Sgoteg
| Enghraifft o'r canlynol | iaith, iaith naturiol, iaith fyw  |
|---|---|
| Math | Anglic |
| Yn cynnwys | Central Scots, Southern Scots, Sgoteg Wlster, Northern Scots, Insular Scots, Cromarty dialect, Doric, Glasgow patter |
| Rhagflaenydd | Middle Scots |
| Enw brodorol | Scots leid |
| Nifer y siaradwyr | |
| cod ISO 639-2 | sco |
| cod ISO 639-3 | sco |
| Rhanbarth | Yr Alban, Gogledd Iwerddon, Gweriniaeth Iwerddon |
| System ysgrifennu | yr wyddor Ladin |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Iaith Germanaidd a siaredir yn ne'r Alban yw'r Sgoteg neu Lallans. Mae Sgoteg yn perthyn i'r Saesneg, ac fe'i hystyrir yn dafodiaith Saesneg gan rai, er bod Llywodraeth yr Alban a Siarter Ieithoedd Lleiafrifol Ewrop yn ei chyfrif yn iaith leiafrifol draddodiadol. Mae'n dal i gael ei siarad yn nwyrain a de'r Alban.
Ceir enghraifft gyfoes o'r iaith Sgoteg yn y gân brotest o'r 1960au gan Hamish Henderson, Freedom Come-All-Ye. Wrth ddarllen geiriau'r gân gellir gweld y tebygrwydd a'r gwahaniaeth rhwng Saesneg. Ymysg lladmeiryddion cyfoes yr iaith mae'r bardd ifanc, Len Pennie.
Newid Llafariaid
[golygu | golygu cod]Un gwahaniaeth rhwng Saesneg a Sgoteg yw i'r iaith Sgoteg beidio cael ei heffeithio gan y 'Great Vowel Shift' a ddigwyddodd i'r Saesneg rhwng tua 1350 a 1600 yn yr un ffordd. Un enghraifft o'r newid llefariaid yma oedd bod llefariaid oedd yn cael eu sillafur ou (w yn Gymraeg) newid i au (aw yn Gymraeg); gwelir y gwahaniaeth gydag ynganiad gyfoes "brown cow" yn Saesneg tra i'r Sgoteg gadw ac arddel hyd heddiw "broon coo".[2]
Nid Gaeleg
[golygu | golygu cod]
Noder nad gair arall am yr iaith Geltaidd o'r Alban, Gaeleg yw Sgoteg. Maent yn ddwy iaith ar wahân.
Dolen allanol
[golygu | golygu cod]- Lallans - 'Cymdeithas yr Iaith' Sgoteg
- 'Speaking Scottish - is Scots a Language or Slang?' Cyflwyniad ar Youtube
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ 1.0 1.1 1.2 (yn en) Ethnologue (25, 19 ed.), Dallas: SIL International, ISSN 1946-9675, OCLC 43349556, Wikidata Q14790, https://www.ethnologue.com/
- ↑ "The Scots Language (or Dialect?!)". Sianel Langfocus ar Youtubube. 21 Mehefin 2017.