| dbo:abstract
|
- Domorodý úřad tchu-s’ (čínsky pchin-jinem tǔsī, znaky 土司, doslova „domorodý úřad“) bylo v Číně od 13. století obecné označení autonomních území nečínských kmenů v jihozápadní Číně na úrovni prefektury, kraje nebo okresu. První zřídila říše Jüan, systematicky je na domorodých územích zaváděla vláda říše Ming, přetrvaly i za Čchingů. (cs)
- Tusi (chinesisch 土司, Pinyin tǔsī, W.-G. t'u-ssu – „Stammeshäuptling/einheimische Fürsten“) bzw. das danach benannte Tusi-System, Tusi-Institution oder Stammeshäuptlingssystem bzw. Stammeshäuptlingsinstitution (土司制度, Tusi zhidu, englisch Native chieftain system/Indigenous minority officers system) ist ein System der Ernennung von Stammeshäuptlingen/einheimischen Fürsten zu chinesischen Beamten in Gebieten mit nationalen Minderheiten, das während der Mongolen-, Ming- und Mandschu-Dynastie in Nordwest- und Südwestchina praktiziert wurde. (de)
- Le tusi (chinois : 土司 ; pinyin : tǔsī ; litt. « dirigeant de la terre »), signifiant officier indigène , est un dirigeant régional, inclus dans un système de gouvernance régionale féodal appelé tusi zhidu (土司制度, tǔsī zhìdù, « régime (ou système) tusi ») mis en place sous la dynastie Yuan, pour la première fois au Yunnan. Le système du tusi est inspiré du (zh) (羁縻制 / 羈縻制, jīmí zhì, « contrôle jimi ») ou Jimifuzhou (羁縻府州 / 羈縻, jīmí fǔzhōu, « gouvernement régional jimi ») de la dynastie Tang, dans lequel un dirigeant est choisi dans la population locale pour diriger la région. Ce système perdurera sous la dynastie Ming et une partie de la dynastie Qing. On en trouve encore sous la République de Chine (1912-1949), dans la région de Dergué. Certains sites de tusi ont été classés au patrimoine mondial de l'UNESCO, ainsi qu'au patromoine national chinois de la liste des sites historiques et culturels majeurs protégés au niveau national. Un système similaire a été mis en place au Vietnam par les dynasties Lê et Nguyễn. (fr)
- Tusi, often translated as "headmen" or "chieftains", were hereditary tribal leaders recognized as imperial officials by the Yuan, Ming, and Qing dynasties of China, and the Later Lê and Nguyễn dynasties of Vietnam. They ruled certain ethnic minorities in southwest China and the Indochinese peninsula nominally on behalf of the central government. This arrangement is known as the Tusi System or the Native Chieftain System (Chinese: 土司制度; pinyin: Tǔsī Zhìdù). It should not to be confused with the Chinese tributary system or the Jimi system. Tusi were located primarily in Yunnan, Guizhou, Tibet, Sichuan, Chongqing, the Xiangxi Prefecture of Hunan, and the Enshi Prefecture of Hubei. Tusi also existed in the historical dependencies of China in what is today northern Myanmar, Laos, and northern Thailand. Vietnam also implemented a Tusi system under the Later Lê and Nguyễn dynasties. In 2015, UNESCO designated three Tusi castles (Laosicheng, Tangya, and Hailongtun) as part of the "Tusi Sites" World Heritage Site in China, owing to the unique system of governance. It has been described on at least one occasion as sharing similarities with the "U.S. federal government's recognition of some Native American tribes as in some ways sovereign entities." (en)
- 土司（どし）は、中国王朝が、中国に隣接する諸民族の支配者たちに授ける特定タイプの官職に対する総称。 中国の歴代王朝は、近隣の諸国・諸民族との間で冊封・朝貢という君臣関係に擬した外交関係を築き、その際、中国との交際を求める諸国・諸民族の勢力の大小に応じて、王号や州・県の知事職、軍事指揮官の称号を与えた。土司は、それらの諸民族の首長のうち、軍事指揮官の称号をうけたものに対する総称。 (ja)
