Idi na sadržaj

Mutirana ataksija telangiektazija

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
ATM (gen)
Identifikatori
AliasiATM
Vanjski ID-jeviOMIM: 607585 MGI: 107202 HomoloGene: 30952 GeneCards: ATM
Lokacija gena (čovjek)
Hromosom 11 (čovjek)
Hrom.Hromosom 11 (čovjek)[1]
Hromosom 11 (čovjek)
Genomska lokacija za ATM (gen)
Genomska lokacija za ATM (gen)
Bend11q22.3Početak108,223,044 bp[1]
Kraj108,369,102 bp[1]
Lokacija gena (miš)
Hromosom 9 (miš)
Hrom.Hromosom 9 (miš)[2]
Hromosom 9 (miš)
Genomska lokacija za ATM (gen)
Genomska lokacija za ATM (gen)
Bend9 A5.3|9 29.12 cMPočetak53,350,449 bp[2]
Kraj53,448,040 bp[2]
Ontologija gena
Molekularna funkcija• aktivnost sa transferazom
• vezivanje sa DNK
• nucleotide binding
• protein kinase activity
• DNA-dependent protein kinase activity
• protein dimerization activity
• protein N-terminus binding
• 1-phosphatidylinositol-3-kinase activity
• kinase activity
• protein serine/threonine kinase activity
• GO:0001948, GO:0016582 vezivanje za proteine
• ATP binding
• GO:0032403 protein-containing complex binding
Ćelijska komponenta• citoplazma
• DNA repair complex
• Diobeno vreteno
• nukleoplazma
• Telomera
• GO:0016023 citoplazmatska vezikula
• jedro
• Jedarce
Biološki proces• somitogenesis
• response to ionizing radiation
• neuron apoptotic process
• reciprocal meiotic recombination
• DNA damage response, signal transduction by p53 class mediator resulting in cell cycle arrest
• response to hypoxia
• female gamete generation
• determination of adult lifespan
• Fosforilacija
• establishment of protein-containing complex localization to telomere
• meiotic telomere clustering
• peptidyl-serine autophosphorylation
• DNA damage checkpoint signaling
• regulation of telomerase activity
• positive regulation of telomerase catalytic core complex assembly
• positive regulation of telomere maintenance via telomerase
• positive regulation of neuron death
• mitotic spindle assembly checkpoint signaling
• oocyte development
• lipoprotein catabolic process
• regulation of cell cycle
• protein phosphorylation
• heart development
• brain development
• positive regulation of neuron apoptotic process
• negative regulation of telomere capping
• positive regulation of telomere maintenance via telomere lengthening
• GO:0035404 peptidyl-serine phosphorylation
• cellular response to gamma radiation
• intrinsic apoptotic signaling pathway in response to DNA damage
• V(D)J rekombinacija
• positive regulation of apoptotic process
• regulation of cellular response to heat
• pre-B cell allelic exclusion
• ćelijski ciklus
• histone mRNA catabolic process
• cellular response to nitrosative stress
• positive regulation of DNA damage response, signal transduction by p53 class mediator
• double-strand break repair via nonhomologous end joining
• negative regulation of B cell proliferation
• GO:0072468 Transdukcija signala
• establishment of RNA localization to telomere
• GO:0097285 apoptoza
• Replikacija DNK
• DNA double-strand break processing
• regulation of signal transduction by p53 class mediator
• regulation of autophagy
• phosphatidylinositol-3-phosphate biosynthetic process
• cellular response to X-ray
• double-strand break repair via homologous recombination
• regulation of apoptotic process
• negative regulation of TORC1 signaling
• ovarian follicle development
• immune system process
• immunoglobulin production
• DNA damage induced protein phosphorylation
• male meiotic nuclear division
• female meiotic nuclear division
• female gonad development
• post-embryonic development
• multicellular organism growth
• protein autophosphorylation
• thymus development
• GO:0051178 chromosome organization involved in meiotic cell cycle
• GO:0100026 Popravka DNK
• cellular response to DNA damage stimulus
• regulation of telomere maintenance via telomerase
• positive regulation of DNA catabolic process
• regulation of microglial cell activation
• regulation of cellular response to gamma radiation
• positive regulation of response to DNA damage stimulus
• telomere maintenance
• replicative senescence
• GO:1901313 positive regulation of gene expression
• positive regulation of cell migration
• positive regulation of cell adhesion
• GO:0003257, GO:0010735, GO:1901228, GO:1900622, GO:1904488 positive regulation of transcription by RNA polymerase II
• cellular response to retinoic acid
Izvori:Amigo / QuickGO
Ortolozi
VrsteČovjekMiš
Entrez

472

11920

Ensembl

ENSG00000149311

ENSMUSG00000034218

UniProt

Q13315

Q62388

RefSeq (mRNK)
NM_000051
NM_138292
NM_138293
NM_001351834
NM_001351835

NM_001351836

NM_007499

RefSeq (bjelančevina)

NP_000042
NP_001338763
NP_001338764
NP_001338765
NP_000042.3

NP_031525

Lokacija (UCSC)Chr 11: 108.22 – 108.37 MbChr 9: 53.35 – 53.45 Mb
PubMed pretraga[3][4]
Wikipodaci
Pogledaj/uredi – čovjekPogledaj/uredi – miš

ATM serin/treonin-kinaza, simbol ATM, je serin/treonin proteinska kinaza koja se angažira i aktivira putem dvolančanog prekida molekule DNK. Fosforilira nekoliko ključnih proteina koji iniciraju aktivaciju kontrolne tačke oštećenja DNK, što dovodi do zaustavljanja ćelijskog ciklusa, popravljanja DNK ili apoptoza. Nekoliko ovih meta, uključujući p53, CHK2, BRCA1, NBS1 i H2AX su geni supresije tumora.

Godine 1995., gen je otkrio dr Yosef Shiloh[5] koji je svoj proizvod nazvao ATM jer je otkrio da su njegove mutacije odgovorne za poremećaj ataksija telangiektazija.[6] U 1998. laboratorije Shiloh i Michael B. Kastan nezavisno su pokazale da je ATM protein-kinaza ta čija je aktivnost pojačana oštećenjem DNK.[7][8]

Uvod

[uredi | uredi izvor]

DNK se prati kroz ćelijski ciklus zbog mogučih oštećenja. Oštećenja su posljedica grešaka tokom replikacije, nusprodukata metabolizma, općih otrovnih lijekova ili ionizirajućeg zračenja. Ćelijski ciklus ima različite kontrolne tačke oštečivanja DNK, koje sprečavaju sljedeći ili održavaju trenutni korak ćelijskog ciklusa. Postoje dvije glavne kontrolne tačke, G1/S i G2/M, tokom ćelijskog ciklusa, koje čuvaju ispravnu progresiju. ATM ima ulogu u kašnjenju ćelijskog ciklusa nakon oštećenja DNK, posebno nakon dvolančanih prekida (DSB).[9] ATM se regrutira na mjesta dvostruko prekinutih proteinskih senzora DSB, poput kompleksa MRN. Nakon što je regrutiran, fosforilira NBS1, zajedno s ostalim proteinima koji popravljaju DSB. Ovi modificirani posrednički proteini zatim pojačavaju signal oštećenja DNK i transduciraju signale na nizvodne efektore kao što su CHK2 i p53.

Aminokiselinska sekvenca

[uredi | uredi izvor]

Dužina polipeptidnog lanca je 3.056 aminokiselina, a molekulska težina 350.687 Da.[10].

