| dbo:abstract
|
- Telení ledovců je přirozený proces, při kterém dochází k deformaci souvislé vrstvy ledu a k odlamování obrovských bloků (icebergů) i menších kusů ledovcového ledu z čel ledovců či z šelfových ledovců. Obvykle tento proces probíhá na čele ledové masy sahající až do vody, ale někdy se tak označuje i jejich oddělování na souši. Ledovec sahající až do moře nejprve brázdí mořské dno, ale vlivem nadnášení se jeho čelo začne prohýbat do podoby plovoucího jazyka a nakonec odlamovat. Vzniká tam oblast s polem icebergů, tj. oblast, kde se odlamují a jsou následně unášeny mořskými proudy na širé moře, kde se stávají potenciální hrozbou pro zámořské lodě, jelikož z vody vystupuje pouhá 1/8 jejich výšky. Srážka s lodí je velmi nebezpečná, jelikož může dojít k poškození lodě pod čárou ponoru a k jejímu potopení. Telení bloků ledu, nejsou-li od počátku plně neseny vodou (tedy ne v případě obrovských tabulových hor zvolna se odtrhávajících od šelfů), je doprovázeno obrovským hřmotem a otřesy zaznamenatelnými nejbližšími seismografy. Naopak, telit se mohou i bloky, které byly předtím plně pod hladinou, a po odtelení se vynoří. Malým lodím se nedoporučuje přibližovat se k ledovým stěnám, které se mohou telit. (cs)
- Als Kalben wird das Abbrechen größerer Eismassen von im Meer oder in Binnengewässern endenden Gletschern bezeichnet. Verschiedene Definitionen des Begriffs beziehen auch Fälle ein, bei denen der Gletscher nicht im Wasser endet, das Eis aber in ähnlicher Weise mit nahezu senkrechter Bruchfläche vom Gletscher abbricht; in den meisten Fällen findet der Vorgang allerdings bei im Wasser endenden Gletschern statt. Dabei kann der Gletscher am Gletscherende auf dem Grund des Gewässers stehen oder auf diesem schwimmen. Typischerweise endet der Gletscher dabei in Form eines hohen Eiskliffs, das bis zu 80 Meter aus dem Wasser ragen kann. In Binnengewässer kalbende Gletscher gibt es in nahezu allen vergletscherten Gebirgen der Welt, ins Meer kalbende Gletscher – sogenannte Gezeitengletscher – treten nur in geographischen Breiten über 45° auf. Der in dieser Hinsicht mit Abstand am meisten erforschte Gletscher ist der Columbia-Gletscher in Alaska. Die beim Kalben abgebrochenen Blöcke werden zu Eisbergen. Dieser Prozess bewirkt einen Großteil des Massenverlusts des Inlandeises – über 90 Prozent der Ablation in der Antarktis und etwa die Hälfte in Grönland. Durch das Kalben verliert ein Gletscher deutlich größere Eismengen pro Zeiteinheit als dies durch Schmelzvorgänge der Fall wäre, besonders deutlich wird dies bei sich vom Schelfeis ablösenden großen Tafeleisbergen. Aus diesem Grund ist das Verständnis dieses Prozesses für Voraussagen zur Entwicklung der Kryosphäre in Verbindung mit dem Klimawandel und der Prognose des Meeresspiegelanstiegs von entscheidender Bedeutung. (de)
- Ice calving, also known as glacier calving or iceberg calving, is the breaking of ice chunks from the edge of a glacier. It is a form of ice ablation or ice disruption. It is the sudden release and breaking away of a mass of ice from a glacier, iceberg, ice front, ice shelf, or crevasse. The ice that breaks away can be classified as an iceberg, but may also be a growler, bergy bit, or a crevasse wall breakaway. Calving of glaciers is often accompanied by a loud cracking or booming sound before blocks of ice up to 60 metres (200 ft) high break loose and crash into the water. The entry of the ice into the water causes large, and often hazardous waves. The waves formed in locations like Johns Hopkins Glacier can be so large that boats cannot approach closer than three kilometres (1+1⁄2 nautical miles). These events have become major tourist attractions in locations such as Alaska. Many glaciers terminate at oceans or freshwater lakes which results naturally with the calving of large numbers of icebergs. Calving of Greenland's glaciers produce 12,000 to 15,000 icebergs each year alone. Calving of ice shelves is often preceded by a rift. An ice shelf in steady state calves at roughly the same rate as the influx of new ice, and calving events may occur on subannual to decadal timescales to maintain an overall average mean position of the ice shelf front. When calving rates exceed the influx of new ice, ice front retreat occurs, and ice shelves may grow smaller and weaker. (en)
