| dbo:abstract
|
- جيحون أو آموداريا نهر آسيوي يبلغ طوله 2,525 كيلومتر، عرف قديما باسم «أوكسوس» ولدى العرب باسم جيحون يتكون من التقاء نهري فخش الذين ينبعان من جبال بامير في آسيا الوسطى، عبره الفاتح قتيبة بن مسلم بجيشه إبان الفتوحات الإسلامية.وقد عرف النهر بالحد الفاصل بين كل من أفغانستان وطاجكستان وأوزبكستان ويصب في الساحل الجنوبي لبحر أرال حيث يتشكل عند مصبه فيه دلتا يبلغ طولها 145 كم وأهم الروافد التي تأتيه من الشمال فاكش، كافيرني غان، سرخان أما روافده من الجنوب فهو . (ar)
- Amudarja (tádžicky Дарёи Аму [Amudaryo], persky آمودریا [Âmudaryâ], uzbecky Amudaryo , ve starověku řecky Oxos) je řeka v Uzbekistánu (Karakalpakstán, , , ), Turkmenistánu (Dašoguz, ), Tádžikistánu a její tok tvoří také hranice Afghánistánu . Teče z oblasti západního Pamíru na severozápad a vlévá se do jižního břehu vysychajícího Aralského jezera, přes zanikající deltu. Je to, nebo alespoň byla, nejvodnější řeka Střední Asie. Je 1 415 km dlouhá, od pramene nejdelší zdrojnice řeky Pjandž 2 540 km. Povodí má u města rozlohu 309 000 km² (bez povodí Zeravšanu a Kaškadarji). Velikost plochy, ze které existuje odtok vody, je 227 000 km² (včetně Zeravšanu a Kaškadarji). Její sesterskou řekou je do Aralu také tekoucí Syrdarja, která teče souběžně, ovšem cca o 500 km severněji. (cs)
- L'Amudarià (rus: Амударья, Amudarià; tadjik: Омударё o дарёи Ому, Omudarió o darioi Omu; persa: آمودریا, Amudarià; uzbek: Amudaryo; en turcman: Amyderýa) és un riu de l'Àsia Central, conegut antigament com a Oxus. Darià en persa vol dir ‘mar’ o ‘riu llarg’. Sota els sassànides, el riu es deia Weh-rodh o Beh-rodh; els àrabs el van anomenar Jayhun (àrab: جيحون, Jayḥūn, del nom d'un dels rius del Paradís); els xinesos l'anomenaven Kui-shui, Wu-hu o Po-tsu. El nom actual ens ha arribat a través del rus, llengua de la potència colonial de la regió. La regió, al nord del riu, és anomenada Transoxiana, o en àrab Ma warà an-Nahr. La seva longitud és d'uns 2.494 km. El riu és navegable uns 1.450 km. La seva conca és de 534.739 km² i porta un cabal de 97,4 quilòmetres cúbics d'aigua per any, que arriba de les muntanyes; les pluges són d'aproximadament 1.000 mm l'any; a causa de l'aprofitament per al reg, part del seu cabal no arriba a la mar d'Aral, on desemboca. Una de les fonts que l'alimenta és el riu Pamir, a les muntanyes del Pamir (antic mont Imeon). Una altra suposada font del riu és una cova de glaç a la vall de Waghjir, al corredor de Wakhan, també a les muntanyes del Pamir, ja prop de la frontera amb el Pakistan. Corre cap a l'est i a Ishtragh gira al nord i després al nord-oest per l'Hindu Kush i el riu Panj, formant la frontera de l'Afganistan amb el Tadjikistan i després la de l'Afganistan amb l'Uzbekistan (uns 200 km). Durant 100 km més, marca la frontera entre l'Afganistan i el Turkmenistan, i després entra en aquest país, on corre cap al nord, formant la frontera amb l'Uzbekistan, i acaba en un delta que en part desaigua a la mar d'Aral o es perd al desert. (ca)
- Der Amudarja oder Amudarya (auch Amu-Darja; persisch آمودریا), in der Antike Oxus, ist ein Fluss im westlichen Zentralasien. Die Länge betrug ehemals 1415 km, gemessen von der Vereinigung der beiden Quellflüsse bis zur Mündung in den Aralsee. Wegen übermäßiger Wasserentnahme versickert der Fluss heute in der Wüste, bevor er sein ehemaliges Mündungsgebiet erreicht. (de)
