| dbo:abstract
|
- Una llengua ergativa (o absolutiva) és aquella en la qual el subjecte de les construccions intransitives es marca de la mateixa manera que l'objecte de les transitives, i el subjecte de les transitives es marca en una manera diferent. Aquest tipus de llengües contrasta amb les del tipus nominatiu. Quan les llengües ergatives distingeixen casos, el subjecte d'un transitiu correspon al cas ergatiu, i tant l'objecte directe del transitiu com el subjecte de l'intransitiu corresponen al cas absolutiu. Alguns exemples de llengües ergatives són l'èuscar, el grenlandès, el georgià, el kurd, el paixtu, l'hindi i diverses llengües maies. (ca)
- Ergativní jazyk je typ jazyka, který má ve svém systému pád ergativ. Tato skutečnost má výrazný vliv na větnou stavbu (syntax). Od tzv. , kam patří většina evropských jazyků včetně češtiny, se ergativní typ liší hlavně tím, jak zachází s předmětem a podmětem tranzitivních sloves. Zatímco v akuzativních jazycích je původce děje (agens) podmětem, v ergativních jazycích je předmětem v ergativu. Podmět, který není původcem, je pak ve tvaru (pádu) označovaném jako (obdoba nominativu). Jediným představitelem ergativního typu v Evropě je baskičtina. V rámci skupiny malajsko-polynéských jazyků je pak zástupcem ergativních jazyků např. bugijština. Příklad Gizonak mutila ikusi du. (baskicky) – Muž viděl chlapce. (gizon-ak = muž-ERG, mutil-a = chlapec-, ikusi du = viděl; doslova Muži se viděl chlapec.) (cs)
- Ergativität (zu Lateinisch erga ‚gegen, nahe‘) ist in der Sprachwissenschaft ein System der Kasusmarkierung von Satzteilen, das im Gegensatz zu einem Nominativ-Akkusativ-System steht. In einem Ergativsystem steht das Subjekt des transitiven Satzes im Kasus Ergativ, während es im intransitiven Satz den Kasus Absolutiv trägt. In einer Akkusativsprache wie dem Deutschen dagegen steht in beiden Fällen derselbe Kasus (Nominativ; Beispiel: Der Mann geht – Der Mann sieht den Hund). Ergativität wirft Fragen nach der Allgemeingültigkeit des Begriffs „Subjekt“ auf; die betreffenden Sprachen sind bei genauerer Analyse jedoch grammatisch uneinheitlich, sodass Effekte einer Kategorie „Subjekt“ in solchen Sprachen in unterschiedlichem Maß gefunden werden können. Durchgängige Ergativität ist selten; häufiger ist . Der Begriff Ergativsprache erhält dadurch eine Mehrdeutigkeit. Im weiteren Sinn bezeichnet er jede Sprache, in der das Phänomen der Ergativität vorkommt. Dazu zählen etwa Grönländisch und andere Eskimosprachen, Baskisch, Georgisch, Sumerisch, Zazaisch, Kurmandschi, Paschtu, Burushaski, Hindi/Urdu, Tibetisch und Dyirbal (eine australische Sprache). Im engeren Sinn der relationalen Sprachtypologie bezeichnet er nur Sprachen, die außerdem keine Konstruktionen enthalten, die einem anderen Typus zugeordnet sind. So werden im World Atlas of Language Structures Grönländisch und Burushaski als Ergativsprachen klassifiziert, Baskisch und Georgisch als Aktivsprachen und Hindi als dreigeteilt (Ergativ-Akkusativ-Sprache). (de)
- La ergativa ŝablono estas unu el almenaŭ kvar . En ĝi, la kazo ergativo montras la subjekton de transitiva verbo, kaj la absolutivo montras la subjekton de kaj la objekton de transitiva verbo. Ĉi tiu sistemo iel estas la "malo" de la akuzativa ŝablono uzata en Esperanto kaj preskaŭ ĉiuj hindeŭropaj lingvoj. (eo)
- En tipología lingüística se conoce como lengua ergativa (o ergativo-absolutiva) a aquella en la que el sujeto de las construcciones intransitivas se marca de la misma forma que el objeto de las transitivas, y el sujeto de las transitivas se marca en una forma diferente. Este tipo de lenguas contrasta con las de tipo nominativo. Cuando las lenguas ergativas distinguen casos, el sujeto de un verbo transitivo corresponde al caso ergativo, y tanto en el objeto directo del verbo transitivo como en el sujeto del intransitivo rige caso absolutivo. (es)
