Richard Dawkins
| Richard Dawkins | |
|---|---|
 | |
| Llais | Richard Dawkins BBC Radio4 Start the Week 17 Oct 2011 b015yr4h.flac  |
| Ganwyd | Clinton Richard Dawkins 26 Mawrth 1941 Nairobi |
| Man preswyl | Nairobi, Rhydychen |
| Dinasyddiaeth | y Deyrnas Unedig |
| Addysg | Doethur mewn Athrawiaeth |
| Alma mater |
|
| ymgynghorydd y doethor | |
| Galwedigaeth | biolegydd esblygol, etholegydd, awdur gwyddonol, cyfathrebwr gwyddoniaeth, awdur ysgrifau, theoretical biologist, gwybodeg, cymdeithasegwr, sgriptiwr, biolegydd, academydd, llenor, swolegydd, actor, awdur, genetegydd, actor ffilm |
| Swydd | athro cadeiriol |
| Cyflogwr |
|
| Adnabyddus am | The Selfish Gene, The Greatest Show on Earth: The Evidence for Evolution |
| Prif ddylanwad | Charles Darwin, Ronald Fisher, Bertrand Russell, Daniel Dennett, Niko Tinbergen, Robert Trivers, Douglas Adams, W. D. Hamilton, John Maynard Smith, Christopher Hitchens, George C. Williams |
| Mudiad | anffyddiaeth, Seciwlariaeth, Agnosticiaeth |
| Tad | Clinton John Dawkins |
| Mam | Jean Mary Vyvyan Ladner |
| Priod | Marian Stamp Dawkins, Lalla Ward, Eve Barham |
| Gwobr/au | Cymrawd y Gymdeithas Frenhinol, Gwobr Kistler, Michael Faraday Prize, Gwobr Cosmos Rhyngwladol, Gwobr Lewis Thomas, Gwobr Shakespeare, Medal of Representation of the President of the Italian Republic, Gwobr Nierenberg, Silver Medal of the Zoological Society of London, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Brwsel, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Durham, Cymrawd o'r Gymdeithas Frenhinol a Llenyddol, doethor anrhydeddus Prifysgol Valencia, Cymrawd y Pwyllgor Ymchwiliad Sgeptig, Tinbergen Lecture, Emperor Has No Clothes Award, Heinemann Award |
| Gwefan | https://www.richarddawkins.net, https://richarddawkins.com/ |
| llofnod | |
 | |
Etholegydd, biolegydd esblygiadol a llenor gwyddoniaeth boblogaidd o Loegr yw Clinton Richard Dawkins, FRS, FRSL (ganwyd 26 Mawrth 1941 yn Nairobi, Cenia). Ef oedd enillydd cyntaf Cadair Charles Simonyi am Ddealltwriaeth Wyddonol y Cyhoedd ym Mhrifysgol Rhydychen, mae hefyd yn gymrawd athrawol o Goleg Newydd, Rhydychen.[1][2]
Daeth Dawkins yn amlwg gyda chyhoeddiad ei lyfr The Selfish Gene ym 1976, gwaith a boblogeiddiodd y safbwynt genyn-ganolog o esblygiad a chyflwynodd y term meme. Ym 1982, gwnaeth cyfraniad blaenllaw i fioleg esblygiadol gyda'r theori, a gyflwynwyd yn ei lyfr The Extended Phenotype, nad yw effeithiau ffenoteipol yn gyfyngedig i gorff organeb, ond gallent ymestyn yn bell i'r amgylchedd, yn cynnwys cyrff organebau eraill.
Yn ogystal â'i waith biolegol, adnabyddir Dawkins am ei farnau ar anffyddiaeth, esblygiad, creadaeth, dyluniad deallus, a chrefydd; beirniad amlwg o greadaeth a dyluniad deallus ydyw. Yn ei lyfr 1986 The Blind Watchmaker, dadleuodd yn erbyn cyfatebiaeth yr oriadurwr, dadl dros fodolaeth creawdwr goruwchnaturiol sy'n seiliedig ar gymhlethdod organebau byw, ac yn lle'r cysyniad hwn disgrifiodd brosesau esblygiadol yn gyfatebol i oriadurwr dall. Ers hynny mae Dawkins wedi ysgrifennu nifer o lyfrau gwyddonol poblogaidd, ac wedi ymddangos yn rheolaidd ar raglenni teledu a radio, gan amlaf yn trafod y pynciau a nodir uchod.