- Ο Αμού Ντάρια (γνωστός στην αρχαιότητα ως Ὦξος στα αρχαία ελληνικά και Oxus στα λατινικά) είναι μεγάλος ποταμός της Κεντρικής Ασίας. Έχει μήκος 2.400 χιλιομέτρων, ρέει μέσα από τις χώρες Αφγανιστάν, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν και εκβάλλει στη λίμνη Αράλη. (el)
- The Amu Darya (also called the Amu, Amo River and historically known by its Latin name Oxus or Greek Ὦξος) is a major river in Central Asia and Afghanistan. Rising in the Pamir Mountains, north of the Hindu Kush, the Amu Darya is formed by the confluence of the Vakhsh and Panj rivers, in the Tigrovaya Balka Nature Reserve on the border between Afghanistan and Tajikistan, and flows from there north-westwards into the southern remnants of the Aral Sea. In its upper course, the river forms part of Afghanistan's northern border with Tajikistan, Uzbekistan, and Turkmenistan. In ancient history, the river was regarded as the boundary of Greater Iran with "Turan", which roughly corresponded to present-day Central Asia. The Amu Darya has a flow of about 70 cubic kilometres per year on average. (en)
- Amudarjo (perse آمودریا, amudarja) estas rivero en Centra Azio, kiu fluas de Pamiro ĝis Aralo. En la klasika antikveco ĝi nomiĝis Oksuso (greke oksus). Pro tio, ke la akvo de Amudarjo estas uzata por akvigo de kampoj en Uzbekio kaj aliaj landoj, nur tre malmulte da akvo atingas la Aralan maron. Senakvigo de Amudarjo kaj Sirdarjo iĝis la ĉefaj kialoj de forsekigo de la Arala maro.
*
*
* (eo)
- El río Amu Daria (en tayiko, Омударё o дарёи Ому, Omudaryo o Daryoi Omu; en persa آمودریا, Âmudaryâ; en uzbeko, Amudaryo, donde darya en persa antiguo significa mar o gran río) es un largo río de Asia Central, antiguamente llamado Pamir y Oxus, por los griegos. Nace en la cordillera del Pamir, sirve de frontera natural entre Afganistán, Tayikistán, Turkmenistán y Uzbekistán y desemboca en el mar de Aral. Tiene un curso aproximado de 2.540 kilómetros. Anteriormente desembocaba en el mar Caspio. Recibe el nombre de la ciudad de Āmul, actual Türkmenabat por la cual fluye. (es)
- Amu Daria (tajikeraz Омударё or дарёи Ому; persieraz آمودریا; uzbekeraz Amudaryo) Erdialdeko Asiako ibai nagusienetako bat da. Bere iturria Pamir goi-ordokian dago eta, behin Vakhx eta Panj ibaiak lotuta, Afganistan, Tajikistan, Turkmenistan eta Uzbekistan arteko muga egiten du. Bere ahoa Aral itsasoan dago behin 2.540 km egina. Antzinako Grezian Oxus zuen izena eta Alexandro Handia bere kanpainetan zeharkatu zuen. Erdi Aroan Jayhoun (جيحون) zuen izena, Paradisuko lau ibaietako baten izena, bertokoek horrela diote egun, baina gaur egungo izena Āmul hiritik, egungo Türkmenabat, datorkio. Ibai nabigagarria da 1.450 kilometroetan zehar. Sir Daria bezala, historian zehar, bere urak Aral itsasora (hegoaldetik), Kaspiar itsasora (ekialdetik) edo bietara joan dira. (eu)
- Amu Darya (bahasa Persia: آمودریا, Āmūdaryā), juga disebut Oxus dan Sungai Amu, merupakan sungai utama di Asia Tengah. Sungai ini dibentuk oleh persimpangan Vakhsh dan sungai Panj. Pada zaman kuno, sungai dianggap sebagai batas antara Iran dan Turan. (in)
- L'Amou-Daria (en persan : آمودریا, Āmūdaryā ; en turkmène : Amyderýa ; en turc : Ceyhun ; en ouzbek : Amudaryo ; en tadjik : Амударё ; en pachto : د آمو سيند, da Āmú Sínd ; en grec ancien : Ὦξος, Oxos d'où son nom latin Oxus ; en sanskrit : वक्षु, Vakṣu, en arabe dans la géographie du Moyen Âge arabo-musulman : Ğayḥūn, جَيْحون) est un fleuve d'Asie centrale du bassin endoréique de la mer d'Aral. (fr)
- アムダリヤ川（アムダリヤがわ、ペルシア語：آمودریا, Āmū Daryā、タジク語: Омударё、ウズベク語: Amudaryo / Амударё、カラカルパク語: Әмиўдәрья / Ámiwdárya、トルクメン語: Amyderýa）は、パミール高原・ヒンドゥークシュ山脈から発するパンジ川とヴァクシュ川が合流し、北西へ向かって流れる。元々はアラル海に注いでいたが、現在は河口部ではほぼ干上がっている。延長2574km、全長1415km。 (ja)
- L'Amu Darya (anche Amudarja, Amudar'ja, Amu dar'ja, Amudarya, Amudar'ya, in persiano آمودریا, dove Darya vuol dire "mare" e Amu "fiume"; in lingua uzbeca Amudaryo e in tagico Амударё; in pashtu آمو سيند, ossia Āmú Sínd) è il fiume più lungo dell'Asia centrale. La sua lunghezza totale è di 2650 chilometri ed è navigabile per oltre 1450 chilometri. Nell'antichità classica, era conosciuto con il nome di Ὦξος (Oxos) in greco e Oxus in latino, mentre la sua denominazione era in arabo: جَـيْـحُـوْن, Jayḥūn. (it)
- 아무다리야강(Amu Darya, 러시아어: Амударья, 페르시아어: آمودریا, Darya)은 파미르고원에서 발원해, 힌두쿠시산맥을 빠져서 투르크메니스탄과 우즈베키스탄의 국경 지대의 북서쪽에서 흐르는 강이다. 고대에는 옥수스강(Oxus), 중세에는 지훈강(جيحون)이라고 불리기도 했다. 원래는 아랄해로 흘러서 들어갔지만, 면화 재배를 목적으로 한 과도한 관개로 인한 사막화로 인해 현재는 사막 쪽에서 사라지고 있다. 연장 1450 km(원래는 2400 km). "다리야"는 투르크어로 "강"의 의미이므로 "아무강"이라고 표기하는 경우도 볼 수 있다. 일부 구간은 우즈베키스탄 · 타지키스탄과 아프가니스탄의 국경으로 기능하고 있다. (ko)
- Amu-daria (w starożytności Oksus, Oxus, Transoxana, Transoksjana, arab. Dżajahun) – rzeka w Uzbekistanie, Turkmenistanie i Afganistanie, jej odcinek stanowi także granicę Tadżykistanu (na całej swej długości stanowi odcinki granicy , afgańsko-uzbeckiej, oraz turkmeńsko-uzbeckiej). Długość 1425 km, powierzchnia dorzecza 465,5 tys. km². (pl)
- De Amu Darja (spreek uit Amoe Derja) (Perzisch: آمو دریا; Gihon / Jaihun, Turks: Ceyhun; Oezbeeks: Amudaryo; Darya is Perzisch voor "zee"; Grieks (historisch): Ώξος (Oxos) of (Latijn) Oxus) is een rivier die ontspringt in het Pamirgebergte en overwegend noordwestelijk door de Hindoekoesj, Turkmenistan, en Oezbekistan stroomt, om uit te monden in het Aralmeer. De totale lengte van de rivier is 2400 km, waarvan 1450 km bevaarbaar is. Gedeeltelijk vormt de Amu Darja de noordelijke grens van Afghanistan met achtereenvolgens Tadzjikistan en Oezbekistan. De Amu Darja ontstaat in het uiterste zuidwesten van Tadzjikistan uit de vereniging van twee bronrivieren: de oostelijke Panj (1125 km), die tot aan dit punt de Tadzjieks-Afghaanse grens vormt, en de westelijke Vachsj (524 km). Beide ontspringen in de Pamirketen. Er zijn twee hoogwaterpieken: in april/mei door smeltende sneeuw en regenval, en in juli/augustus door smeltend gletsjerijs. De , de langste gletsjer buiten de poolgebieden, is een van de waterbronnen van de Vachsj. In de bronrivieren zijn verscheidene stuwdammen gebouwd. Ze zijn belangrijk voor de opwekking van elektriciteit, irrigatie en drinkwatervoorziening. De grootste dam is de Norekdam, met zijn 300 meter hoogte de hoogste stuwdam ter wereld. De dam met een capaciteit van 3 gigawatt verzorgt het overgrote deel van de elektriciteitsproductie van Tadzjikistan. Het water van de Amu Darja wordt veel gebruikt voor irrigatie. Tijdens de tijd van de Sovjet-Unie werden enorme kanalen aangelegd om grotere gebieden te kunnen irrigeren. Het Karakumkanaal, in Turkmenistan, is het langste ter wereld. Ongeveer de helft van het 1400 km lange kanaal is bevaarbaar en is van levensbelang voor Turkmenistan. Door het kanaal verliest de Amu Darja jaarlijks ongeveer 13 km³ water en heeft het Aralmeer 40% van zijn watertoevoer verloren. Dit droeg en draagt sterk bij aan de uitdroging van het Aralmeer. In de Oudheid werd de rivier Oxus genoemd. Het gebied ten noorden van de rivier heette Transoxanië. (nl)
