται το Γιν και το Γιάνγκ, οι αντίρροπες και εναλλασσόμενες καταστάσεις που αποτελούν την κινητήρια δύναμη του κόσμου. Ο όρος Ι Τσινγκ μεταφράζεται ως Νόμος της Αλλαγής.
Δομή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τρίγραμμα και εξάγραμμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το συμβολικό περιεχόμενο του Ι Τσινγκ περιλαμβάνει ένα σύνολο από 64 εξάγραμμα (卦 guà, γκουά), δηλαδή έξι οριζόντιες γραμμές που μπορούν να είναι είτε Γιανγκ οπότε αναπαρίστανται με μία συνεχή γραμμή, είτε Γιν οπότε αναπαρίστανται από μία διακοπτόμενη γραμμή (με ένα κενό στη μέση). Συνολικά υπάρχουν 64 (26) διαφορετικοί πιθανοί συνδυασμοί γραμμών Γιν και Γιανγκ.
Κάθε εξάγραμμο θεωρείται πως αποτελείται από δύο τρίγραμμα (卦 guà). Οι συνολικοί συνδυασμοί τρίγραμμων είναι 8 (23). Επιπλέον, κάθε εξάγραμμο συνοδεύεται από ένα γενικό παραδοσιακό κείμενο, ενώ και κάθε επιμέρους γραμμή έχει επίσης το δικό της κείμενο. Το γενικό κείμενο του εξαγράμμου περιγράφει την κεντρική του ιδέα ενώ το κείμενο κάθε γραμμής αναφέρεται σε συγκεκριμένα στοιχεία της εξέλιξης αυτής της κεντρικής ιδέας. Το φιλοσοφικό υπόβαθρο του Ι Τσινγκ αποτυπώνεται στο γεγονός πως όταν μια γραμμή του εξάγραμμου αλλάξει, τότε αλλάζει ολόκληρο το νόημα (κείμενο) του εξαγράμμου και επομένως τα εξάγραμμα δεν είναι στατικά αλλά σε διαρκή μεταλλαγή. Η διττή αυτή δομή γραμμών και κειμένων επιτρέπει παράλληλα στην δημιουργία ενός συνολικού χρησμού που παράγεται από τους συνδυασμούς των γραμμών.
Κείμενα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η επισημοποίηση του Ι Τσινγκ οδήγησε σε ένα είδος τυποποίησης των κειμένων των εξαγράμμων. Τα κείμενα αυτά αποτελούν για κάποιες περιπτώσεις εξαγράμμων καθαρούς χρησμούς ενώ άλλοτε αφηγούνται ιστορίες ή παρέχουν γενικές συμβουλές και παροτρύνσεις. Η γλώσσα των κειμένων χαρακτηρίζεται συχνά από μία λιτότητα και μία ασάφεια που συνάδει με το είδος μιας μαντικής ρήσης, ενώ πολλές φορές έχουν και ποιητικό χαρακτήρα, με αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό πως αν και η γλώσσα είναι αρχαϊκή, πολλά κείμενα ομοιοκαταληκτούν και στα σύγχρονα κινεζικά.
Στην πορεία του χρόνου, τα κείμενα του Ι Τσινγκ υπέστησαν τροποποιήσεις, με σημαντικότερη ίσως την προσάρτηση σε αυτά των Δέκα Πτερύγων, που αποτέλεσαν μια σειρά από σχόλια, προϊόν μεταγενέστερης εποχής και συγκεκριμένα της εποχής του Κομφούκιου.
Τρίγραμμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα οκτώ τρίγραμμα χρησιμοποιούνται για τον συμβολισμό των οκτώ βασικών στοιχείων καθώς και των οκτώ διαφορετικών κατευθύνσεων. Επιπλέον μπορούν να συσχετιστούν με τα μέλη μιας οικογένειας και ειδικότερα στον πατέρα, στη μητέρα, σε τρεις γιούς και τρεις κόρες, δηλαδή συνολικά 4 αρσενικά και 4 θηλυκά. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει πως το αρσενικό με το θηλυκό στοιχείο συνυπάρχουν σε ίση ποσότητα. Παρατηρούμε επίσης ότι ο πατέρας και η μητέρα, δηλαδή το αρσενικό και θηλυκό αρχέτυπο συμβολίζονται με τρεις συνεχείς και τρεις διακεκομμένες γραμμές αντίστοιχα ενώ καθένα από τα παιδιά συμβολίζεται με συνδυασμό συνεχών και διακεκομμένων γραμμών, γεγονός που δηλώνει ότι αποτελούν ενδιάμεσες καταστάσεις με ταυτόχρονα αρσενικά και θηλυκά χαρακτηριστικά.
