Γκο

Γκο

Παραδοσιακό ξύλινο ταμπλό (γκόμπαν), με ζωγραφισμένες γραμμές.
Παίκτες	2
Ηλικίες	Όλες
Διάρκεια	10 λεπτά έως 3 ώρες σε τουρνουά: μέχρι και 16 ώρες
Τύχη	αμελητέα
Δεξιότητες	Τακτική, Στρατηγική

Το γκο είναι ένα στρατηγικό επιτραπέζιο παιχνίδι που ξεκίνησε από την Κίνα (γνωστό σαν Ουέι-Τσι, Weiqi). Οι δυο παίκτες, άσπρος και μαύρος, προσθέτουν εναλλάξ πέτρες στο γκόμπαν (ταμπλό), περικυκλώνοντας περιοχή, φυλακίζοντας πέτρες του αντιπάλου και προστατεύοντας τις δικές τους πέτρες. Το Γκο παίζεται κυρίως στην Ανατολική Ασία (Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα κλπ.), και μέσω του διαδικτύου στον υπόλοιπο κόσμο.

Το όνομα Γκο προέρχεται από την Ιαπωνία που είναι επίσης γνωστό σαν Ίγκο ή Ουίγκο (Igo - Wigo). Το κινέζικο όνομα Ουέι-Τσι μεταφράζεται σαν το "επιτραπέζιο παιχνίδι της περικύκλωσης" ή το "σκάκι της περικύκλωσης". Στην Κορέα είναι γνωστό σαν Μπαντούκ (Baduk).

Οι κανόνες του Γκο είναι πολύ απλοί, αλλά η στρατηγική που ακολουθεί είναι περίπλοκη και θεωρείται ότι ξεπερνά σε βάθος άλλα παιχνίδια σαν το Σκάκι. Πρωταθλητές του Γκο δεν σταματούν να τελειοποιούν την στρατηγική τους. Από παλιά σύγκριναν το Γκο με τον πόλεμο. Στρατηγικές από την κινέζικη Τέχνη του πολέμου, χρησιμοποιούνται μερικές φορές στο Γκο. Σαν τους πολέμους, το Γκο τελειώνει όταν οι παίκτες συμφωνούν ότι δεν υπάρχουν άλλες κινήσεις που να έχουν νόημα. Η τελική βαθμολογία αποτελείται από την περιοχή που ελέγχει ο κάθε παίκτης και τον αριθμό των πετρών που κατάφερε να φυλακίσει.

Ιστορία του Γκο

Κυρίως άρθρο Ιστορία του Γκο

Σύμφωνα με τον μύθο, ο Κινέζος αυτοκράτορας Γιάο (Yao 2337 - 2258 π.Χ.), επινόησε το παιχνίδι αυτό, για τον γιό του Ντάνζου, ελπίζοντας να του διδάξει πειθαρχεία, συγκέντρωση και ισορροπία. Άλλοι μύθοι περιγράφουν Κινέζους στρατηγούς που χρησιμοποιούσαν πέτρες για να εξασκούν διάφορες στρατηγικές επίθεσης.

Ο Χονίνμπο Σουσάι (αριστερά) παίζει με τον Γκο Σειγκέν (σήμερα θεωρούμενο καλύτερο παίκτη γκο όλων των εποχών), στο λεγόμενο Παιχνίδι του αιώνα

Το Γκο θεωρείτο το παιχνίδι των αριστοκρατών στην Κίνα. Ήταν μια από τις 4 τέχνες (Γκο, Καλλιγραφία, Ζωγραφική και Guqin) που έπρεπε να γνωρίζει κάποιος για να θεωρηθεί μορφωμένος. Τον 7ο αιώνα το Γκο έρχεται στη Ιαπωνία και στην αρχή του 13ου αιώνα εξαπλώνεται σε όλη τη χώρα. Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο τότε καλύτερος παίκτης στην Ιαπωνία, Χονίνμπο Σουσάι, ιδρύει την πρώτη ακαδημία για παίκτες του Γκο, γεγονός το οποίο επέτρεψε μεγάλη ανάπτυξη του επιπέδου παιξίματος.

Γύρω στο 2000, το Ιαπωνικό manga (κόμικ) Hikaru No Go έκανε διάσημο το παιχνίδι στην νεολαία όχι μόνο της Ιαπωνίας αλλά και ανά τον κόσμο.

Κανόνες

Εάν ο άσπρος παίξει στο σημείο Α, οι μαύρες πέτρες χάνουν την τελευταία τους ελευθερία και φυλακίζονται (Αφαιρούνται από το γκόμπαν).

