Η Αποικία του Ακρωτηρίου (ολλανδικά: Kaapkolonie‎‎), επίσης γνωστή και ως Αποικία του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, ήταν μία βρετανική αποικία που πήρε το όνομά της από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας και εκτεινόταν στα δυτικά και νότια εδάφη της σημερινής Νότιας Αφρικής.[1][2] Η βρετανική αποικία διαδέχτηκε την Ολλανδική Αποικία του Ακρωτηρίου, η οποία συστάθηκε το 1652 από την Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών.[3][4] Το Ακρωτήριο βρισκόταν υπό τον έλεγχο της Εταιρείας από το 1652 έως το 1795, καθώς και την περίοδο 1803-1806.[5][6]

Αποικία του Ακρωτηρίου
Cape Colony
Kaapkolonie
1806 – 1910
Σημαία Εθνόσημο
Ύμνος
Ο Θεός ας σώζει τη βασίλισσα (1837-1901)
Πρωτεύουσα Κέιπ Τάουν
Θρησκεία Ολλανδική Μεταρρυθμισμένη Εκκλησία
Αγγλικανική Εκκλησία
Πολίτευμα Συνταγματική μοναρχία
Βασιλιάς
 -  1795-1820 Γεώργιος Γ΄
 -  1901–1910 Εδουάρδος Ζ΄
Πρωθυπουργός
 -  1797–1798 Τζορτζ Μακάρτνεϊ
 -  1901–1910 Γουόλτερ Χέλι-Χάτσινσον
Ιστορία
 -  Ίδρυση 1806
 -  Κατάλυση 1910

Το 1795 οι Βρετανοί εισέβαλαν και κατέλαβαν την Αποικία του Ακρωτηρίου από τους Ολλανδούς, όμως με τη Συνθήκη της Αμιένης του 1802 υποχρεώθηκε να την επιστρέψει στην Βαταβική Δημοκρατία.[7][8][9] Ανακαταλήφθηκε από τους Βρετανούς με τη Μάχη του Μπλάουμπεργκ τον Ιανουάριο του 1806, γεγονός που επικυρώθηκε με την Αγγλο-Ολλανδική Συνθήκη του 1814.[10][11][12][13]

Το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας παρέμεινε μέρος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, αποκτώντας αρχές αυτοδιοίκησης το 1872. Η αποικία επεκτάθηκε εδαφικά με την πάροδο των ετών, εκτεινόμενη από τον Ακτή του Ατλαντικού μέχρι τον ποταμό Γκρέιτ Φις στα ανατολικά. Στα βόρεια, ο ποταμός Οράγγης χρησίμευσε ως την οριογραμμή για κάποιο χρονικό διάστημα, αν και οι Βρετανοί κατέλαβαν αργότερα εδάφη και πέρα από αυτό το όριο.

Το 1878 η αποικία συμπεριέλαβε τον θύλακα του Κόλπου Γουόλβις και τα Νησιά του Πιγκουίνου, που ανήκουν σήμερα στη Ναμίμπια. Το 1910 ενώθηκε με τρεις άλλες αποικίες, σχηματίζοντας την Ένωση της Νοτίου Αφρικής. Η πρώην αποικία αποτέλεσε μέχρι το 1994 την Επαρχία του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας.[14] Μετά την ψήφιση του Καταστατικού του Ουέστμινστερ το 1931, η Νότια Αφρική έγινε ανεξάρτητο κράτος.[15] Το 1961 κατήργησε τη πολίτευμα της μοναρχίας, σχηματίζοντας τη Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής. Μετά τον ανασχεδιασμό των επαρχιών της Νότιας Αφρικής, το 1994, η Επαρχία του Ακρωτηρίου χωρίστηκε σε τέσσερις επιμέρους επαρχίες.[16]

