Adıgeki
Asayış
Adıgeki | |
---|---|
Zıwano tabii | |
Melumat | |
Dewlete û mıntıqeyi | Rusya, Tırkiya, Urdun û Suriya |
Amarê qıseykerdoğan | 575 900 |
Ware | Adıgeya, Karaçay-Çerkezya û Krasnodar |
Kodê zıwani | |
ISO 639-2 | Ady |
ISO 639-3 | Ady |
Glottolog | Adyg1241 |
Ethnologue | Ady |
Xısusiyetê zıwani | |
Topolociye | Zıwanê peyra cıkerdey, Kes-Obce-Fiil û zıwanê ergativi-absoluti |
Alfabe | Alfabey Kiril, Adyghe alphabet û Arabic script |
Keye |
|
Adıgeki (Adıǵabze), yew zıwano Kofkasio ke zıwanê gruba Çerkesi rao. Zıwanê Adıgeki Tırkiya, Adıge (Federasyonê Rusya) u Qefqasya Zımey de qal beno. Amorê qalkerdoğanê cı 180.000 - 490,000 miyan de ca gêno. Zıwanê Adıgeki be Alfabey Kırilki nusiyeno. Heşt lehçey xo esti u name lehçeyanê xo Natuhayki, Şapsığki, Haxuki, Bjeduğki, Abzehki, Çemguki, Hatuhayki, Maxoşki, Yecerıkuyki u Mamxığkio. Zıwanê Adıgeki Adıge de dı zıwani esti, yewo ki Ruskiyo, bini ki Adıgekiyo emma Adıgeki zıwano dıyıno. Zıwanê Adıgeki bınê tehlikey vinibiyayışi dero. Zıwanê Adıgeki gruba zıwananê Çerkeskiyan de yew zıwano Çerkeskiyo rocawaniyo.
Ortografiya cı
[bıvurne | çımeyi bıvurne]А а [aː] |
Б б [b] |
В в [v] |
Г г [ɡ/ɣ] |
Гу гу [ɡʷ] |
Гъ гъ [ʁ] |
Гъу гъу [ʁʷ] |
Д д [d] |
Дж дж [d͡ʒ] |
Дз дз [d͡z] |
Дзу дзу [d͡zʷ] |
Е е [ja/aj/e] |
Ё ё [jo] |
Ж ж [ʒ] |
Жъ жъ [ʐ] |
Жъу жъу [ʒʷ] |
Жь жь [ʑ] |
З з [z] |
И и [jə/i] |
Й й [j] |
К к [k] |
Ку ку [kʷ] |
Къ къ [q] |
Къу къу [qʷ] |
КI кI [t͡ʃʼ/kʼ] |
КIу кIу [kʷ'] |
Л л [l] |
Лъ лъ [ɬ] |
ЛI лI [ɬʼ] |
М м [m] |
Н н [n] |
О о [o] |
П п [p] |
ПI пI [pʼ] |
ПIу пIу [pʷʼ] |
Р р [r] |
С с [s] |
Т т [t] |
ТI тI [t'] |
ТIу тIу [tʷ'] |
У у [w/u] |
Ф ф [f] |
Х х [x] |
Ху ху [xʷ] |
Хъ хъ [χ] |
Хъу хъу [χʷ] |
Хь хь [ħ] |
Ц ц [t͡s] |
Цу цу [t͡sʷ] |
ЦI цI [t͡sʼ] |
Ч ч [t͡ʃ] |
ЧI чI [t͡ʃʼ] |
Чъ чъ [t͡ʂ] |
Ш ш [ʃ] |
Шъ шъ [ʂ] |
Шъу шъу [ʃʷ] |
ШI ШI [ʃʼ] |
ШIу шIу [ʃʷʼ] |
Щ щ [ɕ] |
Ъ ъ [ˠ] |
Ы ы [ə] |
Ь ь [ʲ] |
Э э [a] |
Ю ю [ju] |
Я я [jaː] |
I [ʔ] |
Iу [ʔʷ] |
Diyalekti
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Гь гь [ɡʲ] |
Кь кь [kʲ] |
Кхъ кхъ [qχ] |
Кхъу кхъу [qχʷ] |
СӀ сӀ [s'] |
ФӀ фӀ [f'] |
Чу чу [t͡ʃʷ] |
ЩӀ щӀ [ɕ'] |