Wicipedia

Ymchwiliad Chilcot i Ryfel Irac

Ymchwiliad gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig i'r rhesymau pam yr aeth Prydain i ryfel yn Irac yw Ymchwiliad Chilcot i Ryfel Irac, a gyhoeddwyd ar 15 Mehefin 2009 gan y Prif Weinidog Gordon Brown. Cadeirydd yr ymchwiliad yw Syr John Chilcot, a gelwir yr ymchwiliad yn answyddogol ar ei ôl.[1][2] Roedd cyhoeddiad gwreiddiol Brown yn cynnwys y cymal mai ymchwiliad preifat ydoedd, ond buan iawn y newidiwyd hynny yn dilyn beirniadaeth hallt gan wleidyddion a'r cyhoedd ar y cyfryngau.[3][4][5]

Ymchwiliad Chilcot i Ryfel Irac
Enghraifft o'r canlynolpublic inquiry Edit this on Wikidata
Dechreuwyd24 Tachwedd 2009 Edit this on Wikidata
Daeth i ben6 Gorffennaf 2016 Edit this on Wikidata
Yn cynnwysJohn Chilcot, Lawrence Freedman, Martin Gilbert, Roderic M. J. Lyne, Usha Prashar, Baroness Prashar, Rosalyn Higgins, Roger Wheeler Edit this on Wikidata
Gwefanhttp://www.iraqinquiry.org.uk Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae'r adroddiad yn canolbwyntio ar y cyfnod rhwng canol 2001 a Gorffennaf 2009.

Cefnogir yr ymchwiliad gan Cyfrin Gyngor y Deyrnas Unedig er mwyn ymchwilio i'r hyn a arweiniodd i'r gwarthdaro, yr ymosodiad militaraidd ei hun a'r hyn a ddarganfuwyd ar ôl y brwydro, er mwyn canfod y modd y cafodd penderfyniadau (gan y gwleidyddion) eu gwneud. Yn ogystal â hyn, un o brif amcanion Pwyllgor yr Ymchwiliad yw canfod a nodi gwersi pwysig, er mwyn sicrhau trefn ac ymateb mwy effeithiol yn y dyfodol i wrthdaro tebyg, er budd "y wlad".[6] Dechreuodd sesiynau agored yr ymchwiliad ar 24 Tachwedd 2009 a daeth i ben ar 2 Chwefror 2011.

Cynhaliwyd gwrandawiad olaf yr ymchwiliad yn 2011, ond yn Chwefror 2015 (ddeufis cyn yr Etholiad Cyffredinol) nid oedd yr adroddiad wedi gweld golau dydd. Yn ôl rhai, roedd y penderfyniad i beidio a chyhoeddi cynnwys yr Adroddiad yn un gwleidyddol, gan ei fod, o bosib, yn pwyntio bys at Tony Blair, y Blaid Lafur a'r Ceidwadwyr.[7] Yn ôl Elfyn Llwyd AS, ar lawr Tŷ'r Cyffredin, "roedd yr oedi yn ffars ac yn sarhad i ddemocratiaeth".[8] Disgrifiodd Caroline Lucas o'r Blaid Werdd yr oedi fel penderfyniad "cywilyddus".[9]

Cyfeiriadau

golygu
  1. ↑ My alternative to another round of Iraq whitewashing, The Guardian, 31 Gorffennaf 2009
  2. ↑ Investigate UK abuses in Iraq The Guardian, 14 Awst 2009
  3. ↑ Iraq war inquiry to be in private Newyddion y BBC, 15 Mehefin 2009
  4. ↑ UK PM announces Iraq war inquiry Al Jazeera, 15 Mehefin 2009
  5. ↑ Siddique, Haroon (22 Mehefin 2009). "Public Iraq war inquiry 'essential', says chairman". London: The Guardian. Cyrchwyd 24 Tachwedd 2009.
  6. ↑ "The key points of the Iraq war inquiry explained". BBC News. 5 March 2010.
  7. ↑ Papur newydd The Independent; adalwyd 5 Chwefror 2015
  8. ↑ Sianel 4; adalwyd 5 Chwefror 2015
  9. ↑ [https://web.archive.org/web/20150126171908/http://greenparty.org.uk/news/2015/01/21/caroline-lucas-mp-statement-on-chilcot-delay/ Archifwyd 2015-01-26 yn y Peiriant Wayback Gwefan y Blaid Werdd]; “The catastrophic effects of the Iraq war are being felt to this day. That's why, for all its delays, this remains an essential report – and we must continue to press for it to be what it was always meant to be: a full and transparent public record of the events that led to the illegal invasion of Iraq, and the role of those involved.” ; adalwyd 5 Chwefror 2016
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ymchwiliad_Chilcot_i_Ryfel_Irac&oldid=12870630"