Το 1795 η Γαλλία κατέλαβε τα ευρωπαϊκά εδάφη της Ολλανδικής Δημοκρατίας, γεγονός που ώθησε τη Μεγάλη Βρετανία να καταλάβει την Αποικία του Ακρωτηρίου, προκειμένου να ελέγχει τις θαλάσσιες οδούς προς την Ινδία. Οι Βρετανοί έστειλαν εννέα πολεμικά πλοία στο Σάιμονς Τάουν και, μετά την ολλανδική ήττα στη Μάχη του Μουίζενμπεργκ, απέκτησαν τον έλεγχο της περιοχής. Η Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών χρεωκόπησε το 1799, έχοντας μεταβιβάσει το 1798 τα δικαιώματα των εδαφών της στην Μπαταβική Δημοκρατία. Η βελτίωση των σχέσεων ανάμεσα στη Βρετανία με τη Γαλλία και την Μπαταβική Δημοκρατία, οδήγησε τους Βρετανούς να επιστρέψουν το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στους Ολλανδούς το 1803, σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης της Αμιένης.[17][18][19]

Σύντομα, η προσωρινή ειρήνη μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ναπολεόντειας Γαλλίας είχε καταρρεύσει, ενώ ο Ναπολέων ενίσχυε συνεχώς την επιρροή του επί της Μπαταβικής Δημοκρατίας. Το 1806 το Ακρωτήριο καταλήφθηκε και πάλι από τους Βρετανούς, μετά τη νίκη τους στη Μάχη του Μπλάουμπεργκ. Τον Ιανουάριο του ίδιου έτους σχηματίστηκε η βρετανική Αποικία του Ακρωτηρίου. Με τη σύναψη της Αγγλο-Ολλανδικής Συνθήκης του 1814 η ολλανδική κυβέρνηση παραιτήθηκε επίσημα από τη διεκδίκηση του Ακρωτηρίου.[20][21][22]

Η αποικία του Ακρωτηρίου είχε κατά την εποχή της βρετανικής κατάκτησης περίπου 25.000 κατοίκους, με 16.000 περίπου ανθρώπους να κατοικούν στην πόλη του Κέιπ Τάουν.[23] Οι Βρετανοί άρχισαν σταδιακά να εγκαθίστανται στα ανατολικά τμήματα της αποικίας του Ακρωτηρίου, εισάγοντας ταυτόχρονα τα πρώτα στοιχειώδη δικαιώματα για τον μαύρο αφρικανικό πληθυσμό. Το 1834 προχώρησαν στην κατάργηση της δουλείας.[24] Ωστόσο, η κυβέρνηση αποδείχθηκε ανίκανη να χαλιναγωγήσει τη βία των εποίκων εναντίον των ιθαγενών, η οποία συνεχίστηκε σε μεγάλο βαθμό αμείωτη όπως συνέβαινε κατά τη διάρκεια της ολλανδικής κυριαρχίας. Η επιβολή της αγγλικής γλώσσας και του πολιτισμού προκάλεσε δυσαρέσκεια στα στρώματα των Μπόερς ενάντια σε αυτή την κοινωνική αλλαγή, αναγκάζοντάς τους να μεταναστεύσουν προς την ενδοχώρα. Οι μετανάστες αυτοί που εγκαταστάθηκαν στην ενδοχώρα σχημάτισαν τελικά τις Δημοκρατίες των Μπόερς.[25]

Η βρετανική μετανάστευση προς το Ακρωτήριο συνεχίστηκε, ενώ ο τερματισμός του μονοπωλίου της Βρετανικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών επί των εμπορικών οδών οδήγησε σε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, συντελούνταν ο μακρόχρονος Πόλεμος των Κάφρων (1779–1879) μεταξύ του λαού των Κόσα και της κυβέρνησης της αποικίας του Ακρωτηρίου στα ανατολικά. Η συγκεκριμένη σύγκρουση απέβη εις βάρος των Μπόερς και των Κόσα, εγκαινιάζοντας μια μακρά περίοδο σταθερότητας στα ανατολικά σύνορα της αποικίας.[26][27][28]

Η ειρήνη και η ευημερία οδήγησαν στην επιθυμία για πολιτική ανεξαρτησία. Το 1853 η αποικία του Ακρωτηρίου έγινε αποικία του Βρετανικού Στέμματος αποκτώντας τη δική της κυβέρνηση.[29] Το επόμενο έτος εξελέγη το πρώτο κοινοβούλιο του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, το οποίο αποτελούνταν από 46 βουλευτές. Δικαίωμα ψήφου είχαν οι κάτοικοι του Ακρωτηρίου που διέθεταν ένα ελάχιστο επίπεδο ακίνητης περιουσίας, ανεξαρτήτως εθνικότητας.[30][31][32]