- 토사(土司)는 중세 중국의 조정에서 중국 국내의 소수민족계 토후들에게 부여하는 관직에 대한 총칭을 일컫는다. 이것은 직접 통치가 어려운 원거리, 오지에 대해 선택한 중세 중국의 간접 통치방식이었다. (ko)
- Tusi (chiń. upr. 土司; pinyin tǔsī; Wade-Giles t’u-ssu) – przywódcy sprawujący władzę w obrębie cesarstwa chińskiego na etnicznie niechińskich terenach, wywodzący się z lokalnych elit ludów podbitych. Stosowany zwłaszcza za czasów dynastii Ming i Qing na południowym zachodzie Chin; mianem tym określa się też system takich pośrednich rządów (system tusi, chiń. upr. 土司制度; pinyin tǔsī zhìdù). Dynastia Yuan po raz pierwszy trwale podbiła południowo-zachodnie tereny dzisiejszych Chin (prowincje Yunnan, Guizhou i Guangxi). Obszary te zamieszkiwało bardzo wiele ludów o różnorodnej kulturze i różnym stopniu organizacji społeczno-politycznej – od ludów zbierackich po regularne królestwa jak np. królestwo Nanzhao. Nie znały one jednak chińskiego, biurokratycznego, systemu rządów, ani nie uznawały konfucjańskich wartości, które były jego podstawą. System tusi wywodził się z wcześniejszych systemów rządów pośrednich z czasów dynastii Tang, albo nawet dynastii Han ale ukształtował się w pełni w okresie Yuan-Ming. Wówczas to stworzono przepisy dotyczące rang, promocji i degradacji, poborów itp. Stworzono trzy kategorie tusi: urzędników lokalnych, nie-Chińczyków w chińskim systemie władzy; lokalnych wodzów, sprawujących władzę na danym terenie, lecz uznających chińską zwierzchność (czyli właściwych tusi); oraz pomniejszych urzędników w lokalnym aparacie władzy. Tusi dzielili się na cywilnych i wojskowych; nad pierwszymi sprawowało pieczę Ministerstwo Służby Państwowej, nad drugimi – Ministerstwo Wojska. Wyżsi urzędnicy mieli przyznane pobory w ryżu, ale płacono je nieregularnie, de facto odbierali je sobie z danin płaconych przez poddanych. Tusi byli wybierani lokalnie, ale zatwierdzani przez władze cesarskie. Ich tytuły były z reguły dziedziczne, w odróżnieniu od posad w chińskiej biurokracji. Musieli zaakceptować chińską zwierzchność i wyrzec się niepodległości, ale w obrębie swego terytorium sprawowali pełną i niezależną władzę, egzekwując ją na własny, tradycyjny sposób. Administracja chińska na tych terenach była słaba i nie miała możliwości wpływania na sposób rządzenia. Tusi ustalali podatki i cła między swoimi terytoriami a sąsiednimi (chińskimi, czy innych tusi). Musieli jedynie utrzymać spokój i zapłacić podatki, a czasem także trybut, często w postaci lokalnej specjalności (np. koni, czy wosku). Funkcję tę pełnili przywódcy klanowi i arystokraci (np. wśród Yi tzw. nzymo), królowie inkorporowanych państw (np. wśród Daiów w Xishuangbanna) itp. Czasami tusi mogli wywodzić się z innej grupy etnicznej niż ich poddani – tak było wśród Miao z północnego Yunnanu i Guizhou, którymi rządziła arystokracja Yi. W połowie dynastii Qing, wobec zwiększającej się migracji Hanów na te tereny, co powodowało z jednej strony konflikty, a równocześnie dawało Cesarstwu lepszą bazę do tworzenia administracji, zaczęto zwiększać stopień kontroli nad tusi i wprowadzać na ich miejsce regularną administrację typu chińskiego. Powodowało to wiele konfliktów (np. powstania wśród Miao), a tytuły pokonanych tusi były z reguły likwidowane. W wielu miejscach system ten funkcjonował kilkaset lat: wśród Naxi urząd ustanowiony w XIII w. został zniesiony w 1723, a wśród Mosuo – dopiero w 1956. (pl)