• Δυο παίκτες, ο μαύρος και ο άσπρος, τοποθετούν εναλλάξ μια πέτρα στα σημεία που τέμνονται οι γραμμές ενός 19 επι 19 (τα μεγέθη 9 επί 9 και 13 επί 13 είναι εξίσου διαδεδομένα) πίνακα (γκόμπαν). Ο μαύρος παίζει πρώτος.
• Οι πέτρες πρέπει να έχουν ελευθερίες (άδεια σημεία γύρω τους) για να παραμείνουν στο γκόμπαν.
• Όταν μια πέτρα (ή μια ομάδα πετρών) περικυκλώνεται από αντίπαλες πέτρες, έτσι ώστε να μην έχει ελευθερίες, φυλακίζεται και αφαιρείται από το γκόμπαν.
• Εάν ένα σημείο είναι περικυκλωμένο ήδη από αντίπαλες πέτρες, τότε απαγορεύεται να παίξει κάποιος εκεί (κίνηση αυτοκτονίας).
• Η μόνη περίπτωση που επιτρέπεται η κίνηση αυτοκτονίας είναι η εξής: εάν με την συγκεκριμένη κίνηση μπορεί να αφαιρεθεί η τελευταία ελευθερία των αντίπαλων πετρών, τότε οι αντίπαλες πέτρες φυλακίζονται.
• Κανόνας Κο: μια πέτρα δεν μπορεί να τοποθετηθεί σε ένα σημείο, εάν η κίνηση επαναδημιουργεί την ίδια θέση που υπήρχε στο γκόμπαν μετά από την προηγούμενη κίνηση του ίδιου παίκτη.
• Ο παίκτης μπορεί να κάνει pass (να μην παίξει πέτρα). Όταν και οι δυο παίκτες κάνουν pass σε συνεχόμενες κινήσεις, το παιχνίδι τελειώνει και καθορίζεται η βαθμολογία (ο καθένας μετρά την περιοχή που ελέγχει - άδεια σημεία περικυκλωμένα από δικές του πέτρες, συν τις αντίπαλες πέτρες που κατάφερε να φυλακίσει). Ο παίκτης με την μεγαλύτερη βαθμολογία κερδίζει το παιχνίδι.

Ο τρόπος βαθμολογίας που αναφέρθηκε πιο πάνω είναι ο ιαπωνικός. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι που μετρούν διαφορετικά, που σχεδόν πάντα έχουν το ίδιο αποτέλεσμα.

Μιας και ο μαύρος έχει το πλεονέκτημα της πρώτης κίνησης ο άσπρος ξεκινάει το παιχνίδι με μικρό προβάδισμα σε πόντους που λέγεται komidashi ή komi (συνήθως 6.5 πόντους).Το komi μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με την διαφορά σε δύναμη των δύο αντιπάλων.Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να πάρει αρνητικό πρόσημο,ενώ σπάνια είναι ακέραιος αριθμός.Για τον λόγο αυτό οι ισοπαλίες (jigo) στο γκο είναι μηδαμινές.

Η καταγραφή των παρτίδων γίνεται σε kifu.

Το γκο επιτρέπει και τα παιχνίδια με πλεονέκτημα. Αν ένας παίκτης είναι πιο δυνατός από τον αντίπαλο του, τότε παίρνει τα άσπρα, και δίνει στον μαύρο πλεονέκτημα ένα αριθμό πετρών στην αρχή του παιχνιδιού που καλύπτει τη διαφορά δύναμης.

5ο παιχνίδι του τελικού κυπέλλου LG 2002 μεταξύ Choe Myeong-hun (άσπρος) και Lee Sedol (μαύρος) στη τελική φάση του ανοίγματος; ο άσπρος ανέπτυξε μεγάλο moyo (περιοχή με δυνατότητα να γίνει δική του), ενώ ο μαύρος έχει δυνατή επιρροή προς το κέντρο.

Βαθμίδες

Από τον 16ο αιώνα, εφαρμόστηκαν βαθμίδες (ranks) στο Γκο που ενδεικνύουν τη δύναμη των παικτών. Το σύστημα προέρχεται από αυτό των πολεμικών τεχνών. Οι αρχάριοι ξεκινούν από 25 μέχρι 30 kyu. Όσο δυναμώνουν το kyu μειώνεται ώσπου να φθάσει στο 1 kyu ή 1k. Παίκτες που πέρασαν από τα kyu μπαίνουν στην κατηγορία των αρχάριων dan ή shodan. Η βαθμίδα που ακολουθεί το 1k είναι 1 dan ή 1d. Όσο δυναμώνουν το dan αυξάνεται μέχρι το 7 dan, πράγμα που λίγα άτομα καταφέρνουν.

Μετά από το 7d ακολουθούν οι επαγγελματίες dan. Αρχίζοντας από 1 pro dan έως και 9 pro dan (γνωστό επίσης σαν 1p - 9p για λόγους αποφυγής σύγχυσης). Η διαφορά μεταξύ των βαθμίδων αρχάριων είναι το πλεονέκτημα μιας πέτρας (Ένας 1k θα δώσει 4 πέτρες πλεονέκτημα σε ένα 5k). Η διαφορά μεταξύ επαγγελματικών βαθμίδων είναι πιο μικρή, παρόλο που αν συναντηθούν σε τουρνουά το παιχνίδι που θα παίξουν θα είναι ίσο.

Σε Ελλάδα και Κύπρο

Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και στη Κύπρο άρχισαν παίκτες να ασχολούνται με το γκο. Λίγοι, αλλά αρκετοί για να ιδρύσουν τον Κυπριακό Σύνδεσμο Γκο (CGA - Cyprus Go Association) τον Σεπτέμβριο του 2003 σαν μέλος του IGF (International Go Federation).

Πολιτιστικό γίγνεσθαι

Αναφορές στο Γκο υπάρχουν τόσο στον κινηματογράφο (π, Ένας Υπέροχος Άνθρωπος), όσο και στην τηλεόραση (Οι δώδεκα πίθηκοι).

Σχετική βιβλιογραφία

Εισαγωγικά βιβλία

• Baker, Karl. The Way to Go: How to Play the Asian Game of Go, American Go Association, New York, rev. 7th ed., 2008, available as free .pdf download or e-book.
• Bradley, Milton N. Go for Kids, Yutopian Enterprises, Santa Monica, 2001 ISBN 978-1-889554-74-7.
• Cho, Chikun. Go: A Complete Introduction to the Game, Kiseido Publishers, Tokyo, 1997, ISBN 978-4-906574-50-6.
• Cobb, William. The Book of Go, Sterling Publishing|Sterling Publishers, 2002, ISBN 978-0-8069-2729-9.
• Iwamoto, Kaoru. Go for Beginners, Pantheon, New York, 1977, ISBN 978-0-394-73331-9.
• Kim, Janice, and Jeong Soo-hyun. Learn to Play Go series, five volumes: Good Move Press, Sheboygan, Wisconsin, second edition, 1997. ISBN 0-9644796-1-3.
• Matthews, Charles. Teach Yourself Go, McGraw-Hill, 2004, ISBN 978-0-07-142977-1.
• Shotwell, Peter. Go! More than a Game, Tuttle Publishing, Boston, Revised 2010. ISBN 0-8048-3475-X.

• Sancar Seckiner, Chinese Go Players, 6th article of the main book Budaha, Efil Yayinevi, Ankara, Feb. 2016, ISBN 978-605-4160-62-4.

Ιστορικού ενδιαφέροντος

• Boorman, Scott A. (1969), The Protracted Game: A Wei Ch'i Interpretation of Maoist Revolutionary Strategy, New York, NY: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-501493-8 
• De Havilland, Walter Augustus (1910), The ABC of Go: The National War Game of Japan, Yokohama, Kelly & Walsh, OCLC 4800147 
• Korschelt, Oscar (1966), The Theory and Practice of Go, C.E. Tuttle Co, ISBN 978-0-8048-0572-8, https://archive.org/details/theorypracticeof0000kors 
• Smith, Arthur (1956), The Game of Go: The National Game of Japan, C.E. Tuttle Co, OCLC 912228 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• IGF International Go Federation
• EGF Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Γκο
• CGA Κυπριακός Σύνδεσμος Γκο
• DGS Dragon γκο "server"
• KGS Kiseido γκο server
• IGS Το αρχικό server για Γκο στο διαδίκτυο
• Sensei's Library Σελίδα με πλούσιο υλικό για στρατηγική και πολλά άλλα.
• GoBase Σελίδα που καλύπτει όλες τις εξελίξεις και πρωταθλήματα ανά τον κόσμο. Περιέχει επίσης μεγάλη βάση δεδομένων με παιχνίδια επαγγελματικά και όχι μόνο.
• Interactive Go Εισαγωγή στο παιχνίδι για αρχάριους. Βασικοί κανόνες με Java Applets.
• Εισαγωγή στο Γκο Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine. Ελληνική μετάφραση του βιβλίου A Begginer's Introduction to GO.
• Gokifu Μεγάλη συλλογή με kifu