Mae Dawkins yn anffyddiwr,[3][4][5] rhydd-feddyliwr, dyneiddiwr seciwlar, sgeptig, rhesymolwr gwyddonol,[6] a chefnogwr i'r mudiad Brights.[7] Fe'i disgrifiwyd weithiau yn y cyfryngau fel "Rottweiler Darwin",[8] yn gyfatebol i'r biolegydd o Sais T. H. Huxley, a adnabyddir fel "Bulldog Darwin" am ei gefnogaeth i ddetholiad naturiol. Yn ei lyfr 2006 The God Delusion, dadleuodd Dawkins ei bod bron yn sicr nad yw creawdwr goruwchnaturiol yn bodoli ac felly mae ffydd grefyddol yn cyfrif fel rhithdyb.[9] Llyfr mwyaf poblogaidd Dawkins yw The God Delusion; mae'r fersiwn Saesneg wedi gwerthu dros 1.5 miliwn o gopïau ac wedi'i gyfieithu i 31 o ieithoedd eraill.[10]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ (Saesneg) The Simonyi Professorship Home Page. Prifysgol Rhydychen. Adalwyd ar 10 Mehefin, 2008.
- ↑ (Saesneg) The Third Culture: Richard Dawkins. Edge.org. Adalwyd ar 10 Mehefin, 2008.
- ↑ (Saesneg) Smith, Alexandra (27 Tachwedd, 2006). Dawkins campaigns to keep God out of classroom. The Guardian. Adalwyd ar 10 Mehefin, 2008.
- ↑ (Saesneg) Chittenden, Maurice; Waite, Roger (23 Rhagfyr, 2007). Dawkins to preach atheism to US. The Sunday Times. Adalwyd ar 10 Mehefin, 2008.
- ↑ (Saesneg) Persuad, Raj (20 Mawrth, 2003). Holy visions elude scientists. The Daily Telegraph. Adalwyd ar 10 Mehefin, 2008.
- ↑ (Saesneg) Why I am a secular humanist. Prifysgol Rhydychen. Adalwyd ar 10 Mehefin, 2008.
- ↑ Hitchens, Christopher (2007). God Is Not Great: How Religion Poisons Everything. Twelve Books, tud. 5. ISBN 0-446-57980-7
- ↑ (Saesneg) Mohler, R. Albert (9 Medi, 2005). "Darwin's Rottweiler" – Richard Dawkins Speaks His Mind. AlbertMohler.com. Adalwyd ar 10 Mehefin, 2008.
- ↑ Dawkins, Richard (2006). The God Delusion. Transworld Publishers, tud. 5. ISBN 0-5930-5548-9
- ↑ (Saesneg) Richard Dawkins – Science and the New Atheism. Richard Dawkins at Point of Inquiry. Adalwyd ar 10 Mehefin, 2008.
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]
- (Saesneg) Gwefan swyddogol
- (Saesneg) Sefydliad Richard Dawkins am Ymresymiad a Gwyddoniaeth
- (Saesneg) Yr Athro Simonyi cyfredol: Richard Dawkins Archifwyd 2009-08-30 yn y Peiriant Wayback
Gweithiau dethol
- Viruses of the Mind (1993) – crefydd fel firws meddyliol
- The Real Romance in the Stars Archifwyd 2003-12-03 yn y Peiriant Wayback (1995) – beirniadaeth o sêr-ddewiniaeth
- The Emptiness of Theology Archifwyd 2006-11-06 yn y Peiriant Wayback (1998) – beirniadaeth o ddiwinyddiaeth
- Snake Oil and Holy Water (1999) – dadl fod diffyg cydgyfeiriant rhwng gwyddoniaeth a theistiaeth
- What Use is Religion?[dolen farw] (2004) – dadl nad oes gan grefydd unrhyw werth goroesiad ar wahân i'w hunan
- Race and Creation Archifwyd 2005-02-21 yn y Peiriant Wayback (2004) – hil, ei defnydd a theori ar sut y datblygodd
- The giant tortoise's tale, The turtle's tale, a The lava lizard's tale (2005) – cyfres o dair erthygl a ysgrifennwyd yn dilyn ymweliad i Ynysoedd Galápagos
- Erthyglau Dawkins ar The Huffington Post