| 卦名 Όνομα |
卦像 Τρίγραμμο |
自然 Φυσικό στοιχείο |
家族 Οικογένεια |
方位 Κατεύθυνση |
|---|---|---|---|---|
| 乾Qian | ☰ | 天Ουρανός | 父 Πατέρας | Βορειο-δυτικά |
| 兌Dui | ☱ | 泽Λίμνη | 少女 3η κόρη | Δύση |
| 離Li | ☲ | 火Φωτιά | 中女 2η κόρη | Νότος |
| 震Zhen | ☳ | 雷Κεραυνός | 長男 1ος γιος | Ανατολή |
| 巽Xun | ☴ | 風Άνεμος | 長女 1η κόρη | Νοτιο-ανατολικά |
| 坎Kan | ☵ | 水Νερό | 中男 2ος γιος | Βορράς |
| 艮Gen | ☶ | 山Βουνό | 少男 3ος γιος | Βορειο-ανατολικά |
| 坤Kun | ☷ | 地Γη | 母 Μητέρα | Νοτιο-δυτικά |
Εξάγραμμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο συνδυασμός των τριγράμμων συνθέτει τα συνολικά 64 εξάγραμμα που απεικονίζονται παρακάτω:
|
|
- Σημείωση: Ακολουθείται η μετάφραση των Kerson & Rosemary Huang.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ακριβής προέλευση του Ι Τσινγκ δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένη. Σύμφωνα με την κινεζική παράδοση, τα τρίγραμμα σύμβολα του Ι Τσινγκ ανακαλύφθηκαν από τον σοφό μυθικό ήρωα (ή πρώτο αυτοκράτορα της Κίνας) Φου Σι (伏羲 Fú Xī). Μετά από χιλιάδες χρόνια και αρκετές δυναστείες, τα τρίγραμμα συνδυάστηκαν σε ζεύγη με αποτέλεσμα την δημιουργία των 64 εξαγράμμων, την εποχή του Γιου (禹 Yǔ).
Το πρώτο ιστορικό γεγονός για το οποίο υπάρχει αναφορά στο Ι Τσινγκ, τοποθετείται χρονικά στη διάρκεια της δυναστείας Σια, περίπου το 2200 π.Χ. Οι επόμενες δυναστείες Σανγκ και Τζόου, συνδέθηκαν άμεσα με το Ι Τσινγκ και την εφαρμογή του ως μία μαντική μέθοδο. Στα κείμενα του Ι Τσινγκ υπάρχει αναφορά στη χώρα των Σανγκ η οποία χαρακτηρίζεται ως το "Μεγάλο Βασίλειο" (εξάγραμμο 64). Το Ι Τσινγκ θα πρέπει να έχει τις ρίζες του στις λατρευτικές παραδόσεις των Σανγκ. Κατά την περίοδο της ηγεμονίας του τελευταίου αυτοκράτορα της δυναστείας των Σανγκ, ο βασιλιάς Γουέν έγραψε τα κείμενα που ονομάζονται και Γκουάτσι (卦辭, guà cí), δηλαδή "κείμενα των Γκουά" και αποτελούν ουσιαστικά τον σκελετό του Ι Τσινγκ. Αργότερα, επί της δυναστείας των Τζόου (1122 π.Χ - 256 π.Χ), ο δούκας Τζόου εμφύσησε ζωή στα εξαγράμματα του βασιλιά Γουέν γράφοντας επιπλέον κείμενα που επεξηγούσαν τα χαρακτηριστικά τους. Μαζί με τα γραπτά του Γουέν, συνθέτουν το Γι (αλλαγή) ή διαφορετικά Τζόου Γι (βιβλίο αλλαγής του Τζόου), έργο που σήμερα είναι γνωστό ως Ι Τσινγκ ή Βιβλίο των Αλλαγών.
