Epa
| Epaod Hominoidea | |
|---|---|
| |
| Tsimpansî | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Primates |
| Is-urdd: | Haplorrhini |
| Uwchdeulu: | Hominoidea Gray, 1825 |
| Teiprywogaeth | |
| Homo sapiens Linnaeus, 1758 | |
| Teulu | |
Primat mawr lled-unionsyth o'r Hen Fyd sydd â breichiau hirion a brest lydan ond sydd heb gynffon na bochgoden yw'r epa (enw Lladin: Hominoidea). Mae ei symudiad rhydd yn wahanol iawn i lawer brimatiaid eraill, yn enwedig yng nghymal yr ysgwydd. Ceir dwy gainc o'r uwchdeulu Hominoidea: y gibon, neu'r 'epa lleiaf'; a'r hominid, sef yr 'epa mawr'. Mae'n anifail gwaed cynnes gyda ffwr ar ei groen. Yr epa mwyaf yw'r gorila cyffredin.
- Uwchdeulu Hominoidea
- Teulu Hylobatidae: gibwniaid
- Genws Hylobates
- Gibwn Lar, H. lar
- Gibwn Llawddu, H. agilis
- Gibwn Borneaidd Müller, H. muelleri
- Gibwn Arian, H. moloch
- Gibwn Pileated, H. pileatus
- Gibwn Kloss, H. klossii
- Genws Hoolock
- Gibwn Hoolock Gorllewinol, H. hoolock
- Gibwn Hoolock Dwyreiniol, H. leuconedys
- Genws Symphalangus
- Siamang, S. syndactylus
- Genws Nomascus
- Gibwn Copog Du, N. concolor
- Gibwn Copog Du Dwyreiniol, N. nasutus
- Gibwn Hainan, N. hainanus
- Gibwn Bochwyn Deheuol N. siki
- Gibwn Bochwyn Copog, N. leucogenys
- Gibwn Bochfelyn, N. gabriellae
- Genws Hylobates
- Teulu Hominidae: epaod mawr
- Genws Pongo: orangutan
- Orangutan Borneo, P. pygmaeus
- Orangutan Sumatra, P. abelii
- Genws Gorilla: gorila
- Gorila Gorllewinol, G. gorilla
- Gorila Dwyreiniol, G. beringei
- Genws Homo: bodau dynol
- Bod dynol, H. sapiens
- Genws Pan: chimpanzees
- Tsimpansî Cyffredin, P. troglodytes
- Bonobo, P. paniscus
- Epa Bil, newydd ei ddarganfod
- Genws Pongo: orangutan
- Teulu Hylobatidae: gibwniaid