Γκρέυ (μονάδα)

Το γκρέυ, σύμβολο Gy, είναι μονάδα μέτρησης της απορρόφησης ενέργειας που προέρχεται από ιονίζουσα ακτινοβολία (π.χ. ακτίνες χ) από την ύλη. Ισούται με την απορρόφηση ενέργειας ενός τζάουλ από ύλη με μάζα ένα χιλιόγραμμο.

$1\ \mathrm {Gy} =1\ {\frac {\mathrm {J} }{\mathrm {kg} }}=1\ \mathrm {m} ^{2}\cdot \mathrm {s} ^{-2}$

Συνήθως στη πράξη χρησιμοποιείται το mGy (μίλι-γκρέυ; ένα χιλιοστό του γκρέυ) και το μGy (μίκρο-γκρέυ; ένα εκατομμυριοστό του γκρέυ).

Επίδραση στους ζωντανούς οργανισμούς

Η επίδραση στους ζωντανούς οργανισμούς μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το είδος της ακτινοβολίας (από τα ραδιοκύματα στο ένα άκρο του φάσματος ως τις ακτίνες γ) και άλλες παραμέτρους της έκθεσης και για την αποτίμηση των επιδράσεων σε ζωντανούς οργανισμούς χρησιμοποιείται η μονάδα Sievert (Sv) αντί της Gy. Για ακτίνες x οι δύο μονάδες μέτρησης είναι ίσες ως προς τη φυσική ποσότητα ενέργειας ανά μάζα. Οι βιολογικές επιδράσεις διαφέρουν ανάλογα με το όργανο, το είδος της ακτινοβολίας, το χρόνο της έκθεσης και άλλες παραμέτρους. Για παράδειγμα για το στομάχι 1 mGy ισούται με 0,12 mSv ενώ για το δέρμα 1 mGy ισούται με 0,01 mSv. Ενώ για παράδειγμα αν απορρόφηση 1 mGy από ακτινοβολία φωτονίων αντιστοιχίζεται σε 1 mSv, τότε η ίδια ενέργεια από σωματίδια άλφα αντιστοιχίζεται σε 20 mSv (20 φορές πάνω).

Διάφορες τιμές απορρόφησης

Η φυσιολογική ακτινοβολία στο περιβάλλον (στην επιφάνεια της γης) διαφέρει από τόπο σε τόπο αλλά είναι της τάξης των 2.4 mGy/έτος περίπου .

Η απορρόφηση από μία ακτινογραφία είναι της τάξης των 1.4 mGy.

Το ετήσιο ανώτατο επιτρεπτό όριο για το ανθρώπινο σώμα είναι της τάξης των 0.05 Sv και της τάξης των 0.5 Sv αν αυτή περιορίζεται σε ένα μόνο όργανο ή ιστό.

Στην ακτινοθεραπεία για τον καρκίνο η συνολική απορρόφηση είναι της τάξης των 45 - 60 Gy (σε πολλές μικρότερες δόσεις που εστιάζονται στο σημείο του κακοήθους όγκου).

Για απότομη (δηλαδή απορρόφηση σε σύντομο χρονικό διάστημα, π.χ. μέσα σε μία ώρα) και μη ελεγχόμενη έκθεση σε ακτινοβολία (π.χ. από πυρηνικό ατύχημα) 1 Sv προκαλεί ναυτία, 2 με 5 Sv τριχόπτωση και αιμορραγία και σε πολλές περιπτώσεις θάνατο. Πάνω από 3 Sv οδηγεί σε θάνατο σε 50% των περιπτώσεων εντός 30 ημερών, ενώ από τα 8 Sv και μετά είναι πάντα θανατηφόρο.

Σχετικά

• Μπεκερέλ
• Ραντ (μονάδα)
• Sievert