- O Amu Dária ou Amudária (tadjique: Амударё, Amudaryo; persa: آمودریا, Âmudaryâ; uzbeque: Amudaryo; "dária" significa "mar" ou "grande rio") é o rio mais extenso da Ásia Central, formado pela junção dos rios Vakhsh e Panj. Muitos dos habitantes da região, bem como a maior parte dos escritos medievais islâmicos, referem-se ao Amu Dária como Jayhoun (جيحون), nome dado a um dos quatro rios do Paraíso. O rio é navegável por mais de 1450 km, e sua extensão total é de 2400 km. Na Antiguidade Clássica, o rio era conhecido em grego como Oxo (Oxus ou Oxos) e em árabe como Jayhun ou Gihun. Uma fonte do Amu Dária é o rio Pamir, que, a partir do Lago Zorkul, corre na direção leste até , onde passa a fluir na direção norte e, posteriormente, leste-noroeste através do Indocuche, com o nome de Panj, de modo a formar a fronteira do Afeganistão com o Tajiquistão, depois com o Uzbequistão por cerca de 200 km, passando por Termez, e em seguida com o Turcomenistão por outros cem quilômetros antes de adentrar o território turcomeno na altura de . Já com o nome Amu Dária, o rio corta o Turcomenistão de sul para norte, passando por Türkmenabat, e forma a fronteira daquele país com o Uzbequistão a partir de . Em seguida, divide-se em diversos cursos d´água que antes formavam o delta no Mar de Aral, mas hoje não chega mais a atingir o mar, ao desaparecer no deserto. Alguns apontam outra fonte para o rio, uma caverna gelada no , na cordilheira do Pamir, localizada na fronteira com o Paquistão. As águas glaciais formam o , que encontra o Rio Pamir cerca de 50 km a jusante. O uso da água do Amu Dária para projetos de irrigação tem sido um dos principais fatores para a diminuição do Mar de Aral desde o final dos anos 1950. (pt)
- Amu-Darja (antikens Oxus; på persiska آمودریا (darja betyder flod på dari); på uzbekiska Amudaryo; på arabiska Jaihun) är en flod i Centralasien med källor i Pamir och Hindukush. Den är 2 400 eller 2 520 kilometer lång beroende på vilka biflöden man räknar. Floden rinner ner till det endorheiska bäckenet Turanlåglandet där den torkar ut. Amu-Darja utgör Afghanistans gräns mot Tadzjikistan och Uzbekistan och till en viss del även mot Turkmenistan. Den flyter sedan in i Turkmenistan och utgör för ett tag gränsen mellan Turkmenistan och Uzbekistan innan den rinner in i det sistnämnda. Tidigare hade den sitt utlopp i Aralsjön, men på grund av vattenavledning för bevattning når floden inte längre fram till sjön, som därmed krymper. Mellan städerna Termez i Uzbekistan och Jeyretan i Afghanistan går den så kallade Afghan-uzbekiska vänskapsbron över Amu-Darja. Amu-Darjas huvudsakliga tillflöden kommer från Vachsj, Pjandsj, Pamir och . Ungefär 1 450 kilometer av floden är farbar. Flodens vatten har alltsedan sovjettiden använts för att konstbevattna de stora bomullsodlingarna, bland annat genom Karakumkanalen. Detta har lett till att vattenflödet minskat kraftigt och detta har i sin tur varit en av orsakerna till att Aralsjön krympt med 55% sedan 1960.[när?] I iranska nationaleposet Shahnameh markerar Amu-Darja gränsen mellan Iran och dess ärkefiende Turân. (sv)
- Амударья́ (устар. Аму-Дарья) (пушту د آمو سيند, тадж. Амударё, Омударё, Дарёи Ому, туркм. Amyderýa, узб. Amudaryo, каракалп. Әмиўдәрья, от перс. آمو Аму — названия исторического города Амуль и перс. دریا дарья — «река», «море»; др.-греч. Ὦξος, лат. Oxus, араб. جيحون) — вторая по длине (после Сырдарьи) и крупнейшая по полноводности река в Средней Азии. Длина 1415 км (2620 км — от истока Пянджа с рекой Вахандарья). Площадь бассейна (выше города Керки, 1045 км от устья) 309 тысяч км² (без бассейнов рек Зеравшан и Кашкадарья, сток которых практически не поступает в Амударью), сток воды осуществляется с 227 тыс. км². Образуется слиянием рек Пяндж и Вахш, впадает в Аральское море, образуя дельту. В среднем течении в Амударью впадают три крупных правых притока (Кафирниган, Сурхандарья, Шерабад) и один левый приток (Кундуз). Далее до Аральского моря она не получает ни одного притока. Питание реки в основном составляют талые снеговые и ледниковые воды, поэтому максимальные расходы наблюдаются летом, а наименьшие — в январе — феврале. Протекая по равнине, от Керки до Нукуса, Амударья теряет большую часть своего стока на испарение, инфильтрацию и орошение. По мутности Амударья занимает первое место в Центральной Азии и одно из первых мест в мире. Основной сток Амударьи формируется на территории Таджикистана (80 %) и частично в Северном Афганистане. Затем река протекает вдоль границы Афганистана с Узбекистаном, пересекает Туркмению, далее течет вдоль туркмено-узбекской границы, вновь возвращается в Узбекистан и впадает в Аральское море. В настоящее время воды реки доходят до Аральского моря лишь в период наиболее сильных весенних паводков, так как забираются на орошение. Средний расход воды у города Керки около 2000 м³/с. Вода Амударьи используется для орошения. Крупнейшие каналы: Каракумский, и другие. В начале 1950-х годов планировалось также построить Главный Туркменский канал, который начинался бы у Нукуса и использовал русло Узбоя, но план не был осуществлён. (ru)
- Амудар'я́, Аму, Окс, Вакш, Балх (давнє — Вакшу) — найбільша річка в Середній Азії. Бере початок в Афганістані на висоті 4900 м із льодовика на північному схилі гори Гіндукуш і відома там як Вахджир. Після злиття з водами річки Памір має назву Пяндж, а зливаючись із річкою Вахш, дістає назву Амудар'я. Протікає територією Таджикистану, Узбекистану й Туркменістану через Каракуми і Кизилкум. У роки сильних опадів впадає в Аральське море. Довжина 1415 км (з Пянджем 2540 км). Площа басейну — 226 800 км² (з урахуванням пустельних просторів, які входять у межі басейну, але не дають стоку води — 465 420 км²). Стародавні географи називали Амудар'ю Оксусом, очевидно, від тюркського «аксу» — біла вода. (uk)
- 阿姆河（波斯語：آمودریا；烏茲別克語：Amudaryo；普什圖語：د آمو سيند；土庫曼語：Amyderýa；塔吉克語：Амударё），是中亞地区最長的内流河。在古代，這條河被認為是大伊朗和圖蘭之間的邊界。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- جيحون أو آموداريا نهر آسيوي يبلغ طوله 2,525 كيلومتر، عرف قديما باسم «أوكسوس» ولدى العرب باسم جيحون يتكون من التقاء نهري فخش الذين ينبعان من جبال بامير في آسيا الوسطى، عبره الفاتح قتيبة بن مسلم بجيشه إبان الفتوحات الإسلامية.وقد عرف النهر بالحد الفاصل بين كل من أفغانستان وطاجكستان وأوزبكستان ويصب في الساحل الجنوبي لبحر أرال حيث يتشكل عند مصبه فيه دلتا يبلغ طولها 145 كم وأهم الروافد التي تأتيه من الشمال فاكش، كافيرني غان، سرخان أما روافده من الجنوب فهو . (ar)
- Der Amudarja oder Amudarya (auch Amu-Darja; persisch آمودریا), in der Antike Oxus, ist ein Fluss im westlichen Zentralasien. Die Länge betrug ehemals 1415 km, gemessen von der Vereinigung der beiden Quellflüsse bis zur Mündung in den Aralsee. Wegen übermäßiger Wasserentnahme versickert der Fluss heute in der Wüste, bevor er sein ehemaliges Mündungsgebiet erreicht. (de)
- Ο Αμού Ντάρια (γνωστός στην αρχαιότητα ως Ὦξος στα αρχαία ελληνικά και Oxus στα λατινικά) είναι μεγάλος ποταμός της Κεντρικής Ασίας. Έχει μήκος 2.400 χιλιομέτρων, ρέει μέσα από τις χώρες Αφγανιστάν, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν και εκβάλλει στη λίμνη Αράλη. (el)
- The Amu Darya (also called the Amu, Amo River and historically known by its Latin name Oxus or Greek Ὦξος) is a major river in Central Asia and Afghanistan. Rising in the Pamir Mountains, north of the Hindu Kush, the Amu Darya is formed by the confluence of the Vakhsh and Panj rivers, in the Tigrovaya Balka Nature Reserve on the border between Afghanistan and Tajikistan, and flows from there north-westwards into the southern remnants of the Aral Sea. In its upper course, the river forms part of Afghanistan's northern border with Tajikistan, Uzbekistan, and Turkmenistan. In ancient history, the river was regarded as the boundary of Greater Iran with "Turan", which roughly corresponded to present-day Central Asia. The Amu Darya has a flow of about 70 cubic kilometres per year on average. (en)
- Amudarjo (perse آمودریا, amudarja) estas rivero en Centra Azio, kiu fluas de Pamiro ĝis Aralo. En la klasika antikveco ĝi nomiĝis Oksuso (greke oksus). Pro tio, ke la akvo de Amudarjo estas uzata por akvigo de kampoj en Uzbekio kaj aliaj landoj, nur tre malmulte da akvo atingas la Aralan maron. Senakvigo de Amudarjo kaj Sirdarjo iĝis la ĉefaj kialoj de forsekigo de la Arala maro.
*
*
* (eo)
- El río Amu Daria (en tayiko, Омударё o дарёи Ому, Omudaryo o Daryoi Omu; en persa آمودریا, Âmudaryâ; en uzbeko, Amudaryo, donde darya en persa antiguo significa mar o gran río) es un largo río de Asia Central, antiguamente llamado Pamir y Oxus, por los griegos. Nace en la cordillera del Pamir, sirve de frontera natural entre Afganistán, Tayikistán, Turkmenistán y Uzbekistán y desemboca en el mar de Aral. Tiene un curso aproximado de 2.540 kilómetros. Anteriormente desembocaba en el mar Caspio. Recibe el nombre de la ciudad de Āmul, actual Türkmenabat por la cual fluye. (es)
- Amu Darya (bahasa Persia: آمودریا, Āmūdaryā), juga disebut Oxus dan Sungai Amu, merupakan sungai utama di Asia Tengah. Sungai ini dibentuk oleh persimpangan Vakhsh dan sungai Panj. Pada zaman kuno, sungai dianggap sebagai batas antara Iran dan Turan. (in)
- L'Amou-Daria (en persan : آمودریا, Āmūdaryā ; en turkmène : Amyderýa ; en turc : Ceyhun ; en ouzbek : Amudaryo ; en tadjik : Амударё ; en pachto : د آمو سيند, da Āmú Sínd ; en grec ancien : Ὦξος, Oxos d'où son nom latin Oxus ; en sanskrit : वक्षु, Vakṣu, en arabe dans la géographie du Moyen Âge arabo-musulman : Ğayḥūn, جَيْحون) est un fleuve d'Asie centrale du bassin endoréique de la mer d'Aral. (fr)
- アムダリヤ川（アムダリヤがわ、ペルシア語：آمودریا, Āmū Daryā、タジク語: Омударё、ウズベク語: Amudaryo / Амударё、カラカルパク語: Әмиўдәрья / Ámiwdárya、トルクメン語: Amyderýa）は、パミール高原・ヒンドゥークシュ山脈から発するパンジ川とヴァクシュ川が合流し、北西へ向かって流れる。元々はアラル海に注いでいたが、現在は河口部ではほぼ干上がっている。延長2574km、全長1415km。 (ja)
- L'Amu Darya (anche Amudarja, Amudar'ja, Amu dar'ja, Amudarya, Amudar'ya, in persiano آمودریا, dove Darya vuol dire "mare" e Amu "fiume"; in lingua uzbeca Amudaryo e in tagico Амударё; in pashtu آمو سيند, ossia Āmú Sínd) è il fiume più lungo dell'Asia centrale. La sua lunghezza totale è di 2650 chilometri ed è navigabile per oltre 1450 chilometri. Nell'antichità classica, era conosciuto con il nome di Ὦξος (Oxos) in greco e Oxus in latino, mentre la sua denominazione era in arabo: جَـيْـحُـوْن, Jayḥūn. (it)
- 아무다리야강(Amu Darya, 러시아어: Амударья, 페르시아어: آمودریا, Darya)은 파미르고원에서 발원해, 힌두쿠시산맥을 빠져서 투르크메니스탄과 우즈베키스탄의 국경 지대의 북서쪽에서 흐르는 강이다. 고대에는 옥수스강(Oxus), 중세에는 지훈강(جيحون)이라고 불리기도 했다. 원래는 아랄해로 흘러서 들어갔지만, 면화 재배를 목적으로 한 과도한 관개로 인한 사막화로 인해 현재는 사막 쪽에서 사라지고 있다. 연장 1450 km(원래는 2400 km). "다리야"는 투르크어로 "강"의 의미이므로 "아무강"이라고 표기하는 경우도 볼 수 있다. 일부 구간은 우즈베키스탄 · 타지키스탄과 아프가니스탄의 국경으로 기능하고 있다. (ko)
- Amu-daria (w starożytności Oksus, Oxus, Transoxana, Transoksjana, arab. Dżajahun) – rzeka w Uzbekistanie, Turkmenistanie i Afganistanie, jej odcinek stanowi także granicę Tadżykistanu (na całej swej długości stanowi odcinki granicy , afgańsko-uzbeckiej, oraz turkmeńsko-uzbeckiej). Długość 1425 km, powierzchnia dorzecza 465,5 tys. km². (pl)
- Амудар'я́, Аму, Окс, Вакш, Балх (давнє — Вакшу) — найбільша річка в Середній Азії. Бере початок в Афганістані на висоті 4900 м із льодовика на північному схилі гори Гіндукуш і відома там як Вахджир. Після злиття з водами річки Памір має назву Пяндж, а зливаючись із річкою Вахш, дістає назву Амудар'я. Протікає територією Таджикистану, Узбекистану й Туркменістану через Каракуми і Кизилкум. У роки сильних опадів впадає в Аральське море. Довжина 1415 км (з Пянджем 2540 км). Площа басейну — 226 800 км² (з урахуванням пустельних просторів, які входять у межі басейну, але не дають стоку води — 465 420 км²). Стародавні географи називали Амудар'ю Оксусом, очевидно, від тюркського «аксу» — біла вода. (uk)
- 阿姆河（波斯語：آمودریا；烏茲別克語：Amudaryo；普什圖語：د آمو سيند；土庫曼語：Amyderýa；塔吉克語：Амударё），是中亞地区最長的内流河。在古代，這條河被認為是大伊朗和圖蘭之間的邊界。 (zh)
- L'Amudarià (rus: Амударья, Amudarià; tadjik: Омударё o дарёи Ому, Omudarió o darioi Omu; persa: آمودریا, Amudarià; uzbek: Amudaryo; en turcman: Amyderýa) és un riu de l'Àsia Central, conegut antigament com a Oxus. Darià en persa vol dir ‘mar’ o ‘riu llarg’. Sota els sassànides, el riu es deia Weh-rodh o Beh-rodh; els àrabs el van anomenar Jayhun (àrab: جيحون, Jayḥūn, del nom d'un dels rius del Paradís); els xinesos l'anomenaven Kui-shui, Wu-hu o Po-tsu. El nom actual ens ha arribat a través del rus, llengua de la potència colonial de la regió. (ca)