Νόημα και περιεχόμενο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρκετοί μελετητές του Ι Τσινγκ εξετάζουν κατά πόσο η σειρά των εξαγράμμων περιέχει κάποιο ιδιαίτερο και κρυφό νόημα ή μήνυμα, αν και κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να ισχύει. Η ταξινόμησή τους ακολουθεί μία αλληλουχία 32 ζευγαριών -- γνωστή και ως η σειρά του βασιλιά Γουέν -- όπου κάθε εξάγραμμο προκύπτει από την αντιστροφή του άλλου εξαγράμμου του ζεύγους. Μοναδική εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα αποτελούν οκτώ εξάγραμμα που προέρχονται από διπλασιασμό των τριγράμμων και επομένως εμφανίζουν συμμετρία. Το πρώτο ζεύγος είναι το Ουρανός-Γη ενώ το τελευταίο είναι το Εκπλήρωση-Ανεκπλήρωτο. Η ονομασία των εξαγράμμων δεν συνδέεται απαραίτητα με την δομή των Γιν και Γιανγκ γραμμών, ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις ο συμβολισμός είναι περισσότερο προφανής.
Ποιητική διάσταση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το κείμενο κάθε εξαγράμμου έχει την μορφή ποιήματος με έντονα τα στοιχεία του συμβολισμού και της δημιουργίας εικόνων. Στο Ι Τσινγκ περιέχονται επίσης κείμενα με ομοιοκατάληκτους στίχους που εμφανίζουν ομοιότητα με την ανθολογία αυλικής ποίησης (Βιβλίο των Ωδών) που αποτέλεσε έργο του Κομφούκιου. Χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το Ι Τσινγκ:
Παρατηρώντας με τα μάτια ενός παιδιού
Ανεπίλυπτο για τους κοινούς ανθρώπους
Λάθος για τον ευγενή
- (Εξάγραμμο 20:Παρατήρηση)
Μετά το βροντερό κεραυνό,
ξέσπασε ένα γέλιο.
Όλα πάνε καλά.
- (Εξάγραμμο 51:Ο κεραυνός)
Φιλοσοφική διάσταση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα εξάγραμμα του Ι Τσινγκ αντικατοπτρίζουν ένα φιλοσοφικό περιεχόμενο, με κύριο συστατικό στοιχείο την εναλλαγή του Γιν και του Γιανγκ. Κάθε εξάγραμμο ακολουθεί την εξέλιξη μιας αρχικής κατάστασης (πρώτη γραμμή) μέχρι την τελική της έκβαση (τελευταία γραμμή). Οι κεντρικές φιλοσοφικές ιδέες που εμπεριέχονται στα αρχαία κείμενα του Ι Τσινγκ είναι:
- Όλες οι καταστάσεις βρίσκονται σε συνεχόμενη κίνηση ενώ και τα φαινόμενα που προκύπτουν από αυτή την κίνηση υπόκεινται σε μία συνεχή μεταβολή.
- Όλα είναι δυνατόν να περιγραφούν μέσα από δύο αντίθετα και συμπληρωματικά στοιχεία ενός δυαδικού κόσμου (γιν-γιάνγκ).
- Οι αλλαγές είναι κυκλικές ώστε τα πάντα τείνουν να επιστρέψουν στο σημείο απ' όπου ξεκίνησαν.
Στα κείμενα των εξαγράμμων αποτυπώνεται επιπλέον ένα ηθικό περιεχόμενο -- κατά πολλούς συγγενικό της μεταγενέστερης σχολής του Κομφούκιου -- με κεντρικό στοιχείο την επιδίωξη της αρετής περισσότερο ως μέσο για την επίτευξη ενός στόχου και λιγότερο ως αυτοσκοπό. Εξυμνεί την καλλιέργεια του ατόμου και αποπνέει την αίσθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Wilhelm, R. & C. Baynes, The I Ching or Book of Changes, (πρόλογος Καρλ Γιούνγκ), Bollingen Series XIX. Princeton NJ: Princeton University Press (1967).
- Kerson & Rosemary Huang, Ι Τσινγκ, εκδ. Αιώρα
- Ρ. Βίλχελμ, Ι Τζινγκ. Το Βιβλίο των Αλλαγών, εκδ. Πύρινος Κόσμος
- Stephen Karcher, Οι Βασικές αρχές του Ι Τσινγκ
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ι Τσινγκ Bookmarks -- Περιέχει μεταφράσεις του Ι Τσινγκ.
- Ι Τσινγκ: Το Βιβλίο των Αλλαγών -- Πληροφορίες γύρω από το φιλοσοφικό περιεχόμενο και την πρακτική εφαρμογή του Ι Τσινγκ.
- Διαδικτυακή εφαρμογή Αρχειοθετήθηκε 2009-11-16 στο Wayback Machine. -- Εφαρμογή του Ι Τσινγκ στον υπολογιστή.