Η διαμάχη για την εκτελεστική εξουσία, η οποία παρέμενε στον έλεγχο του Βρετανού κυβερνήτη, δίχασε το ανατολικό και δυτικό τμήμα της αποικίας.[33] Το 1872, μετά από μια μακρά πολιτική διαμάχη, το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας κατάφερε να αποκτήσει μία υπεύθυνη κυβέρνηση με πρώτο πρωθυπουργό τον Τζον Μολτένο. Στο εξής, ο εκλεγμένος πρωθυπουργός και το υπουργικό του συμβούλιο είχαν την πλήρη εξουσία για την διακυβέρνηση της χώρας. Ακολούθησε μια περίοδος ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής ανέλιξης, με τη διαμάχη ανάμεσα στο ανατολικό και δυτικό τμήμα να κατευνάζεται σε σημαντικό βαθμό. Επίσης, το σύστημα του πολυφυλετικού δικαιώματος ψήφου ευνόησε την πολιτική συμμετοχικότητα και την υποχώρησης των εθνοτικών εντάσεων.[34]

Το 1877 η αποικία προσάρτησε το Δυτική και το Ανατολικό Γκρίκουαλαντ.[35] Το 1895 η Βρετανική Μπετσουαναλάνδη, αποτελούμενη από πρώην εδάφη των Μπόερς, έγινε μέρος της αποικίας του Ακρωτηρίου. Η ανακάλυψη διαμαντιών γύρω από το Κίμπερλεϊ και χρυσού στο Τράνσβααλ οδήγησε σε επιστροφή στην αστάθεια, ιδιαίτερα με την άνοδο στην εξουσία του φιλόδοξου ιμπεριαλιστή Σέσιλ Ρόουντς. Όταν έγινε πρωθυπουργός του Ακρωτηρίου το 1890, ξεκίνησε μια ταχεία επέκταση της βρετανικής επιρροής προς την ενδοχώρα. Συγκεκριμένα, προσπάθησε ανεπιτυχώς να κατακτήσει το Τράνσβααλ, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει η κυβέρνησή του. O Δεύτερος Πόλεμος των Μπόερς (1899-1902) κατάφερε την τελική ήττα των Δημοκρατιών των Μπόερς και την προσάρτηση των εδαφών τους από τους Βρετανούς. Οι πολιτικές εντάσεις μεταξύ των Βρετανών αποίκων και των Μπόερς συνεχίστηκαν, ενώ εγκαινιάστηκαν οι πρώτοι φυλετικοί περιορισμοί των πολιτικών δικαιωμάτων των μαύρων πολιτών του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας.[36]

Το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας παρέμεινε ουσιαστικά υπό την βρετανική κυριαρχία μέχρι τον σχηματισμό της Ένωσης της Νότιας Αφρικής το 1910. Τότε αποτέλεσε την Επαρχία του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, περισσότερο γνωστή ως Επαρχία του Ακρωτηρίου.[37][38]

Περιφέρειες

Επεξεργασία

Οι περιφέρεις της Αποικίας του Ακρωτηρίου διαμορφώνονταν το 1850 ως εξής:[39][40][41]

  • Κλανγουίλιαμ
  • Ακρωτήριο
  • Στέλενμπος
  • Ζβέλενταμ
  • Τούλμπαχ/Γουόρτσεστερ
  • Μποφόρ
  • Τζορτζ
  • Ουιτενχάγη
  • Όλμπανι
  • Βικτόρια
  • Σόμερσετ
  • Γκράφ Ράινετ
  • Κόλσμπεργκ

Δημογραφία

Επεξεργασία

Παρακάτω παρατίθενται πληθυσμιακά στοιχεία από τις απογραφές των ετών 1865, 1875, 1891 και 1904.[42] Σο πεδία με αστερίσκο (*) δεν υπάρχουν διαθέσιμα πληθυσμιακά στοιχεία.