- 土司是中國邊疆的官職，元朝始置，用于封授给西北、西南地区的少数民族部族頭目。 受中國文化的影響，越南後黎朝和阮朝也在其北部少數民族山區設立類似的土司制度，委任部族首領進行統治。中國和西方都有學者將土司制度與美國聯邦政府對印第安保留地比較的描述。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Domorodý úřad tchu-s’ (čínsky pchin-jinem tǔsī, znaky 土司, doslova „domorodý úřad“) bylo v Číně od 13. století obecné označení autonomních území nečínských kmenů v jihozápadní Číně na úrovni prefektury, kraje nebo okresu. První zřídila říše Jüan, systematicky je na domorodých územích zaváděla vláda říše Ming, přetrvaly i za Čchingů. (cs)
- Tusi (chinesisch 土司, Pinyin tǔsī, W.-G. t'u-ssu – „Stammeshäuptling/einheimische Fürsten“) bzw. das danach benannte Tusi-System, Tusi-Institution oder Stammeshäuptlingssystem bzw. Stammeshäuptlingsinstitution (土司制度, Tusi zhidu, englisch Native chieftain system/Indigenous minority officers system) ist ein System der Ernennung von Stammeshäuptlingen/einheimischen Fürsten zu chinesischen Beamten in Gebieten mit nationalen Minderheiten, das während der Mongolen-, Ming- und Mandschu-Dynastie in Nordwest- und Südwestchina praktiziert wurde. (de)
- 土司（どし）は、中国王朝が、中国に隣接する諸民族の支配者たちに授ける特定タイプの官職に対する総称。 中国の歴代王朝は、近隣の諸国・諸民族との間で冊封・朝貢という君臣関係に擬した外交関係を築き、その際、中国との交際を求める諸国・諸民族の勢力の大小に応じて、王号や州・県の知事職、軍事指揮官の称号を与えた。土司は、それらの諸民族の首長のうち、軍事指揮官の称号をうけたものに対する総称。 (ja)
- 토사(土司)는 중세 중국의 조정에서 중국 국내의 소수민족계 토후들에게 부여하는 관직에 대한 총칭을 일컫는다. 이것은 직접 통치가 어려운 원거리, 오지에 대해 선택한 중세 중국의 간접 통치방식이었다. (ko)
- 土司是中國邊疆的官職，元朝始置，用于封授给西北、西南地区的少数民族部族頭目。 受中國文化的影響，越南後黎朝和阮朝也在其北部少數民族山區設立類似的土司制度，委任部族首領進行統治。中國和西方都有學者將土司制度與美國聯邦政府對印第安保留地比較的描述。 (zh)
- Tusi, often translated as "headmen" or "chieftains", were hereditary tribal leaders recognized as imperial officials by the Yuan, Ming, and Qing dynasties of China, and the Later Lê and Nguyễn dynasties of Vietnam. They ruled certain ethnic minorities in southwest China and the Indochinese peninsula nominally on behalf of the central government. This arrangement is known as the Tusi System or the Native Chieftain System (Chinese: 土司制度; pinyin: Tǔsī Zhìdù). It should not to be confused with the Chinese tributary system or the Jimi system. (en)
- Le tusi (chinois : 土司 ; pinyin : tǔsī ; litt. « dirigeant de la terre »), signifiant officier indigène , est un dirigeant régional, inclus dans un système de gouvernance régionale féodal appelé tusi zhidu (土司制度, tǔsī zhìdù, « régime (ou système) tusi ») mis en place sous la dynastie Yuan, pour la première fois au Yunnan. Le système du tusi est inspiré du (zh) (羁縻制 / 羈縻制, jīmí zhì, « contrôle jimi ») ou Jimifuzhou (羁縻府州 / 羈縻, jīmí fǔzhōu, « gouvernement régional jimi ») de la dynastie Tang, dans lequel un dirigeant est choisi dans la population locale pour diriger la région. Ce système perdurera sous la dynastie Ming et une partie de la dynastie Qing. On en trouve encore sous la République de Chine (1912-1949), dans la région de Dergué. (fr)
- Tusi (chiń. upr. 土司; pinyin tǔsī; Wade-Giles t’u-ssu) – przywódcy sprawujący władzę w obrębie cesarstwa chińskiego na etnicznie niechińskich terenach, wywodzący się z lokalnych elit ludów podbitych. Stosowany zwłaszcza za czasów dynastii Ming i Qing na południowym zachodzie Chin; mianem tym określa się też system takich pośrednich rządów (system tusi, chiń. upr. 土司制度; pinyin tǔsī zhìdù). (pl)
|