1020304050
MSLVLNDLLICCRQLEHDRATERKKEVEKFKRLIRDPETIKHLDRHSDSK
QGKYLNWDAVFRFLQKYIQKETECLRIAKPNVSASTQASRQKKMQEISSL
VKYFIKCANRRAPRLKCQELLNYIMDTVKDSSNGAIYGADCSNILLKDIL
SVRKYWCEISQQQWLELFSVYFRLYLKPSQDVHRVLVARIIHAVTKGCCS
QTDGLNSKFLDFFSKAIQCARQEKSSSGLNHILAALTIFLKTLAVNFRIR
VCELGDEILPTLLYIWTQHRLNDSLKEVIIELFQLQIYIHHPKGAKTQEK
GAYESTKWRSILYNLYDLLVNEISHIGSRGKYSSGFRNIAVKENLIELMA
DICHQVFNEDTRSLEISQSYTTTQRESSDYSVPCKRKKIELGWEVIKDHL
QKSQNDFDLVPWLQIATQLISKYPASLPNCELSPLLMILSQLLPQQRHGE
RTPYVLRCLTEVALCQDKRSNLESSQKSDLLKLWNKIWCITFRGISSEQI
QAENFGLLGAIIQGSLVEVDREFWKLFTGSACRPSCPAVCCLTLALTTSI
VPGTVKMGIEQNMCEVNRSFSLKESIMKWLLFYQLEGDLENSTEVPPILH
SNFPHLVLEKILVSLTMKNCKAAMNFFQSVPECEHHQKDKEELSFSEVEE
LFLQTTFDKMDFLTIVRECGIEKHQSSIGFSVHQNLKESLDRCLLGLSEQ
LLNNYSSEITNSETLVRCSRLLVGVLGCYCYMGVIAEEEAYKSELFQKAK
SLMQCAGESITLFKNKTNEEFRIGSLRNMMQLCTRCLSNCTKKSPNKIAS
GFFLRLLTSKLMNDIADICKSLASFIKKPFDRGEVESMEDDTNGNLMEVE
DQSSMNLFNDYPDSSVSDANEPGESQSTIGAINPLAEEYLSKQDLLFLDM
LKFLCLCVTTAQTNTVSFRAADIRRKLLMLIDSSTLEPTKSLHLHMYLML
LKELPGEEYPLPMEDVLELLKPLSNVCSLYRRDQDVCKTILNHVLHVVKN
LGQSNMDSENTRDAQGQFLTVIGAFWHLTKERKYIFSVRMALVNCLKTLL
EADPYSKWAILNVMGKDFPVNEVFTQFLADNHHQVRMLAAESINRLFQDT
KGDSSRLLKALPLKLQQTAFENAYLKAQEGMREMSHSAENPETLDEIYNR
KSVLLTLIAVVLSCSPICEKQALFALCKSVKENGLEPHLVKKVLEKVSET
FGYRRLEDFMASHLDYLVLEWLNLQDTEYNLSSFPFILLNYTNIEDFYRS
CYKVLIPHLVIRSHFDEVKSIANQIQEDWKSLLTDCFPKILVNILPYFAY
EGTRDSGMAQQRETATKVYDMLKSENLLGKQIDHLFISNLPEIVVELLMT
LHEPANSSASQSTDLCDFSGDLDPAPNPPHFPSHVIKATFAYISNCHKTK
LKSILEILSKSPDSYQKILLAICEQAAETNNVYKKHRILKIYHLFVSLLL
KDIKSGLGGAWAFVLRDVIYTLIHYINQRPSCIMDVSLRSFSLCCDLLSQ
VCQTAVTYCKDALENHLHVIVGTLIPLVYEQVEVQKQVLDLLKYLVIDNK
DNENLYITIKLLDPFPDHVVFKDLRITQQKIKYSRGPFSLLEEINHFLSV
SVYDALPLTRLEGLKDLRRQLELHKDQMVDIMRASQDNPQDGIMVKLVVN
LLQLSKMAINHTGEKEVLEAVGSCLGEVGPIDFSTIAIQHSKDASYTKAL
KLFEDKELQWTFIMLTYLNNTLVEDCVKVRSAAVTCLKNILATKTGHSFW
EIYKMTTDPMLAYLQPFRTSRKKFLEVPRFDKENPFEGLDDINLWIPLSE
NHDIWIKTLTCAFLDSGGTKCEILQLLKPMCEVKTDFCQTVLPYLIHDIL
LQDTNESWRNLLSTHVQGFFTSCLRHFSQTSRSTTPANLDSESEHFFRCC
LDKKSQRTMLAVVDYMRRQKRPSSGTIFNDAFWLDLNYLEVAKVAQSCAA
HFTALLYAEIYADKKSMDDQEKRSLAFEEGSQSTTISSLSEKSKEETGIS
LQDLLLEIYRSIGEPDSLYGCGGGKMLQPITRLRTYEHEAMWGKALVTYD
LETAIPSSTRQAGIIQALQNLGLCHILSVYLKGLDYENKDWCPELEELHY
QAAWRNMQWDHCTSVSKEVEGTSYHESLYNALQSLRDREFSTFYESLKYA
RVKEVEEMCKRSLESVYSLYPTLSRLQAIGELESIGELFSRSVTHRQLSE
VYIKWQKHSQLLKDSDFSFQEPIMALRTVILEILMEKEMDNSQRECIKDI
LTKHLVELSILARTFKNTQLPERAIFQIKQYNSVSCGVSEWQLEEAQVFW
AKKEQSLALSILKQMIKKLDASCAANNPSLKLTYTECLRVCGNWLAETCL
ENPAVIMQTYLEKAVEVAGNYDGESSDELRNGKMKAFLSLARFSDTQYQR
IENYMKSSEFENKQALLKRAKEEVGLLREHKIQTNRYTVKVQRELELDEL
ALRALKEDRKRFLCKAVENYINCLLSGEEHDMWVFRLCSLWLENSGVSEV
NGMMKRDGMKIPTYKFLPLMYQLAARMGTKMMGGLGFHEVLNNLISRISM
DHPHHTLFIILALANANRDEFLTKPEVARRSRITKNVPKQSSQLDEDRTE
AANRIICTIRSRRPQMVRSVEALCDAYIILANLDATQWKTQRKGINIPAD
QPITKLKNLEDVVVPTMEIKVDHTGEYGNLVTIQSFKAEFRLAGGVNLPK
IIDCVGSDGKERRQLVKGRDDLRQDAVMQQVFQMCNTLLQRNTETRKRKL
TICTYKVVPLSQRSGVLEWCTGTVPIGEFLVNNEDGAHKRYRPNDFSAFQ
CQKKMMEVQKKSFEEKYEVFMDVCQNFQPVFRYFCMEKFLDPAIWFEKRL
AYTRSVATSSIVGYILGLGDRHVQNILINEQSAELVHIDLGVAFEQGKIL
PTPETVPFRLTRDIVDGMGITGVEGVFRRCCEKTMEVMRNSQETLLTIVE
VLLYDPLFDWTMNPLKALYLQQRPEDETELHPTLNADDQECKRNLSDIDQ
SFNKVAERVLMRLQEKLKGVEEGTVLSVGGQVNLLIQQAIDPKNLSRLFP
GWKAWV