Population group Απογραφή 1865[42] Απογραφή 1875[42] Απογραφή 1891[42] Απογραφή 1904[43][42]
Αριθμός Ποσοστό
(%)
Αριθμός Ποσοστό
(%)
Αριθμός Ποσοστό
(%)
Αριθμός Ποσοστό
(%)
Μαύροι * * 287.639 39,89 838.136 54,87 1.424.787 59,12
Λευκοί 181.592 36,58 236.783 32,84 376.987 24,68 579.741 24,05
Έγχρωμοι * * 196.562 27,26 310.401 20,32 395.034 16,39
Ασιάτες * * * * 1.700 0,11 10.242 0,42
Σύνολο 496.381 100,00 720.984 100,00 1.527.224 100,00 2.409.804 100,00

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. https://www.fotw.info/flags/za_early.html#cc
  2. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/03086534.2022.2086205
  3. https://www.britannica.com/place/Cape-of-Good-Hope
  4. https://www.sahistory.org.za/article/arrival-jan-van-riebeeck-cape-6-april-1652
  5. Heese 1971, σελ. 15.
  6. https://www.marineinsight.com/know-more/facts-about-the-cape-of-good-hope/
  7. https://www.napoleon-series.org/research/government/diplomatic/c_amiens.html
  8. https://www.historytoday.com/archive/months-past/treaty-amiens
  9. https://www.britannica.com/event/Napoleonic-Wars/The-Treaty-of-Amiens
  10. https://hansard.parliament.uk/Commons/1815-06-09/debates/0e7491ad-421f-4e13-9843-e5a4e4591f6c/ConventionBetweenGreatBritainAndTheNetherlands
  11. Muller, H. (Dec 1935). «The Acquisition of Cape Colony by the British». The Geographical Journal 86 (6): 561–562. https://archive.org/details/sim_geographical-journal_1935-12_86_6/page/561. 
  12. Robson 1931, σελ. 198.
  13. Robson 1931, σελίδες 200–204.
  14. Keltie & Epstein 1920, σελ. 222.
  15. https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1931/4/pdfs/ukpga_19310004_en.pdf
  16. https://southafrica-info.com/infographics/provinces-homelands-south-africa-1996/
  17. https://www.napoleon.org/en/history-of-the-two-empires/articles/peace-of-amiens/
  18. https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803095408499
  19. https://www.thenapoleonicwars.net/peace-of-amiens-overview
  20. Wright, H. R. C. (1950). «The Anglo-Dutch Dispute in the East, 1814–1824». Economic History Review 3 (2): 229–239. 
  21. Worsfold, W. B. (1897). South Africa: a study in colonial administration and development. London: Methuen & Co. OCLC 679893341. 
  22. Robson, W. H. (Jun 1931). «New Light on Lord Castlereagh's Diplomacy». The Journal of Modern History 3 (2): 198–218. doi:10.1086/235722. https://archive.org/details/sim_journal-of-modern-history_1931-06_3_2/page/198. 
  23. Meredith 2007, σελ. 1.
  24. Penn, Nigel (22 May 2013). «The British and the ‘Bushmen’: the massacre of the Cape San, 1795 to 1828». Journal of Genocide Research 15 (2): 183–200. doi:10.1080/14623528.2013.793081. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14623528.2013.793081. Ανακτήθηκε στις 10 April 2022. 
  25. https://www.sahistory.org.za/article/great-trek-1835-1846
  26. https://www.britannica.com/event/Cape-Frontier-Wars
  27. https://www.sahistory.org.za/article/contact-conflict-and-dispossession-cape-eastern-or-northern-frontiers-nineteenth-century
  28. https://www.britishempire.co.uk/maproom/capecolony.htm
  29. Evans 1993, σελ. 576.
  30. https://open.uct.ac.za/bitstream/handle/11427/17782/thesis_hum_1980_smith_alan_john_charrington.pdf?sequence=1
  31. https://journals.co.za/doi/pdf/10.10520/AJA0018229X_1349
  32. https://omalley.nelsonmandela.org/omalley/index.php/site/q/03lv01538/04lv01646/05lv01671.htm
  33. Oakes 1992.
  34. Parsons 1993.
  35. Dugard 2006, σελ. 136.
  36. Ziegler 2008.
  37. https://www.sahistory.org.za/article/union-south-africa-1910
  38. https://www.britannica.com/place/Cape-Province
  39. https://digitalcollections.lib.uct.ac.za/collection/islandora-19587
  40. https://eprints.soas.ac.uk/34059/1/11015868.pdf
  41. https://www.sahistory.org.za/article/heritage-and-identity-provinces
  42. 42,0 42,1 42,2 42,3 42,4 Malherbe 1939, σελ. 1038.
  43. Hancock 1962, σελ. 219.

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία