Φιόντορ Νταν

Φιόντορ Νταν
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	19  Οκτωβρίου 1871 Αγία Πετρούπολη
Θάνατος	22  Ιανουαρίου 1947 Νέα Υόρκη
Χώρα πολιτογράφησης	Ρωσική Αυτοκρατορία Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ρωσικά
Σπουδές	αυτοκρατορικό πανεπιστήμιο του Ντόρπατ (έως 1895)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	συγγραφέας πολιτικός δημοσιογράφος
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Ρωσικό Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα των Εργαζομένων
Οικογένεια
Σύζυγος	Lidija Ossipowna Dan
Σχετικά πολυμέσα

Ο Φιόντορ Ιλίτς Νταν (ρωσικά: Фёдор Ильич Дан‎‎, γεννηθείς Γκούρβιτς (ρωσικά: Гурвич‎‎), 19 Οκτωβρίου 1871 – 22 Ιανουαρίου 1947) ήταν ένας από τους ιδρυτικούς ηγέτες του Μενσεβικισμού.

Ιστορικό

Ο Φιόντορ Νταν γεννήθηκε από μια Εβραϊκή οικογένεια στην Αγία Πετρούπολη. Το αρχικό του επώνυμο ήταν Γκούρβιτς.

Σταδιοδρομία

Ο Νταν ήταν ένας δια βίου κομμουνιστής ακτιβιστής.

Ρωσία

Ενώ ήταν ακόμη νεαρός εντάχθηκε στην Ένωση Αγώνα για την Απελευθέρωση της Εργατικής Τάξης. Συνελήφθη το 1896 και εξορίστηκε στο Αριόλ για τρία χρόνια.

Με την επιστροφή του εντάχθηκε στο Ρωσικό Σοσιαλ-Δημοκρατικό Εργατικό Κόμμα και πήγε στο Λονδίνο για το Δεύτερο Συνέδριό του το 1903. Ο Νταν συντάχθηκε με τον Γιούλι Μάρτοφ, ο οποίος ήθελε να έχει ένα μεγαλύτερο κόμμα ακτιβιστών, παρά με την αντίληψη του Βλαντιμίρ Λένιν για ένα μικρότερο κόμμα επαγγελματιών επαναστατών. Ο Νταν βοήθησε τον Μάρτοφ να δημιουργήσει τους Μενσεβίκους, επιστρέφοντας στη Ρωσία το 1912.

Ζώντας στην Αγία Πετρούπολη, επιμελήθηκε εκδόσεις των Μενσεβίκων, μέχρι που εξορίστηκε στο Μινουσίνσκ μετά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αφέθηκε ελεύθερος το 1915, όταν συμφώνησε να υπηρετήσει στον Στρατό σαν χειρουργός. Επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη μετά τη Φεβρουαριανή Επανάσταση και υποστήριξε τη συμμετοχή των Μενσεβίκων στην Προσωρινή Κυβέρνηση. Υποστήριξε επίσης τη συνέχιση του πολέμου κατά της Γερμανίας και της Αυστρίας.

Το 1917 ήταν κορυφαίος Μενσεβίκος στο προεδρείο του Σοβιέτ της Πετρούπολης. Αντιτάχθηκε στην Οκτωβριανή Επανάσταση και ήταν μέλος μιας μικρής αντιπολιτευτικής ομάδας στη Ρωσική Συντακτική Συνέλευση. Ωστόσο, αυτή απαγορεύτηκε το 1918. Ο Νταν συνέχισε να καταγγέλλει τον περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών, συνδέοντας τον Μπολσεβικισμό με τον Μπακουνινισμό.

Εξορία

Ο Νταν συνελήφθη το 1921 και στάλθηκε εξορία. Όταν η Σοβιετική Ένωση δέχτηκε επίθεση το 1941, ο Νταν έδωσε την υποστήριξή του στο καθεστώς. Στο βιβλίο του Η Προέλευση του Μπολσεβικισμού (1943) υποστήριξε ότι ο Μπολσεβικισμός ήταν ο φορέας του σοσιαλισμού, αν και ακόμη υποστήριζε την πολιτική φιλελευθεροποίηση στη Σοβιετική Ένωση.

Θάνατος

Ο Νταν απεβίωσε στη Νέα Υόρκη, στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Έργα

• bochīe deputaty v pervoĭ Gosudarstvennoĭ Dumi︠e︡ (1900)
• Sot︠s︡īaldemokratīi︠a︡ i Gosudarstvennai︠a︡ Duma (1906)
• dva goda skitanii (1922)
• Proiskhozhdenie bolʹshevizma; k istorii demokraticheskikh i sot︠s︡ialisticheskikh ideĭ v Rossii posle osvobozhdenii︠a︡ krestʹi︠a︡n (1946)
• Le dictature du prolétariat. Paris: Éditions de la Liberté. 1947. 
• Origins of bolshevism [by] Theodore Dan, edited and translated from the Russian by Joel Carmichael. Pref. by Leonard Schapiro (1964)
• Origins of Bolshevism [by] Theodore Dan, edited and translated from the Russian by Joel Carmichael. Pref. by Leonard Schapiro (1964)
• Ursprung des Bolschewismus; zur Geschichte der demokratischen und sozialistischen Idee in Russland nach der Bauernbefreiung [von] Theodor Dan. [Aus dem Russischen übertragen von Agnes Schwarzschild] (1968)
• Origins of Bolshevism [by] Theodore Dan, edited and translated from the Russian by Joel Carmichael. Pref. by Leonard Schapiro (1970)
• Geschichte der russischen Sozialdemokratie mit J. Martow, uebers. von Alexander Stein, mit e. Nachtr. Die Sozialdemokratie Russlands nach dem Jahre 1908 (1973)
• otobral, snabdil primechanii︠a︡mi i ocherkom politicheskoĭ biografii Dana Boris Sapir (1985)
• dva goda skitaniĭ: vospominanii︠a︡ lidera rossiĭskogo menʹshevizma 1919-1921 (2006)