Struktura

[uredi | uredi izvor]

Gen ATM kodira protein od 350 kDa koji se sastoji od 3.056 aminokiselina.[11] ATM pripada natporodici fosfatidilinositol 3-kinaza-srodnih kinaza (PIKK). Superporodica PIKK sastoji se od šest ser/thr-protein-kinaza koje pokazuju sličnost u sekvenci sa fosfatidilinozitol 3-kinazama (PI3K). Ova porodica protein-kinaza uključuje ATR (srodne ATM- i RAD3), DNK-PKc (DNK-ovisna katalitička podjedinica protein kinaze) i mTOR (meta rapamicina kod sisara). Za njih je karakteristično pet domena. To su od N-kraja do C-kraja HEAT ponavljajući domen, FRAP-ATM-TRRAP (FAT) domen, kinazni domen (KD), PIKK-regulatorni domen (PRD) i domen FAT-C-terminala (FATC). HEAT ponavljanja direktno se vežu za C-kraj NBS1. FAT domen stupa u interakciju s domenom kinaze ATM-a kako bi stabilizirala područje C-kraja samog kompleksa. KD domen nastavlja aktivnost kinaze, dok je reguliraju PRD i FATC domen. Iako nije riješena struktura za kompleks, ukupni oblik je vrlo sličan DNA-PKc i sastoji se od glave i duge ruke za koju se smatra da se omotava oko dvolančane DNK, nakon konformacijske promjene. Predviđa se da će čitav N-terminalni domen, zajedno s FAT domenom, usvojiti α-heliks nu strukturu, što je pronađeno analizom sekvence. Vjeruje se da ova α-heliksna struktura tvori tercijarnu strukturu, koja ima zakrivljeni, cjevasti oblik prisutan, na primjer u proteinu huntingtin, koji također sadrži HEAT ponavljanja. FATC je C-terminalni domen s dužinom od oko 30 aminokiselina. Vrlo je konzerviran i sastoji se od α-heliksa, nakon čega slijedi oštar zaokret, koji je stabiliziran disulfidnom vezom.[12]