- Amudarja (tádžicky Дарёи Аму [Amudaryo], persky آمودریا [Âmudaryâ], uzbecky Amudaryo , ve starověku řecky Oxos) je řeka v Uzbekistánu (Karakalpakstán, , , ), Turkmenistánu (Dašoguz, ), Tádžikistánu a její tok tvoří také hranice Afghánistánu . Teče z oblasti západního Pamíru na severozápad a vlévá se do jižního břehu vysychajícího Aralského jezera, přes zanikající deltu. Je to, nebo alespoň byla, nejvodnější řeka Střední Asie. Je 1 415 km dlouhá, od pramene nejdelší zdrojnice řeky Pjandž 2 540 km. Povodí má u města rozlohu 309 000 km² (bez povodí Zeravšanu a Kaškadarji). Velikost plochy, ze které existuje odtok vody, je 227 000 km² (včetně Zeravšanu a Kaškadarji). Její sesterskou řekou je do Aralu také tekoucí Syrdarja, která teče souběžně, ovšem cca o 500 km severněji (cs)
- Amu Daria (tajikeraz Омударё or дарёи Ому; persieraz آمودریا; uzbekeraz Amudaryo) Erdialdeko Asiako ibai nagusienetako bat da. Bere iturria Pamir goi-ordokian dago eta, behin Vakhx eta Panj ibaiak lotuta, Afganistan, Tajikistan, Turkmenistan eta Uzbekistan arteko muga egiten du. Bere ahoa Aral itsasoan dago behin 2.540 km egina. Antzinako Grezian Oxus zuen izena eta Alexandro Handia bere kanpainetan zeharkatu zuen. Erdi Aroan Jayhoun (جيحون) zuen izena, Paradisuko lau ibaietako baten izena, bertokoek horrela diote egun, baina gaur egungo izena Āmul hiritik, egungo Türkmenabat, datorkio. (eu)
- De Amu Darja (spreek uit Amoe Derja) (Perzisch: آمو دریا; Gihon / Jaihun, Turks: Ceyhun; Oezbeeks: Amudaryo; Darya is Perzisch voor "zee"; Grieks (historisch): Ώξος (Oxos) of (Latijn) Oxus) is een rivier die ontspringt in het Pamirgebergte en overwegend noordwestelijk door de Hindoekoesj, Turkmenistan, en Oezbekistan stroomt, om uit te monden in het Aralmeer. De totale lengte van de rivier is 2400 km, waarvan 1450 km bevaarbaar is. Gedeeltelijk vormt de Amu Darja de noordelijke grens van Afghanistan met achtereenvolgens Tadzjikistan en Oezbekistan. (nl)
- O Amu Dária ou Amudária (tadjique: Амударё, Amudaryo; persa: آمودریا, Âmudaryâ; uzbeque: Amudaryo; "dária" significa "mar" ou "grande rio") é o rio mais extenso da Ásia Central, formado pela junção dos rios Vakhsh e Panj. Muitos dos habitantes da região, bem como a maior parte dos escritos medievais islâmicos, referem-se ao Amu Dária como Jayhoun (جيحون), nome dado a um dos quatro rios do Paraíso. O rio é navegável por mais de 1450 km, e sua extensão total é de 2400 km. Na Antiguidade Clássica, o rio era conhecido em grego como Oxo (Oxus ou Oxos) e em árabe como Jayhun ou Gihun. (pt)
- Amu-Darja (antikens Oxus; på persiska آمودریا (darja betyder flod på dari); på uzbekiska Amudaryo; på arabiska Jaihun) är en flod i Centralasien med källor i Pamir och Hindukush. Den är 2 400 eller 2 520 kilometer lång beroende på vilka biflöden man räknar. Floden rinner ner till det endorheiska bäckenet Turanlåglandet där den torkar ut. Mellan städerna Termez i Uzbekistan och Jeyretan i Afghanistan går den så kallade Afghan-uzbekiska vänskapsbron över Amu-Darja. Amu-Darjas huvudsakliga tillflöden kommer från Vachsj, Pjandsj, Pamir och . Ungefär 1 450 kilometer av floden är farbar. (sv)
- Амударья́ (устар. Аму-Дарья) (пушту د آمو سيند, тадж. Амударё, Омударё, Дарёи Ому, туркм. Amyderýa, узб. Amudaryo, каракалп. Әмиўдәрья, от перс. آمو Аму — названия исторического города Амуль и перс. دریا дарья — «река», «море»; др.-греч. Ὦξος, лат. Oxus, араб. جيحون) — вторая по длине (после Сырдарьи) и крупнейшая по полноводности река в Средней Азии. (ru)
|
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