- In linguistic typology, ergative–absolutive alignment is a type of morphosyntactic alignment in which the single argument ("subject") of an intransitive verb behaves like the object of a transitive verb, and differently from the agent of a transitive verb. Examples are Basque, Georgian, Mayan, Tibetan, certain Indo-European languages (such as the Kurdish languages and many Indo-Aryan languages like Hindi–Urdu). It has controversially also been attributed to the Semitic modern Aramaic languages. This is in contrast to nominative–accusative alignment, which is observed in English and most other Indo-European languages, where the single argument of an intransitive verb ("She" in the sentence "She walks.") behaves grammatically like the agent of a transitive verb ("She" in the sentence "She finds it.") but different from the object of a transitive verb ("her" in the sentence "He likes her."). When ergative–absolutive alignment is coded by grammatical case, the case used for the single argument of an intransitive verb and the object of a transitive verb is the absolutive, and the case used for the agent of a transitive verb is the ergative. In nominative-accusative languages, the case for the single argument of an intransitive verb and the agent of a transitive verb is the nominative while the case for the direct object of a transitive verb is the accusative. Many languages have ergative–absolutive alignment only in some parts of their grammar (e.g., in the case marking of nouns), but nominative-accusative alignment in other parts (e.g., in the case marking of pronouns, or in person agreement). This is known as split ergativity. (en)
- En grammaire et en typologie des langues, une langue ergative, ou plus précisément une langue à structure d'actance de type absolutif-ergatif, est une langue dont la grammaire comporte une opposition fondamentale entre deux fonctions syntaxiques qui correspondent d'une part au sujet d'un verbe transitif, d'autre part à l'objet d'un tel verbe, confondu avec le sujet d'un verbe intransitif. Dans les langues ergatives à déclinaison, la première fonction est indiquée par le cas ergatif, la seconde par l'absolutif, généralement non marqué. Du point de vue de leur rôle sémantique, la première fonction tend à correspondre à un actant qui est un agent, tandis que la seconde tend à correspondre à un actant qui est un patient. Le concept s'oppose principalement à celui de langue accusative, où le sujet du verbe intransitif et du verbe transitif sont confondus et s'opposent globalement à l'objet du verbe transitif. Les fonctions de sujet et d'objet, développées pour la grammaire des langues accusatives, sont mal adaptées à la description des langues ergatives. (fr)
- 능격-절대격 언어(ergative-absolutive language, 能格-絶對格 言語) 또는 능격언어(能格言語, ergative language)는 문법적으로 타동사의 목적어와 자동사의 주어는 같게, 타동사의 주어는 다르게 구분되는 언어를 말한다. 이 언어에서 타동사의 주어(A)에 부여되는 격을 능격(能格), 자동사의 주어-타동사의 목적어(S-O)에 부여되는 격을 절대격(絶對格)이라고 한다. 이러한 격 편성, 즉 능격이 나타나는 격 편성이 존재하는 언어는 '능격성을 가진다'고 하는데, 능격성이 나타나는 유형은 크게 형태론적 능격성, 통사론적 능격성으로 나뉜다. 이러한 언어의 예로 대표적인 것은 바스크어, 우라르투어, 후르리어, 수메르어, 티베트어 등이며, 힌디어, 파슈토어, 조지아어 등에서는 제한적인 능격성이 나타난다. (ko)
- 能格言語（のうかくげんご、Ergative language）とは文法において、自動詞の主語（S）と他動詞の目的語（P）が同列に扱われ、他動詞の主語（A）だけが別の扱いを受けるという性質（能格性、ergativity）をもつ言語のことである。 逆に、自動詞の主語と他動詞の主語が同じように扱われ、他動詞の目的語だけが違う扱いを受ける性質（対格性）を持つ言語を対格言語（たいかくげんご、accusative language）と言う。対格性と能格性を兼ね備えている言語も多い。 (ja)
- In linguistica, si dice ergativo-assolutiva, o semplicemente ergativa (dal verbo greco ἐργάζομαι ergàzomai "lavorare", "produrre"), una lingua che tratta allo stesso modo il soggetto di un verbo intransitivo e l'oggetto di un verbo transitivo, distinguendoli entrambi dal soggetto di un verbo transitivo. (it)
- Een ergatief-absolutieve taal - meestal afgekort tot ergatieve taal - is een taal waarin het onderwerp van een geheel hetzelfde behandeld wordt als het lijdend voorwerp van een transitieve zin, waardoor deze twee zinsdelen in termen van thematische relaties worden onderscheiden van de agens. Talen met een dergelijk ergatief systeem worden aldus onderscheiden van , waarbij het onderwerp altijd in de nominatief staat en het lijdend voorwerp in de accusatief. (nl)
- Língua ergativa-absolutiva (ou simplesmente ergativa) é aquela em que há uma oposição fundamental entre duas funções sintáticas ― não o sujeito e o objeto direto, como é comum na maioria das línguas indo-europeias, mas sim entre o sujeito de um verbo transitivo e o objeto direto de tal verbo; além disso, a função do objeto direto confunde-se com a do sujeito de um verbo intransitivo. Nas línguas ergativas, o sujeito de verbos transitivos é marcado pelo caso ergativo, ao passo que o sujeito de verbos intransitivos ou o objeto direto deve estar no caso absolutivo. (pt)
- Эргати́вные языки́, или языки эргативной типологии (от др.-греч. ἐργάτης «деятельный, действующий») — языки, в грамматике которых доминирует не противопоставление субъекта и объекта, проводимое в языках номинативного строя, а противопоставление агенса (производителя действия) и пациенса (носителя действия). Эргативность является одной из основных стратегий кодирования глагольных актантов. Она представлена, в частности, в шумерском, баскском, большинстве кавказских, бурушаски, многих папуасских, австралийских, чукотско-камчатских, эскимосско-алеутских, индейских языках. Значительный вклад в теорию эргативности внесли лингвисты Г. Шухардт, И. И. Мещанинов, Г. А. Климов, Р. Диксон, Ф. Планк, А. Е. Кибрик и др. (ru)
- Język ergatywno-absolutywny (ergatywny) – według typologii syntaktycznej język, w którym dla wyrażenia agensa (podmiotu zdania przechodniego, a właściwie zdania agentywnego) używa się specjalnego przypadku o nazwie ergatyw, a rolę podmiotu zdania aktywnego i pacjensa określa natomiast absolutyw. Do grupy tej należą m.in. język baskijski, języki majańskie, język sumeryjski, język tagalski, a także język buruszaski, język awarski i niektóre inne języki kaukaskie. (pl)
- Ergativ–absolutiva språk (eller bara ergativa språk) är språk som ger en avvikande grammatisk markör till den eller det som utför något i en sats där även något/någon som påverkas av handlingen (den semantiska rollen ) ingår (så kallade transitiva satser). (sv)
- Ергативні мови (дав.-гр. ἐργάτης — дійова особа) — мови, в яких речення з перехідними і неперехідними дієсловами мають різну структуру: суб'єкт при неперехідному дієслові оформляється як об'єкт при перехідному, а суб'єкт при перехідному дієслові стоїть в особливому (ергативному) відмінку. Особливість ергативних мов у тому, що дієслово-присудок має подвійний синтаксичний зв’язок з підметом — дієслово не лише узгоджується з підметом, але й одночасно керує ним. Граматично це виражається у постановці підмета в особливому, так званому ергативному відмінку, чи відмінку діяча, якщо дієслово перехідне, та в абсолютному відмінку, якщо дієслово неперехідне. Певне приблизне значення про ергативну конструкцію можуть дати речення типу «Твір написано початківцем» чи «Дівчинку врятовано пожежниками», де підмети стоять не у називному, а в непрямому відмінку, тобто приблизно так, як у мовах ергативної будови. (uk)
- 作通型配列（Ergative–absolutive alignment），也称为作通格配列、施通格配列、作格配列、施格配列或能格配列，是一類配列方式，即在句法或形态上，将不及物动词的单一变元和及物动词的受事论元同等对待（S=P），而区别对待及物动词的施事论元（A）。作通型配列可以在形态（编码性质）和句法（表现性质）两方面呈现，一方面在综合语中常藉由格标记来表示；另一方面，一些语言的句法也会呈现作通型配列，但是十分罕见。此外，句法上作通型语言通常不是中心词前置就是中心词后置，且罕见SVO语序。呈现这种配列的语言称为作通格语言或者作格语言、施格语言、能格语言。巴斯克語、格鲁吉亚语、玛雅语、藏语，和一些印欧语如库尔德语、印地语等，甚至闪语族的阿拉姆语里面都存在这种配列。有些假说里面原始印欧语也被划为作通型语言，但仍十分有争议。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- La ergativa ŝablono estas unu el almenaŭ kvar . En ĝi, la kazo ergativo montras la subjekton de transitiva verbo, kaj la absolutivo montras la subjekton de kaj la objekton de transitiva verbo. Ĉi tiu sistemo iel estas la "malo" de la akuzativa ŝablono uzata en Esperanto kaj preskaŭ ĉiuj hindeŭropaj lingvoj. (eo)
- En tipología lingüística se conoce como lengua ergativa (o ergativo-absolutiva) a aquella en la que el sujeto de las construcciones intransitivas se marca de la misma forma que el objeto de las transitivas, y el sujeto de las transitivas se marca en una forma diferente. Este tipo de lenguas contrasta con las de tipo nominativo. Cuando las lenguas ergativas distinguen casos, el sujeto de un verbo transitivo corresponde al caso ergativo, y tanto en el objeto directo del verbo transitivo como en el sujeto del intransitivo rige caso absolutivo. (es)
- 능격-절대격 언어(ergative-absolutive language, 能格-絶對格 言語) 또는 능격언어(能格言語, ergative language)는 문법적으로 타동사의 목적어와 자동사의 주어는 같게, 타동사의 주어는 다르게 구분되는 언어를 말한다. 이 언어에서 타동사의 주어(A)에 부여되는 격을 능격(能格), 자동사의 주어-타동사의 목적어(S-O)에 부여되는 격을 절대격(絶對格)이라고 한다. 이러한 격 편성, 즉 능격이 나타나는 격 편성이 존재하는 언어는 '능격성을 가진다'고 하는데, 능격성이 나타나는 유형은 크게 형태론적 능격성, 통사론적 능격성으로 나뉜다. 이러한 언어의 예로 대표적인 것은 바스크어, 우라르투어, 후르리어, 수메르어, 티베트어 등이며, 힌디어, 파슈토어, 조지아어 등에서는 제한적인 능격성이 나타난다. (ko)
- 能格言語（のうかくげんご、Ergative language）とは文法において、自動詞の主語（S）と他動詞の目的語（P）が同列に扱われ、他動詞の主語（A）だけが別の扱いを受けるという性質（能格性、ergativity）をもつ言語のことである。 逆に、自動詞の主語と他動詞の主語が同じように扱われ、他動詞の目的語だけが違う扱いを受ける性質（対格性）を持つ言語を対格言語（たいかくげんご、accusative language）と言う。対格性と能格性を兼ね備えている言語も多い。 (ja)
- In linguistica, si dice ergativo-assolutiva, o semplicemente ergativa (dal verbo greco ἐργάζομαι ergàzomai "lavorare", "produrre"), una lingua che tratta allo stesso modo il soggetto di un verbo intransitivo e l'oggetto di un verbo transitivo, distinguendoli entrambi dal soggetto di un verbo transitivo. (it)
- Een ergatief-absolutieve taal - meestal afgekort tot ergatieve taal - is een taal waarin het onderwerp van een geheel hetzelfde behandeld wordt als het lijdend voorwerp van een transitieve zin, waardoor deze twee zinsdelen in termen van thematische relaties worden onderscheiden van de agens. Talen met een dergelijk ergatief systeem worden aldus onderscheiden van , waarbij het onderwerp altijd in de nominatief staat en het lijdend voorwerp in de accusatief. (nl)
- Língua ergativa-absolutiva (ou simplesmente ergativa) é aquela em que há uma oposição fundamental entre duas funções sintáticas ― não o sujeito e o objeto direto, como é comum na maioria das línguas indo-europeias, mas sim entre o sujeito de um verbo transitivo e o objeto direto de tal verbo; além disso, a função do objeto direto confunde-se com a do sujeito de um verbo intransitivo. Nas línguas ergativas, o sujeito de verbos transitivos é marcado pelo caso ergativo, ao passo que o sujeito de verbos intransitivos ou o objeto direto deve estar no caso absolutivo. (pt)
- Język ergatywno-absolutywny (ergatywny) – według typologii syntaktycznej język, w którym dla wyrażenia agensa (podmiotu zdania przechodniego, a właściwie zdania agentywnego) używa się specjalnego przypadku o nazwie ergatyw, a rolę podmiotu zdania aktywnego i pacjensa określa natomiast absolutyw. Do grupy tej należą m.in. język baskijski, języki majańskie, język sumeryjski, język tagalski, a także język buruszaski, język awarski i niektóre inne języki kaukaskie. (pl)
- Ergativ–absolutiva språk (eller bara ergativa språk) är språk som ger en avvikande grammatisk markör till den eller det som utför något i en sats där även något/någon som påverkas av handlingen (den semantiska rollen ) ingår (så kallade transitiva satser). (sv)
- 作通型配列（Ergative–absolutive alignment），也称为作通格配列、施通格配列、作格配列、施格配列或能格配列，是一類配列方式，即在句法或形态上，将不及物动词的单一变元和及物动词的受事论元同等对待（S=P），而区别对待及物动词的施事论元（A）。作通型配列可以在形态（编码性质）和句法（表现性质）两方面呈现，一方面在综合语中常藉由格标记来表示；另一方面，一些语言的句法也会呈现作通型配列，但是十分罕见。此外，句法上作通型语言通常不是中心词前置就是中心词后置，且罕见SVO语序。呈现这种配列的语言称为作通格语言或者作格语言、施格语言、能格语言。巴斯克語、格鲁吉亚语、玛雅语、藏语，和一些印欧语如库尔德语、印地语等，甚至闪语族的阿拉姆语里面都存在这种配列。有些假说里面原始印欧语也被划为作通型语言，但仍十分有争议。 (zh)