Četiri poznata konzervirana domena u četiri člana porodice PIKK

Funkcija

[uredi | uredi izvor]

Kompleks od tri proteina: MRE11, RAD50 i NBS1 (XRS2 u kvascu), zvani MRN složen kod ljudi, regrutuje ATM na dvolančane pauze (DSB) i drži dva kraja zajedno. ATM direktno stupa u interakciju sa podjedinicom NBS1 i fosforilizira histonsku varijantu H2AX na Ser139.[13] Ova fosforilacija generira mjesta vezanja za adapterske proteine sa BRCT domenom. Ovi adapterski proteini tada regrutiraju različite faktore uključujući efektorsku protein-kinazu CHK2 i supresor tumora p53. Odgovor na oštećenje DNK posredstvom ATM sastoji se od brzog i odgođenog odgovora. Efektorna kinaza CHK2 je fosforilirana i aktivirana pomoću ATM-a. Aktivirani CHK2 fosforilira fosfatazu CDC25A, koja se zatim razgrađuje i više ne može defosforilirati CDK1-ciklin B, što rezultira zaustavljanjem ćelijskog ciklusa. Ako se DSB ne može popraviti tokom ovog brzog odgovora, ATM dodatno fosforilira MDM2 i p53 na Ser15.[8] p53 je također fosforiliran efektor kinazom CHK2. Ove fosforilacije dovode do stabilizacije i aktivacije p53 i kasnije transkripcije brojnih gena za ciljanje p53, uključujući inhibitor CDK p21 koji dovodi do dugotrajnog zastoja u ćelijskom ciklusu ili čak do apoptoze.[14]

ATM-posredovani dvostepeni odgovor na prekide dvostrukih lanaca DNK. U brzom odgovoru aktivirani ATM fosforilira efektor kinazu CHK2 koja fosforilira CDC25A, ciljajući je na ubikvitinaciju i razgradnju.
Stoga se fosforilirani CDK2-ciklin akumulira i progresija kroz ćelijski ciklus je blokirana. U odgođenom odgovoru ATM fosforilizira nhibitore p53, MDM2 i p53, koji su također fosforilisani Chk2.
Dobijena aktivacija i stabilizacija p53 dovodi do povećane ekspresije inhibitora Cdk p21, što dodatno pomaže u održavanju niske aktivnosti Cdk i u održavanju dugotrajnog zastoja u ćelijskom ciklusu.[14]

ATM protein kinaze također može biti uključen u mitohondrijsku homeostazu, kao regulator mitohondrijske autofagije (mitofagije) pri čemu se uklanjaju stare, disfunkcionalne mitohondrije.[15] Povećana aktivnost ATM -a javlja se i kod virusne infekcije gdje se ATM aktivira rano tokom infekcije virusom dengue kao dio indukcije autofagije i odgovora na stres ER.[16]

Regulacija

[uredi | uredi izvor]

Za aktiviranje STM-a nakon DSB -a potreban je funkcionalan kompleks MRN. Kompleks funkcionira uzvodno od ATM -a u ćelijama sisara i izaziva konformacijske promjene koje olakšavaju povećanje afiniteta ATM -a prema njegovim podlogama, poput CHK2 i. Za aktiviranja ATM nakon DSB a potreban je funkcionalan kompleks MRN. Kompleks funkcionira uzvodno od ATM -a u ćelijama sisara i izaziva konformacijske promjene koje olakšavaju povećanje afiniteta ATM -a prema njegovim podlogama, poput CHK2 i p53.[9] Neaktivni ATM prisutan je u ćelijama bez DSB -a , u obliku dimera ili multimera. Nakon oštećenja DNK, ATM se autofosforilira na ostatku ser1981. Ova fosforilacija izaziva disocijaciju ATM dimera, nakon čega slijedi oslobađanje aktivnih ATM monomera.[17] Za normalnu aktivnost ATM kinaze potrebna je dalja autofosforilacija (ostataka Ser367 i Ser1893). Aktiviranju ATM-a kompleksom MRN prethode najmanje dva koraka, odnosno regrutaciji ATM-a u DSB završava posrednik proteina jedne kontrolne tačke oštećenja DNK (MDC1) koji se veže do MRE11 i naknadne stimulacije aktivnosti kinaze sa C-terminalom NBS1. Tri domena FAT, PRD i FATC uključena su u regulisanje aktivnosti KD kinaznog domena. FAT domen stupa u interakciju s KD domenom ATM-a kako bi stabilizirala područje C-kraja samog ATM-a. FATC domen je kritičan za aktivnost kinaze i vrlo je osjetljiv na mutagenezu. Posreduje u interakciji protein-protein, naprimjer sa histonskom acetiltransferazom TIP60 (HIV-1 Tat interakcijski protein 60 kDa), koji acetilira ATM na ostatku Lys3016. Acetilacija se događa u C-terminalnoj polovini PRD domena i potrebna je za aktivaciju ATM kinaze i za njezinu pretvorbu u monomere. Dok delecija cijelog domena PRD ukida kinaznu aktivnost ATM -a, specifične male elecije ne pokazuju učinak.

Mutacije germinativnih linija i rizik od raka

[uredi | uredi izvor]

Ljudi koji nose heterozigotnu mutaciju ATM imaju povećan rizik uglavnom od raka gušterače, prostate, želuca i invazivnog duktusnog raka dojke.[18] Homozigotna mutacija ATM daje bolest ataksija telangiektazija (AT), rijetku ljudsku bolest koju karakterizira cerebelarna degeneracija, ekstremna ćelijska osjetljivost na zračenje i predispozicija za rak. Svi AT pacijenti sadrže mutacije u ATM genu. Većina drugih poremećaja sličnih AT-u ima defekt u genima koji kodiraju kompleks proteina MRN. Jedna od karakteristika proteina ATM je njegovo brzo povećanje kinazne aktivnosti neposredno nakon formiranja dvostrukog prekida.[7][19]

Fenotipska manifestacija AT je širokog raspona supstrata za ATM kinazu, uključujući popravak DNK, apoptozu, G1/S, intra-S kontrolnu tačku i G2/M kontrolne, regulaciju gena, translaciju inicijaciju i odrćavanje telomera.[20] Stoga, kvar u ATM-u ima ozbiljne posljedice u popravljanju određenih vrsta oštećenja DNK, a kancer može nastati zbog nepravilnog popravljanja. AT pacijentice imaju povećan rizik od raka dojke koji se pripisuje interakciji ATM-a i fosforilaciji BRCA1 i njegovih povezanih proteina, nakon oštećenja DNK.[21]

Mejoza

[uredi | uredi izvor]

ATM funkcije tokom mejotske profaze.[22] ATM gen divljeg tipa je eksprimiran u četiri puta povećanom nivou u ljudskim sjemenicima, u poređenju sa somatskim ćelijama (kao što su kožni fibroblasti).[23] I kod miševa i kod ljudi nedostatak ATM-a dovodi do neplodnosti ženki i mužjaka. Nedostatak ekspresije ATM uzrokuje ozbiljne mejotske poremećaje tokom profaze I.[24] Osim toga, oslabljena reparacija DNA DSB posredovana ATM-om identificirana je kao vjerojatni uzrok starenja jajnih ćelija miša i ljudi.[25] Ekspresija gena ATM, kao i drugih ključnih gena za popravak DSB-a, opada s godinama u oocitima i miša i ljudi, a to smanjenje je usporedno s povećanjem DSB-a u primordijalnim folikulima. Ovi nalazi ukazuju na to da je ATM-homologno posredovana rekombinacijsks popravka ključna funkcija mejoze.

