budzić
Erscheinungsbild
budzić (Polnisch)
[Bearbeiten]Aspekt | ||
---|---|---|
imperfektiv | perfektiv | |
budzić | obudzić zbudzić | |
Zeitform | Person | Wortform |
Präsens | ja | budzę |
ty | budzisz | |
on, ona, ono | budzi | |
Imperativ | Singular | budź |
Präteritum | on | budził |
ona | budziła | |
oni | budzili | |
Adverbialpartizip | Partizip Aktiv | Partizip Passiv |
budząc | budzący | budzony |
Alle weiteren Formen: Flexion:budzić |
Worttrennung:
- bu·dzić
Aussprache:
- IPA: [ˈbud͡ʑit͡ɕ]
- Hörbeispiele: budzić (Info)
Bedeutungen:
- [1] transitiv: aus dem Schlaf holen; wecken, aufwecken
- [2] transitiv: wecken, erwecken, erregen, hervorrufen
- [3] transitiv, übertragen: wecken, erwecken, wiederbeleben
Herkunft:
- seit dem 15. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *buditi ‚wecken, aufwecken‘, das seinerseits ein Kausativ zu dem Verb *bъděti – im Polnisch nicht erhalten, aber im tschechischen bdít → cs und бдеть (bdetʹ☆) → ru – ‚wach sein, wachen‘ ist, welches sich wiederum auf die indogermanische Wurzel *bʰeu̯dʰ- ‚wach sein, wachen, aufpassen‘ zurückführen lässt; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit obersorbisch budźić → hsb, niedersorbisch buźiś → dsb, tschechisch budit → cs, russisch будить (buditʹ☆) → ru, altkirchenslawisch бѹдити (bouditi) → cu, ukrainisch будити (budyty☆) → uk, slowenisch buditi → sl, serbisch будити (buditi☆) → sr und bulgarisch будя (budja☆) → bg sowie urverwandt mit litauisch baudyti → lt und sanskritisch बोधयति (bodhayati) → sa (Wurzel बुध् (budh-) → sa)[1][2]
Synonyme:
- [2] kresać, niecić, rozkiełznywać
Sinnverwandte Wörter:
- [3] odradzać, odżywiać, rozpoczynać
Beispiele:
- [1] Bicie zegera budzi go każdego dnia o siódmej godzinie.
- Das Schlagen der Uhr weckt ihn jeden Tag um sieben Uhr.
- [2] Jej błaganie budziło litość w napastnikach.
- Ihr Flehen weckte Milde bei den Angreifern.
- [2] On budzi w nas odrazę.
- Er weckt bei uns Abneigung.
- [3] Wiosna budziła przyrodę do życia.
- Der Frühling weckte die Natur zu Leben.
Sprichwörter:
Charakteristische Wortkombinationen:
- [1] budzić kogoś do pracy, budzić kogoś do szkoły, budzić kogoś na śniadanie, budzić kogoś z drzemki, budzić kogoś ze snu
- [2] budzić coś w kimś, budzić coś wsód kogoś; budzić awersję, budzić litość, budzić niechęc, budzić niesmak, budzić odrazę, budzić podejrzenie, budzić podziw, budzić strach, budzić wątpliwości, budzić wstręt, budzić zachwyt, budzić zapał, budzić zaufanie, budzić zazdrość
Wortbildungen:
Übersetzungen
[Bearbeiten] [2] transitiv: wecken, erwecken, erregen, hervorrufen
[3] transitiv, übertragen: wecken, erwecken, wiederbeleben
- [1, 2] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „budzić“
- [1–3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „budzić“
- [1, 2] Lidia Drabik, Elżbieta Sobol: Słownik poprawnej polszczyzny. 6. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, ISBN 978-83-01-14203-2 , Seite 73.
- [1, 2] Słownik Języka Polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego: „budzić“
- [1, 2] Witold Doroszewski: Słownik języka polskiego. Band 1–11, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, ISBN 83-01-12321-4 (elektronischer Reprint; Erstdruck 1958–1969) „budzić“
- [*] Słownik Ortograficzny – PWN: „budzi%E6“
Quellen:
- ↑ Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1 , Seite 45.
- ↑ Max Vasmer: Russisches etymologisches Wörterbuch. Этимологический словарь русского языка, Перевод с немецкого и дополнения члена-корреспондента АН СССР О. Н. Трубачева. Под редакцией и с предисловием проф. Б. А. Ларина. 2. Auflage. 1 А-Д, Прогресс, Moskau 1986 , Seite 230.
Verb, reflexiv
[Bearbeiten]Aspekt | ||
---|---|---|
imperfektiv | perfektiv | |
budzić się | obudzić się zbudzić się | |
Zeitform | Person | Wortform |
Präsens | ja | budzę się |
ty | budzisz się | |
on, ona, ono | budzi się | |
Imperativ | Singular | budź się |
Präteritum | on | budził się |
ona | budziła się | |
oni | budzili się | |
Adverbialpartizip | Partizip Aktiv | Partizip Passiv |
budząc się | budzący się | — |
Alle weiteren Formen: Flexion:budzić |
Worttrennung:
- bu·dzić się
Aussprache:
- IPA: [ˈbud͡ʑit͡ɕ‿ɕɛ(w̃)]
- Hörbeispiele: —
Bedeutungen:
- [1] reflexiv: aufwachen, erwachen
- [2] reflexiv, übertragen: erwachen, sich regen
- [3] reflexiv, übertragen: erwachen, wiederbelebt werden
Synonyme:
- [1] trzeźwieć
Sinnverwandte Wörter:
- [2] pojawiać się, powstawać
- [3] odradzać się, ożywiać się, powstawać, rozpoczynać się
Beispiele:
- [1] Matka burdziła się z głębokiego snu.
- Die Mutter erwachte aus einem tiefen Schlaf.
- [2] Budziła się w niej nadzieja.
- Hoffnung regte sich in ihr.
- [3] Dzień się budzi.
- Der Tag erwacht.
- [3] Wiosną przyroda budzi się do życia.
- Im Frühling erwacht die Natur zum Leben.
Charakteristische Wortkombinationen:
- [1] budzić się z drzemki, budzić się ze snu
- [2] coś budzi się w kimś; budzi się nadzieja, budzi się pragnienie, budzi się tęsknota, budzą się wątpliwości
Wortbildungen:
Übersetzungen
[Bearbeiten]- [1–3] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „budzić“
- [1–3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „budzić“
- [1–3] Słownik Języka Polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego: „budzić“
- [1–3] Witold Doroszewski: Słownik języka polskiego. Band 1–11, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, ISBN 83-01-12321-4 (elektronischer Reprint; Erstdruck 1958–1969) „budzić“
- [*] Słownik Ortograficzny – PWN: „budzi%E6“