- Una llengua ergativa (o absolutiva) és aquella en la qual el subjecte de les construccions intransitives es marca de la mateixa manera que l'objecte de les transitives, i el subjecte de les transitives es marca en una manera diferent. Aquest tipus de llengües contrasta amb les del tipus nominatiu. Quan les llengües ergatives distingeixen casos, el subjecte d'un transitiu correspon al cas ergatiu, i tant l'objecte directe del transitiu com el subjecte de l'intransitiu corresponen al cas absolutiu. (ca)
- Ergativní jazyk je typ jazyka, který má ve svém systému pád ergativ. Tato skutečnost má výrazný vliv na větnou stavbu (syntax). Od tzv. , kam patří většina evropských jazyků včetně češtiny, se ergativní typ liší hlavně tím, jak zachází s předmětem a podmětem tranzitivních sloves. Zatímco v akuzativních jazycích je původce děje (agens) podmětem, v ergativních jazycích je předmětem v ergativu. Podmět, který není původcem, je pak ve tvaru (pádu) označovaném jako (obdoba nominativu). Příklad (cs)
- In linguistic typology, ergative–absolutive alignment is a type of morphosyntactic alignment in which the single argument ("subject") of an intransitive verb behaves like the object of a transitive verb, and differently from the agent of a transitive verb. Examples are Basque, Georgian, Mayan, Tibetan, certain Indo-European languages (such as the Kurdish languages and many Indo-Aryan languages like Hindi–Urdu). It has controversially also been attributed to the Semitic modern Aramaic languages. (en)
- Ergativität (zu Lateinisch erga ‚gegen, nahe‘) ist in der Sprachwissenschaft ein System der Kasusmarkierung von Satzteilen, das im Gegensatz zu einem Nominativ-Akkusativ-System steht. In einem Ergativsystem steht das Subjekt des transitiven Satzes im Kasus Ergativ, während es im intransitiven Satz den Kasus Absolutiv trägt. In einer Akkusativsprache wie dem Deutschen dagegen steht in beiden Fällen derselbe Kasus (Nominativ; Beispiel: Der Mann geht – Der Mann sieht den Hund). (de)
- En grammaire et en typologie des langues, une langue ergative, ou plus précisément une langue à structure d'actance de type absolutif-ergatif, est une langue dont la grammaire comporte une opposition fondamentale entre deux fonctions syntaxiques qui correspondent d'une part au sujet d'un verbe transitif, d'autre part à l'objet d'un tel verbe, confondu avec le sujet d'un verbe intransitif. Dans les langues ergatives à déclinaison, la première fonction est indiquée par le cas ergatif, la seconde par l'absolutif, généralement non marqué. Du point de vue de leur rôle sémantique, la première fonction tend à correspondre à un actant qui est un agent, tandis que la seconde tend à correspondre à un actant qui est un patient. (fr)
- Эргати́вные языки́, или языки эргативной типологии (от др.-греч. ἐργάτης «деятельный, действующий») — языки, в грамматике которых доминирует не противопоставление субъекта и объекта, проводимое в языках номинативного строя, а противопоставление агенса (производителя действия) и пациенса (носителя действия). Эргативность является одной из основных стратегий кодирования глагольных актантов. Она представлена, в частности, в шумерском, баскском, большинстве кавказских, бурушаски, многих папуасских, австралийских, чукотско-камчатских, эскимосско-алеутских, индейских языках. (ru)
- Ергативні мови (дав.-гр. ἐργάτης — дійова особа) — мови, в яких речення з перехідними і неперехідними дієсловами мають різну структуру: суб'єкт при неперехідному дієслові оформляється як об'єкт при перехідному, а суб'єкт при перехідному дієслові стоїть в особливому (ергативному) відмінку. Певне приблизне значення про ергативну конструкцію можуть дати речення типу «Твір написано початківцем» чи «Дівчинку врятовано пожежниками», де підмети стоять не у називному, а в непрямому відмінку, тобто приблизно так, як у мовах ергативної будови. (uk)
|