- Le vêlage est en glaciologie la production d'icebergs par un glacier lorsque des masses de glace se détachent de celui-ci au niveau de son front glaciaire et se retrouvent dans une étendue d'eau (mer, lac proglaciaire, etc.). Ce phénomène a été accentué par le réchauffement climatique persistant depuis le début du XXe siècle. (fr)
- Il distacco del ghiaccio (in inglese ice calving o iceberg calving) è una forma di ablazione glaciale o smembramento del ghiaccio. È l'improvvisa rottura e rilascio di una massa di ghiaccio da un ghiacciaio, iceberg, , piattaforma di ghiaccio o crepaccio. Il ghiaccio che si sfalda può essere classificato come un iceberg, ma può anche essere un - growler (alto meno di un metro e lungo meno di 5 m),- bergy bit (alto da 1 a 5 metri e lungo da 5 a 15 m) o un- . Lo sfaldamento dei ghiacciai è spesso preceduto da una fratturazione fragorosa o boato prima che i blocchi di ghiaccio alti fino a 200 piedi (61 m) si rompano e cadano in acqua. La loro entrata in acqua provoca grandi onde, spesso pericolose. Le onde formate da ghiacciai come quello di possono essere così grandi che i battelli debbono mantenere una distanza di sicurezza di circa due miglia. Questi eventi sono diventati la principale attrazione turistica in luoghi come l'Alaska. Molti ghiacciai finiscono negli oceani o nei laghi di acqua dolce con la conseguenza naturalmente del distacco di un grande numero di iceberg. Lo sgretolamento dei ghiacciai della Groenlandia produce solo in un anno da 12.000 a 15.000 iceberg. Il distacco che si verifica nelle piattaforme di ghiaccio è talvolta preceduto da una fenditura (rift). Questi eventi non sono tanto frequenti, né spesso tantomeno osservati. (it)
- Cielenie się lodowca, cielenie lodowca, cielenie – proces odłamywania się fragmentów lodowca, w wyniku którego powstają góry lodowe. Przebieg cielenia uzależniony jest od wielu czynników, m.in. typu lodowca, jego miąższości, prędkości zsuwania się; cech fizycznych lodu – stopnia spękania, wytrzymałości; warunków hydrometeorologicznych, stopnia zrównoważenia hydrostatecznego – tj. czy jest on oparty o dno czy pływający; głębokością akwenu, do którego spływa lodowiec; falowaniem. Czynniki te mają bezpośredni wpływ na początkową wielkość góry lodowej. Cielenie się lodowca jest procesem wykazującym zmienność sezonową, osiągającym swoje maksimum pod koniec lata. Czynnikiem przyspieszającym jest intensywna ablacja deszczowa, zwłaszcza w strefie brzegowej lodowca pociętej licznymi szczelinami. (pl)
- Kalvning kallas det när en glaciär som mynnar i hav eller sjö släpper isberg eller block av is i vattnet. En kalvning är ofta ett spektakulärt skådespel. (sv)
- Відколювання льоду, також відоме як відколювання льодовика або відколювання айсберга — це відламування шматків льоду від краю льодовика. Воно є формою абляції льоду або відривів льоду та зазвичай відбувається внаслідок розширення льодовика. Це явище є раптовим вивільненням та відламуванням маси льоду від льодовика, айсберга, льодовикового краю, шельфового льодовика або льодовикової тріщини. Лід, що відколовся, можна класифікувати як айсберг, проте це також можуть бути брили та уламки. Відколювання льодовиків часто супроводжується гучним тріскотом або гулом, поки шматки льоду висотою до 60 метрів відламуються та падають у воду. Входження льоду у воду спричинює великі, а часом небезпечні, хвилі. Такі хвилі, утворені в місцях на кшталт льодовика Джона Хопкінса, можуть бути такими великими, що кораблі не можуть наблизитись до них ближче, аніж на три кілометри. Ці події стали значними принадами для туристів у таких місцевостях, як Аляска. Багато льодовиків закінчуються біля океанів або прісних озер, що природно призводить до відколювання великої кількості айсбергів. Відколювання льодовиків Ґренландії утворює від 12 до 15 тисяч айсбергів щорічно. Зазвичай відколюванню шельфових льодовиків передує утворення тріщини. Такі випадки не часто вдається спостерігати. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Le vêlage est en glaciologie la production d'icebergs par un glacier lorsque des masses de glace se détachent de celui-ci au niveau de son front glaciaire et se retrouvent dans une étendue d'eau (mer, lac proglaciaire, etc.). Ce phénomène a été accentué par le réchauffement climatique persistant depuis le début du XXe siècle. (fr)
- Kalvning kallas det när en glaciär som mynnar i hav eller sjö släpper isberg eller block av is i vattnet. En kalvning är ofta ett spektakulärt skådespel. (sv)
- Telení ledovců je přirozený proces, při kterém dochází k deformaci souvislé vrstvy ledu a k odlamování obrovských bloků (icebergů) i menších kusů ledovcového ledu z čel ledovců či z šelfových ledovců. Obvykle tento proces probíhá na čele ledové masy sahající až do vody, ale někdy se tak označuje i jejich oddělování na souši. (cs)
- Als Kalben wird das Abbrechen größerer Eismassen von im Meer oder in Binnengewässern endenden Gletschern bezeichnet. Verschiedene Definitionen des Begriffs beziehen auch Fälle ein, bei denen der Gletscher nicht im Wasser endet, das Eis aber in ähnlicher Weise mit nahezu senkrechter Bruchfläche vom Gletscher abbricht; in den meisten Fällen findet der Vorgang allerdings bei im Wasser endenden Gletschern statt. Dabei kann der Gletscher am Gletscherende auf dem Grund des Gewässers stehen oder auf diesem schwimmen. Typischerweise endet der Gletscher dabei in Form eines hohen Eiskliffs, das bis zu 80 Meter aus dem Wasser ragen kann. In Binnengewässer kalbende Gletscher gibt es in nahezu allen vergletscherten Gebirgen der Welt, ins Meer kalbende Gletscher – sogenannte Gezeitengletscher – treten n (de)
- Ice calving, also known as glacier calving or iceberg calving, is the breaking of ice chunks from the edge of a glacier. It is a form of ice ablation or ice disruption. It is the sudden release and breaking away of a mass of ice from a glacier, iceberg, ice front, ice shelf, or crevasse. The ice that breaks away can be classified as an iceberg, but may also be a growler, bergy bit, or a crevasse wall breakaway. (en)
- Il distacco del ghiaccio (in inglese ice calving o iceberg calving) è una forma di ablazione glaciale o smembramento del ghiaccio. È l'improvvisa rottura e rilascio di una massa di ghiaccio da un ghiacciaio, iceberg, , piattaforma di ghiaccio o crepaccio. Il ghiaccio che si sfalda può essere classificato come un iceberg, ma può anche essere un - growler (alto meno di un metro e lungo meno di 5 m),- bergy bit (alto da 1 a 5 metri e lungo da 5 a 15 m) o un- . (it)
- Cielenie się lodowca, cielenie lodowca, cielenie – proces odłamywania się fragmentów lodowca, w wyniku którego powstają góry lodowe. Przebieg cielenia uzależniony jest od wielu czynników, m.in. typu lodowca, jego miąższości, prędkości zsuwania się; cech fizycznych lodu – stopnia spękania, wytrzymałości; warunków hydrometeorologicznych, stopnia zrównoważenia hydrostatecznego – tj. czy jest on oparty o dno czy pływający; głębokością akwenu, do którego spływa lodowiec; falowaniem. Czynniki te mają bezpośredni wpływ na początkową wielkość góry lodowej. (pl)
- Відколювання льоду, також відоме як відколювання льодовика або відколювання айсберга — це відламування шматків льоду від краю льодовика. Воно є формою абляції льоду або відривів льоду та зазвичай відбувається внаслідок розширення льодовика. Це явище є раптовим вивільненням та відламуванням маси льоду від льодовика, айсберга, льодовикового краю, шельфового льодовика або льодовикової тріщини. Лід, що відколовся, можна класифікувати як айсберг, проте це також можуть бути брили та уламки. (uk)
|