Tefu

[uredi | uredi izvor]

Tefu protein Drosophila melanogaster je strukturni i funkcionalni homolog ljudskog ATM proteina.[26] Tefu je, poput ATM-a, potreban za popravak DNK i normalne razine mejotskih rekombinacija u oocitima.

Interakcije

[uredi | uredi izvor]

Pokazalo se da je mutacija ataksije telangiektazije komuniciraju sa:

Također poglrdajte

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b c GRCh38: Ensembl release 89: ENSG00000149311 - Ensembl, maj 2017
  2. ^ a b c GRCm38: Ensembl release 89: ENSMUSG00000034218 - Ensembl, maj 2017
  3. ^ "Human PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
  4. ^ "Mouse PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
  5. ^ Savitsky K, Bar-Shira A, Gilad S, Rotman G, Ziv Y, Vanagaite L, et al. (juni 1995). "A single ataxia telangiectasia gene with a product similar to PI-3 kinase". Science. 268 (5218): 1749–53. Bibcode:1995Sci...268.1749S. doi:10.1126/science.7792600. PMID 7792600.
  6. ^ "Entrez Gene: ATM ataxia telangiectasia mutated (includes complementation groups A, C and D)".
  7. ^ a b Banin S, Moyal L, Shieh S, Taya Y, Anderson CW, Chessa L, et al. (septembar 1998). "Enhanced phosphorylation of p53 by ATM in response to DNA damage". Science. 281 (5383): 1674–7. Bibcode:1998Sci...281.1674B. doi:10.1126/science.281.5383.1674. PMID 9733514.
  8. ^ a b Canman CE, Lim DS, Cimprich KA, Taya Y, Tamai K, Sakaguchi K, et al. (septembar 1998). "Activation of the ATM kinase by ionizing radiation and phosphorylation of p53". Science. 281 (5383): 1677–9. Bibcode:1998Sci...281.1677C. doi:10.1126/science.281.5383.1677. PMID 9733515.
  9. ^ a b Lee JH, Paull TT (decembar 2007). "Activation and regulation of ATM kinase activity in response to DNA double-strand breaks". Oncogene. 26 (56): 7741–8. doi:10.1038/sj.onc.1210872. PMID 18066086.
  10. ^ "UniProt, Q13315". Pristupljeno 16. 8. 2021.
  11. ^ "Serine-protein kinase ATM - Homo sapiens (Human)".
  12. ^ Lempiäinen H, Halazonetis TD (oktobar 2009). "Emerging common themes in regulation of PIKKs and PI3Ks". The EMBO Journal. 28 (20): 3067–73. doi:10.1038/emboj.2009.281. PMC 2752028. PMID 19779456.
  13. ^ Huang X, Halicka HD, Darzynkiewicz Z (novembar 2004). "Detection of histone H2AX phosphorylation on Ser-139 as an indicator of DNA damage (DNA double-strand breaks)". Current Protocols in Cytometry. Chapter 7: Unit 7.27. doi:10.1002/0471142956.cy0727s30. ISBN 0-471-14295-6. PMID 18770804. S2CID 32281084.
  14. ^ a b Morgan, David O. (2007). The cell cycle: Principles of Control. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-920610-0.
  15. ^ Valentin-Vega YA, Maclean KH, Tait-Mulder J, Milasta S, Steeves M, Dorsey FC, et al. (februar 2012). "Mitochondrial dysfunction in ataxia-telangiectasia". Blood. 119 (6): 1490–500. doi:10.1182/blood-2011-08-373639. PMC 3286212. PMID 22144182.
  16. ^ Datan E, Roy SG, Germain G, Zali N, McLean JE, Golshan G, et al. (mart 2016). "Dengue-induced autophagy, virus replication and protection from cell death require ER stress (PERK) pathway activation". Cell Death & Disease. 7 (e2127): e2127. doi:10.1038/cddis.2015.409. PMC 4823927. PMID 26938301.
