Idi na sadržaj

Tefsir

S Wikipedije, slobodne enciklopedije

Tefsir (Arapski تفسير‎) je islamska nauka koja se bavi tumačenjem Kur'ana. Sama riječ je arapskog porijekla i sinonim za tu riječ je Te'vil. Kur'an je po vjerovanju muslimana Božanskog porijekla (direktne Božije riječi) i zbog njegovog visokog stila izražavanja, javlja se potreba za tumačenjem pojedinih poruka Ku'rana. Za razumijevanje Kur'ana u cjelini je potrebno određeno predznanje. Jedan dio Kur'ana čine poruke koje su jasne, drugi dio Kur'ana mogu shvatiti samo ljudi koji posjeduju znanje prošlih objava i veće opće znanje. Tumačenje trećeg dijela ajeta ne zna niko do Allah, Kur'an o tome kaže:

  • On je Onaj Koji ti objavljuje Knjigu u kojoj su ajeti jasni; oni su većina Knjige; drugi su nejasni (Mutešabih). Oni u čijim je srcima zastrana slijede nejasne ajete u težnji za smutnjom i svojim tumačenjem. A tumačenje njihovo zna samo Allah! Oni koji su u znanost upućeni govore: Mi u njih vjerujemo; sve je to od našeg Gospodara. (Kur'an Ali Imran, 7).

Ljudi koji se bave tumačenjem Kur'ana se zovu "Mufesiri" (arapski: مُفسر).

Tumačenje Kur'ana u vrijeme Muhammeda

[uredi | uredi izvor]

Česti su primjeri iz hadisa u kome se govori o tome da su ashabi pitali Muhammeda za značenje pojedinih Kur'anskih ajeta. Poslanik im je tumačio Kur'an samim Kur'anom, tj. drugim Kur'anskim ajetima. Zabilježeno je da je na upit ashaba o određenim ajetima također objavljivan drugi ajet. Ibn Abas, Poslanikov prijatelj i jedan od najpoznatijih mufesira je Kur'anske ajete, po značenju, podijelio na četiri dijela, i to:

  1. Značenje za koje niko nema opravdanje da ne poznaje.
  2. Značenje koje Arapi poznaju iz svog jezika.
  3. Značenje koje poznaju samo oni koji su dobro u nauku upućeni.
  4. Značenje koje poznaje samo Allah.

Opreznost prvih muslimana pri tumačenju

[uredi | uredi izvor]

Prenosi se u jednom Hadisu da je Muhammed rekao:

  • "من قال في القرآن برأيه فأصاب فقد أخطأ "

"Ko protumači Kur'an na osnovu svoga nahođenja-pogriješio je, pa makar rekao istinu". Ebu-Bekr, Poslanikov prijatelj je rekao:

  • "أي أرض تقلني وأي سماء تظلني إذا قلت في القرآن ما لا أعلم "

"Koja zemlja bi me nosila, koje nebo bi me pokrivalo kada bi rekao o Kur'anu ono što ne znam".

Tabi'ini

[uredi | uredi izvor]

Generacija muslimana nakon ashaba se zvala Tabi'ini. Među njima je bilo dosta učenjaka koji su se bavili tumačenjem Kur'ana. Neki od njih su: Mudžahid, Ata ibn Ebi Rebah, Ikrime, Seid ibn Džubejr, Tavus, Dahak ibn Muzahim, Hasan el Basri, Zejd ibn Eslem. Mišljenja gore navedenih tabiina su sabrana u dosta islamskih djela a posebno u tefsiru ibn Džerir Taberija.

Izvori tumačenja Kur'ana

[uredi | uredi izvor]
  • 1. Najviši nivo tumačenja Kur'ana je tumačenje samim Kur'anom
  • 2. Tumačenje Hadisom, je tumačenje koje je izrekao Poslanik.
  • 3. Tumačenje ashaba, je tumačenje koje je do nas došlo od prijatelja Poslanika
  • 4. Tumačenje "Tabi'ina". Tabi'ini su generacija muslimana poslije ashaba.

Uvjeti za tumačenje Kur'ana

[uredi | uredi izvor]

Mufesir mora odlično poznavati arapski jezik, gramatiku, sintaksu i etimologiju arapskog jezika, stilistiku i sve tri njene grane (Meani, Bejan i Bedi'), nauku o Kiraetu, Akaid, Fikh, povode objave određenih ajeta, derogirane i derogirajuće ajete.

Vrste tefsira

[uredi | uredi izvor]

O tefsiru su pisali ljudi koji su se istakli u raznim vjerskim i svim drugim naukama. Svaki od njih je davao veću prednost nauci kojom se bavio i koju je više volio. Zbog toga je nastalo mnogo vrsta tefsira. Tako u tefsirima Taberija, Ibn Kesira i Sujutija prevladava hadiska nauka i tradicija. Takvi tefsiri se nazivaju "Tradicionalni tefsiri". Islamski učenjak Kurtubi je najveću pažnju posvetio fikhskim pitanjima, takva djela se nazivaju "Ahkamul-Kur'an". Fahrudin Razikoji je mnogo volio "Ilmul Kelam" (Filozofija) unio je dosta iz tog područja u svoj čuveni tefsir. Zamahšeri se istakao u tumačenju Kur'ana gdje je veliki značaj dao stilistici Kur'ana te se u svome djelu "Kešaf" bavi tumačenjem Kur'ana sa osnove arapskog jezika. Neki učenjaci su opet tumačili Kur'an redom sa sintaktičke strane i spomenuli padež svake riječi i koje mjesto zauzima u rečenici. Takvi tefsiri se nazivaju "I'rabul Kur'an".

Poznati mufesiri

[uredi | uredi izvor]

Tradicionalni mufesiri

[uredi | uredi izvor]

Moderni mufesiri

[uredi | uredi izvor]

Muhammed Abduhu, Rešid Rida, Sejjid Qutb, Mewlana Mewdudi, Mahmud Šeltut, Muhammed Gazali, Muhammed Asad, Sejjid Amir Ali, Chirag Ali.

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

Tefsir Ibn-Kesira

Reference

[uredi | uredi izvor]
  • Uvod u tefsirsku i hadisku nauku -Mehmed Handžić 1972 Sarajevo
  • "U okrilju Kur'ana" Sejid Kutb (Uvod)
  • Tefsir i mufessiri u savremenom dobu -Abdulkadir Muhammed Salih