Neidio i'r cynnwys

Blodyn Mihangel/Ffarwel Haf

Oddi ar Wicipedia
{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/Nodyn:Taxonomy/Aster|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}} |machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}} |machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}
Aster amellus
Dosbarthiad gwyddonol e
Unrecognized taxon (fix): Aster
Rhywogaeth: A. amellus
Enw deuenwol
Aster amellus
L.
Cyfystyron

Several, including:

  • Aster elegans Nees
Aster amellus
Dosbarthiad gwyddonol edit
Teyrnas: Plantae
Cytras: Tracheophytes
Cytras: Angiosperms
Cytras: Eudicots
Cytras: Asterids
Trefn: Asterales
Teulu: Asteraceae
Genws: Aster
Rhywogaeth:
A. amellus
Enw binomial
Aster amellus

Cyfystyron

Several, including:

  • Aster elegans Nees

Planhigyn llysieuol lluosflwydd yn y genws Aster o'r teulu Asteraceae yw Aster amellus, neu'n y Gymraeg, Blodyn Mihangel/Ffarwel Haf, .

Etymoleg

[golygu | golygu cod]

Gwelir defnyddio'r enw penodol amellus gyntaf yn y Georgics (Llyfr IV, 271–280), cerdd i'r bardd Lladin Publius Vergilius Maro (70 BCE – 19 BCE), ond mae'r eirdarddiad yn aneglur ac yn ansicr.

Mae'r enw cyffredin Saesneg yn deillio o'r ffaith bod y planhigyn yn ei flodau yn ystod Gŵyl Mihangel (Gwledd Mihangel Sant yr archangel). [1]

Disgrifiad

[golygu | golygu cod]

Ar gyfartaledd mae Aster amellus yn cyrraedd uchder o 20-50cm. Mae'r coesyn yn unionsyth ac yn ganghennog, mae'r dail yn wyrdd tywyll. Mae'r dail gwaelodol yn wrthwyffurf a deilgoesog, mae'r rhai sydd yn tyfu ar y coesyn ei hun yn bob yn ail a digoes, yn gynyddol gulach ac yn hirfain. Mae'r blodau yn lelog. Mae'r cyfnod blodeuo yn ymestyn o fis Gorffennaf i fis Hydref. Mae'r blodau hermaphroditig naill ai'n hunan-ffrwythloni ( awtogami ) neu'n cael eu peillio gan bryfed ( entomogami ). Mae'r hadau yn achennog a yn aeddfedu ym mis Hydref.

Dosbarthiad

[golygu | golygu cod]

Mae'r planhigyn hwn yn bresennol ar fynyddoedd Ewrop o'r Pyreneau a'r Alpau i'r Carpathiaid . Y tu allan i Ewrop mae wedi'i leoli yng ngorllewin Asia ( Twrci ), y Cawcasws, Siberia, De Asia ( Uttarakhand, India ) a Chanolbarth Asia ( Kazakhstan ).

Amaethu

[golygu | golygu cod]

Mae'r aster yn cael ei werthfawrogi yn yr ardd ar gyfer lliw diwedd yr haf a'r hydref mewn lliwiau glas, pinc a gwyn. Mae gan y rhywogaeth hon sawl cyltifar o ddefnydd gardd addurniadol. Mae'r canlynol wedi ennill Gwobr Teilyngdod Gardd y Gymdeithas Arddwriaethol Frenhinol :-

  • 'Framfieldii' [2]
  • 'Jacqueline Genebrier' [3]
  • 'Brenin Siôr' [4]
  • 'Veilchenkönigin' [5]
  • Aster × frikartii 'Mönch' [6]

Cynefin

[golygu | golygu cod]

Y cynefin nodweddiadol yw ardaloedd calchaidd creigiog, ymylon y llwyni a'r coedlannau, ond hefyd y dolydd is-alpaidd, mannau corsiog ac ochrau llynnoedd. Mae'n well ganddo swbstrad calchaidd ac ychydig yn sych gyda pH sylfaenol a gwerth maethol isel, ar uchder o 0-800 medr uwchben lefel y môr.

Cyfystyron

[golygu | golygu cod]
  • Amellus officinalis Gaterau
  • Amellus vulgaris Opiz
  • Aster acmellus Pall.
  • Aster albwm Willd. cyn Spreng.
  • Aster amelloides Hoffm.
  • Aster amellus subsp. bessarabicus (Bernh. ex Rchb. ) Soó
  • Aster atticus Pall.
  • Aster bessarabicus Bernh. cyn Rchb.
  • Aster collinus Salisb.
  • Aster elegans Nees
  • Aster noeanus Sch. Bip. cyn Nyman
  • Aster ottomanum Velen.
  • Aster pseudoamellus DC.
  • Aster purpureus Gueldenst. ex Ledeb.
  • Aster scepusiensis Kit. cyn Kanitz
  • Aster tinctorius Wallr.
  • Aster trinervius Gilib.
  • Diplopappus asperrimus (Nees) DC.
  • Diplopappus laxus Benth.
  • Galatella asperrima Nees
  • Kalimares amellus (L.) Raf. cyn BDJacks. (1894)

Mewn llenyddiaeth

[golygu | golygu cod]

The Michaelmas Daisy. oedd un o bennillion cynharaf Letitia Elizabeth Landon iw gael ei gyhoeddi (1820).

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. "Michaelmas Daisy". monrovia.com. Cyrchwyd 2020-12-30.
  2. "RHS Plant Selector Aster amellus 'Framfieldii' AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Cyrchwyd 2020-04-15.
  3. "RHS Plant Selector Aster amellus 'Jacqueline Genebrier' AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Cyrchwyd 2020-04-15.
  4. "RHS Plant Selector Aster amellus 'King George' AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Cyrchwyd 2020-04-15.
  5. "RHS Plant Selector Aster amellus 'Veilchenkönigin' AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Cyrchwyd 2020-04-15.
  6. "Aster × frikartii 'Mönch'". RHS. Cyrchwyd 12 April 2020.

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]