| dbo:abstract
|
- La fídula és un instrument de corda fregada emprat en la música medieval amb un so que podríem qualificar de profund. Té un so més greu que el seu contemporani el rebec medieval. Posseeix cinc cordes que poden ser de budell, de seda o, segons alguna crònica, de metall. La caixa pot tenir forma d'oval, de gota d'aigua, de rectangle amb les cantonades arrodonides, o també de vuit, similar a la moderna guitarra. Les clavilles poden ser frontals, és a dir del dau frontal de l'instrument, o posteriors. Deriva probablement de la lira bizantina. Al no haver-hi instruments supervivents, les reproduccions actuals es fan a partir de la iconografia i l'escultura. Al Pòrtic de la Glòria a Santiago de Compostela, hi ha diversos models en mans dels 24 ancians que allí estan esculpits. L'arc, com tots els anteriors al període clàssic, té la seva corba cap a fora com l'arc de tir. (ca)
- Fidel, auch Fiedel (althochdeutsch fidula, mittelhochdeutsch fidel, fyddel, videl), ist ein Oberbegriff für zahlreiche mit dem Bogen gestrichene Lauteninstrumente, die nicht notwendig in der Form, aber in ihrer Spieltechnik und Haltung der Violine ähneln. Hierzu gehören zu den Sattelknopfinstrumenten gerechnete Streichinstrumente, die im Mittelalter von der Rebec oder Rotta unterschieden wurden. Darüber hinaus werden weltweit in der Volksmusik oder traditionellen Musik verwendete kleine Streichinstrumente unspezifisch als Fidel bezeichnet. Englisch Fiddle steht für nicht-klassische Spielweisen der Violine in zeitgenössischen populären und ethnischen Traditionsmusiken, wie dem Folk. (de)
- Bihuela eta arkuko bihuela antzinako harizko instrumentuak dira, bereziki Erdi Aroan erabilitako musika tresnak. (eu)
- La viola de arco, vihuela de arco, fídula, viela o giga es un instrumento de cuerda frotada similar al violín, aunque con un cuerpo algo más largo y más profundo, de tres a cinco cuerdas y un clavijero. El sonido se obtiene al frotar las cuerdas con un arco, teniendo el instrumento apoyado en el pecho o en el muslo. Alcanzó gran popularidad durante la Edad Media, siendo utilizado por los trovadores y los juglares desde el siglo XIII al siglo XV. Es un instrumento que dejó de usarse en Europa desde ya varios siglos, actualmente solo se interpreta por músicos especializados en música antigua y en los pueblos de la amazonía ecuatoriana. (es)
- La vièle (ou vielle aussi viièle, viele) est un instrument de musique à cordes et à archet du Moyen Âge. En musicologie, le terme vièle ou vielle est aussi employé de manière générale pour qualifier tout instrument de musique à cordes frottées, plus ou moins rustique, qui se rencontre dans le monde entier et qui peut avoir bien des formes et des caractères (le terme violon étant trop spécifique et désignant un instrument créé en Europe occidentale au XVIe siècle). (fr)
- The vielle /viˈɛl/ is a European bowed stringed instrument used in the medieval period, similar to a modern violin but with a somewhat longer and deeper body, three to five gut strings, and a leaf-shaped pegbox with frontal tuning pegs, sometimes with a figure-8 shaped body. Whatever external form they had, the box-soundchest consisted of back and belly joined by ribs, which experience has shown to be the construction for bowed instruments. The most common shape given to the earliest vielles in France was an oval, which with its modifications remained in favour until the Italian lira da braccio asserted itself as the better type, leading to the violin. The instrument was also known as a fidel or a viuola, although the French name for the instrument, vielle, is generally used; the word comes from the same root as fiddle. It was one of the most popular instruments of the medieval period, and was used by troubadours and jongleurs from the 13th through the 15th centuries. The vielle possibly derived from the lira, a Byzantine bowed instrument closely related to the rebab, an Arab bowed instrument. There are many medieval illustrations of different types of vielles in manuscripts, sculptures and paintings. Starting in the middle or end of the 15th century, the word vielle was used to refer to the hurdy-gurdy, as a shortened form of its name: vielle à roue ("vielle with a wheel"). Several modern groups of musicians have formed into bands to play early music (pre-Baroque), and they sometimes include vielles, or modern reproductions, in their ensembles, together with other instruments such as rebecs and saz. (en)
- La viella (anche fidula, vièle o vielle) è uno strumento musicale a corde strofinate del Medioevo. In un'accezione più ampia, con il termine "viella" (o il suo sinonimo fidula, o, ancora, liuto ad arco) si indica una famiglia di cordofoni a corde sfregate, simili a quello europeo e diffusi in varie parti del mondo, quali l'Asia orientale (per esempio, il cinese erhu), o il mondo arabo-islamico (per esempio, il rebab). (it)
- Fidel – (niem. fiedel, fr. vielle) średniowieczny instrument muzyczny z rodziny chordofonów smyczkowych. Najwcześniejsze ilustracje, na których przedstawiona jest fidel, pochodzą z X i XI w. Jest to instrument przeważnie o 5 strunach, z czego cztery rozmieszczono na gryfie, strojone w interwale oktawy, kwinty i kwarty, a piątą burdonową, z boku instrumentu (strój: d, G, g, d1, d1). Większość wersji fideli do XIV w. posiadała strunę burdonową napiętą obok podstrunnicy, zarywaną palcem. Wersje 4-strunowe (bez burdonu) zbliżały się już strojem do XVII-wiecznych skrzypiec tenorowych. Fidel jest zresztą uznawana za prototyp skrzypiec, choć pod względem rozmiarów przypomina współczesną altówkę. Mały wypukły korpus zwężał się w kierunku kołków i był zbudowany z jednego kawałka drewna. Z tradycji azjatyckiej wzięła się maniera trzymania instrumentu pionowo, opartego na kolanie i pociągania smyczkiem dłonią zwróconą grzbietem na dół i kciukiem na wierzchu smyczka. Maniera europejska zmieniła trzymanie instrumentu na ramieniowe i uchwyt smyczka od góry z kciukiem pod spodem. (pl)
- 中世フィドル（ちゅうせいフィドル、英語 medieval fiddle) は中世期に用いられた擦弦楽器の一種。当時、各種呼称があり、フィドル (fiddle) 以外にも、ヴィエール (vielle)、ヴィウオラ (viuola)、フィーデル（Fiedel）とも呼ばれた。名前からもわかるように、後のヴィオール属やヴァイオリン属の祖先と見なすことができる。 (ja)
- De vedel was een voorloper van de viool. De vedel was in de middeleeuwen de verzamelnaam voor alle snaarinstrumenten. De vedel is vanuit China via Perzië en Arabië naar Europa gekomen. De Arabische naam voor de vedel, rebab, wordt daar nog steeds gehanteerd. De vedel kende ook vele vormen. Dit werd veroorzaakt door het feit dat iedere speler destijds zelf zijn eigen instrument, zijn eigen vedel maakte. De vorm werd wel van elkaar gekopieerd, en langzamerhand werden steeds meer verbeteringen in het ontwerp geïntroduceerd. De klankkast werd bij voorkeur uit een stuk hout gebouwd, evenwel werden de onderdelen veelal aan elkaar gelijmd. Ze bevat zes snaren. De werd met de linkerhand tegen de borst of hals gehouden. Met de rechterhand werd door middel van de strijkstok gemusiceerd. Tijdens de renaissance werd de familie uitgebouwd en werden de grotere types geklemd tussen de benen en zo bespeeld. Het instrument werd zowel bij religieuze als burgerlijke feesten bespeeld. (nl)
- A viela (do francês: vielle ) é um instrumento musical medieval de cordas friccionadas, antecessor do violino e similar à . Surgiu na Europa, no século X, possivelmente como uma derivação da lira bizantina, que, por sua vez, era uma versão do rabāb árabe. As vielas medievais variavam em tamanho e forma. Geralmente tinham as cavilhas de ajuste na frente ou atrás, dispostas em um disco de junção plano e redondo ou em forma de coração, com três a cinco cordas afinadas em quintas (como dó-sol-ré etc.). O corpo do instrumento era frequentemente cinturado. (pt)
- Фиде́ль (нем. Fiedel), вие́ла (фр. vièle, vielle, лат. viella), фидл (англ. fiddle) — обозначение группы струнных смычковых инструментов, широко распространённых в средневековой Европе. (ru)
- Fiddla (alternativt fidla eller fela) är ett medeltida stråkinstrument av fioltyp. Namnet har stannat kvar i engelskans fiddle som alternativt namn på fiolen, oftast använt i folkmusiksammanhang. Vanligen menas en typ med platt kropp, på mitten svagt inbuktande sarger och en platta till strängfäste. En fiddla har tre strängar varav en ofta används som bordun. Förmodligen kom fiddlan till Europa från orienten på 700-talet. På 1500-talet ersattes den av tidiga fioler. Under medeltiden hade fiddlan hög social status. Mindre bemedlade fick nöja sig med rebec, som gröpts ut ur ett enda trästycke, eller vevlira. (sv)
- Фідель (нім. Fiedel, Fidel; фр. viele, vielle; лат. viela, viella, віела) — позначення групи струнних смичкових інструментів, широко поширених в середньовічній Європі. Найдавніші зображення Фіделя датуються VIII-IX ст., зокрема зображення на книжковій палітурці зі слонової кістки в Луврі; в Утрехтській арфі датуються бл. 860 роком. До IX століття належать перші текстові свідоцтва. Нормативним вважається вид, який фідель придбав у XII-XIII століттях: овальний корпус, C-подібні резонаторні отвори, пряма шийка. У XIII-XIV століттях у західній Європі фідель вважався багатофункціональним інструментом, придатним і для сольної гри і для акомпанементу. у другій половині XIII століття описує Віел як 5-струнний інструмент, який різними музикантами налаштовується по-різному: (1) G-d-g-d1-d1 (струна d описується як бурдон); (2) G-d-g-d1-g1; (3) G-G-d-c1-c1 (у цих налаштуваннях можливо нижня за теситурою струна - також Бурдон). Йоан де Грокейо (бл.1300) поміщає віелу на верху вибудованої ним ієрархії музичних інструментів, супроводжуючи своє судження такими аргументами: (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Fidel, auch Fiedel (althochdeutsch fidula, mittelhochdeutsch fidel, fyddel, videl), ist ein Oberbegriff für zahlreiche mit dem Bogen gestrichene Lauteninstrumente, die nicht notwendig in der Form, aber in ihrer Spieltechnik und Haltung der Violine ähneln. Hierzu gehören zu den Sattelknopfinstrumenten gerechnete Streichinstrumente, die im Mittelalter von der Rebec oder Rotta unterschieden wurden. Darüber hinaus werden weltweit in der Volksmusik oder traditionellen Musik verwendete kleine Streichinstrumente unspezifisch als Fidel bezeichnet. Englisch Fiddle steht für nicht-klassische Spielweisen der Violine in zeitgenössischen populären und ethnischen Traditionsmusiken, wie dem Folk. (de)
- Bihuela eta arkuko bihuela antzinako harizko instrumentuak dira, bereziki Erdi Aroan erabilitako musika tresnak. (eu)
- La viola de arco, vihuela de arco, fídula, viela o giga es un instrumento de cuerda frotada similar al violín, aunque con un cuerpo algo más largo y más profundo, de tres a cinco cuerdas y un clavijero. El sonido se obtiene al frotar las cuerdas con un arco, teniendo el instrumento apoyado en el pecho o en el muslo. Alcanzó gran popularidad durante la Edad Media, siendo utilizado por los trovadores y los juglares desde el siglo XIII al siglo XV. Es un instrumento que dejó de usarse en Europa desde ya varios siglos, actualmente solo se interpreta por músicos especializados en música antigua y en los pueblos de la amazonía ecuatoriana. (es)
- La vièle (ou vielle aussi viièle, viele) est un instrument de musique à cordes et à archet du Moyen Âge. En musicologie, le terme vièle ou vielle est aussi employé de manière générale pour qualifier tout instrument de musique à cordes frottées, plus ou moins rustique, qui se rencontre dans le monde entier et qui peut avoir bien des formes et des caractères (le terme violon étant trop spécifique et désignant un instrument créé en Europe occidentale au XVIe siècle). (fr)
- La viella (anche fidula, vièle o vielle) è uno strumento musicale a corde strofinate del Medioevo. In un'accezione più ampia, con il termine "viella" (o il suo sinonimo fidula, o, ancora, liuto ad arco) si indica una famiglia di cordofoni a corde sfregate, simili a quello europeo e diffusi in varie parti del mondo, quali l'Asia orientale (per esempio, il cinese erhu), o il mondo arabo-islamico (per esempio, il rebab). (it)
- 中世フィドル（ちゅうせいフィドル、英語 medieval fiddle) は中世期に用いられた擦弦楽器の一種。当時、各種呼称があり、フィドル (fiddle) 以外にも、ヴィエール (vielle)、ヴィウオラ (viuola)、フィーデル（Fiedel）とも呼ばれた。名前からもわかるように、後のヴィオール属やヴァイオリン属の祖先と見なすことができる。 (ja)
- A viela (do francês: vielle ) é um instrumento musical medieval de cordas friccionadas, antecessor do violino e similar à . Surgiu na Europa, no século X, possivelmente como uma derivação da lira bizantina, que, por sua vez, era uma versão do rabāb árabe. As vielas medievais variavam em tamanho e forma. Geralmente tinham as cavilhas de ajuste na frente ou atrás, dispostas em um disco de junção plano e redondo ou em forma de coração, com três a cinco cordas afinadas em quintas (como dó-sol-ré etc.). O corpo do instrumento era frequentemente cinturado. (pt)
- Фиде́ль (нем. Fiedel), вие́ла (фр. vièle, vielle, лат. viella), фидл (англ. fiddle) — обозначение группы струнных смычковых инструментов, широко распространённых в средневековой Европе. (ru)
- La fídula és un instrument de corda fregada emprat en la música medieval amb un so que podríem qualificar de profund. Té un so més greu que el seu contemporani el rebec medieval. Posseeix cinc cordes que poden ser de budell, de seda o, segons alguna crònica, de metall. La caixa pot tenir forma d'oval, de gota d'aigua, de rectangle amb les cantonades arrodonides, o també de vuit, similar a la moderna guitarra. Les clavilles poden ser frontals, és a dir del dau frontal de l'instrument, o posteriors. Deriva probablement de la lira bizantina. (ca)
- The vielle /viˈɛl/ is a European bowed stringed instrument used in the medieval period, similar to a modern violin but with a somewhat longer and deeper body, three to five gut strings, and a leaf-shaped pegbox with frontal tuning pegs, sometimes with a figure-8 shaped body. Whatever external form they had, the box-soundchest consisted of back and belly joined by ribs, which experience has shown to be the construction for bowed instruments. The most common shape given to the earliest vielles in France was an oval, which with its modifications remained in favour until the Italian lira da braccio asserted itself as the better type, leading to the violin. (en)
- Fidel – (niem. fiedel, fr. vielle) średniowieczny instrument muzyczny z rodziny chordofonów smyczkowych. Najwcześniejsze ilustracje, na których przedstawiona jest fidel, pochodzą z X i XI w. Jest to instrument przeważnie o 5 strunach, z czego cztery rozmieszczono na gryfie, strojone w interwale oktawy, kwinty i kwarty, a piątą burdonową, z boku instrumentu (strój: d, G, g, d1, d1). Większość wersji fideli do XIV w. posiadała strunę burdonową napiętą obok podstrunnicy, zarywaną palcem. Wersje 4-strunowe (bez burdonu) zbliżały się już strojem do XVII-wiecznych skrzypiec tenorowych. Fidel jest zresztą uznawana za prototyp skrzypiec, choć pod względem rozmiarów przypomina współczesną altówkę. (pl)
- De vedel was een voorloper van de viool. De vedel was in de middeleeuwen de verzamelnaam voor alle snaarinstrumenten. De vedel is vanuit China via Perzië en Arabië naar Europa gekomen. De Arabische naam voor de vedel, rebab, wordt daar nog steeds gehanteerd. De werd met de linkerhand tegen de borst of hals gehouden. Met de rechterhand werd door middel van de strijkstok gemusiceerd. Tijdens de renaissance werd de familie uitgebouwd en werden de grotere types geklemd tussen de benen en zo bespeeld. Het instrument werd zowel bij religieuze als burgerlijke feesten bespeeld. (nl)
- Fiddla (alternativt fidla eller fela) är ett medeltida stråkinstrument av fioltyp. Namnet har stannat kvar i engelskans fiddle som alternativt namn på fiolen, oftast använt i folkmusiksammanhang. Vanligen menas en typ med platt kropp, på mitten svagt inbuktande sarger och en platta till strängfäste. En fiddla har tre strängar varav en ofta används som bordun. Förmodligen kom fiddlan till Europa från orienten på 700-talet. På 1500-talet ersattes den av tidiga fioler. (sv)
- Фідель (нім. Fiedel, Fidel; фр. viele, vielle; лат. viela, viella, віела) — позначення групи струнних смичкових інструментів, широко поширених в середньовічній Європі. Найдавніші зображення Фіделя датуються VIII-IX ст., зокрема зображення на книжковій палітурці зі слонової кістки в Луврі; в Утрехтській арфі датуються бл. 860 роком. До IX століття належать перші текстові свідоцтва. Нормативним вважається вид, який фідель придбав у XII-XIII століттях: овальний корпус, C-подібні резонаторні отвори, пряма шийка. У XIII-XIV століттях у західній Європі фідель вважався багатофункціональним інструментом, придатним і для сольної гри і для акомпанементу. у другій половині XIII століття описує Віел як 5-струнний інструмент, який різними музикантами налаштовується по-різному: (1) G-d-g-d1-d1 (струна (uk)
|
_-_Hours_of_Charles_the_Noble,_King_of_Navarre_(1361-1425),_fol._325r,_Text_-_1964.40.325.a_-_Cleveland_Museum_of_Art_cropped.jpg){kind=link}
,_fol._5r,_detail.jpg){kind=link}