  17. ^ Bakkenist CJ, Kastan MB (januar 2003). "DNA damage activates ATM through intermolecular autophosphorylation and dimer dissociation". Nature. 421 (6922): 499–506. Bibcode:2003Natur.421..499B. doi:10.1038/nature01368. PMID 12556884. S2CID 4403303.
  18. ^ Hall, Michael J.; Bernhisel, Ryan; Hughes, Elisha; Larson, Katie; Rosenthal, Eric T.; Singh, Nanda A.; Lancaster, Johnathan M.; Kurian, Allison W. (2021). "Germline Pathogenic Variants in the Ataxia Telangiectasia Mutated (ATM) Gene are Associated with High and Moderate Risks for Multiple Cancers". Cancer Prevention Research. 14 (4): 433–440. doi:10.1158/1940-6207.CAPR-20-0448. ISSN 1940-6207. PMC 8026745. PMID 33509806. Provjerite vrijednost datuma u parametru: |pmc-embargo-date= (pomoć)
  19. ^ Canman CE, Lim DS (decembar 1998). "The role of ATM in DNA damage responses and cancer". Oncogene. 17 (25): 3301–8. doi:10.1038/sj.onc.1202577. PMID 9916992.
  20. ^ Kurz EU, Lees-Miller SP (2004). "DNA damage-induced activation of ATM and ATM-dependent signaling pathways". DNA Repair. 3 (8–9): 889–900. doi:10.1016/j.dnarep.2004.03.029. PMID 15279774.
  21. ^ a b Chen J (septembar 2000). "Ataxia telangiectasia-related protein is involved in the phosphorylation of BRCA1 following deoxyribonucleic acid damage". Cancer Research. 60 (18): 5037–9. PMID 11016625.
  22. ^ Hamer G, Kal HB, Westphal CH, Ashley T, de Rooij DG (april 2004). "Ataxia telangiectasia mutated expression and activation in the testis". Biology of Reproduction. 70 (4): 1206–12. doi:10.1095/biolreprod.103.024950. PMID 14681204.
  23. ^ Galetzka D, Weis E, Kohlschmidt N, Bitz O, Stein R, Haaf T (april 2007). "Expression of somatic DNA repair genes in human testes". Journal of Cellular Biochemistry. 100 (5): 1232–9. doi:10.1002/jcb.21113. PMID 17177185. S2CID 23743474.
  24. ^ Barlow C, Liyanage M, Moens PB, Tarsounas M, Nagashima K, Brown K, et al. (oktobar 1998). "Atm deficiency results in severe meiotic disruption as early as leptonema of prophase I". Development. 125 (20): 4007–17. doi:10.1242/dev.125.20.4007. PMID 9735362.
  25. ^ Titus S, Li F, Stobezki R, Akula K, Unsal E, Jeong K, et al. (februar 2013). "Impairment of BRCA1-related DNA double-strand break repair leads to ovarian aging in mice and humans". Science Translational Medicine. 5 (172): 172ra21. doi:10.1126/scitranslmed.3004925. PMC 5130338. PMID 23408054.
  26. ^ Oikemus SR, McGinnis N, Queiroz-Machado J, Tukachinsky H, Takada S, Sunkel CE, Brodsky MH (august 2004). "Drosophila atm/telomere fusion is required for telomeric localization of HP1 and telomere position effect". Genes & Development. 18 (15): 1850–61. doi:10.1101/gad.1202504. PMC 517405. PMID 15256487.
  27. ^ a b Chen G, Yuan SS, Liu W, Xu Y, Trujillo K, Song B, et al. (april 1999). "Radiation-induced assembly of Rad51 and Rad52 recombination complex requires ATM and c-Abl". The Journal of Biological Chemistry. 274 (18): 12748–52. doi:10.1074/jbc.274.18.12748. PMID 10212258.
  28. ^ a b Kishi S, Zhou XZ, Ziv Y, Khoo C, Hill DE, Shiloh Y, Lu KP (august 2001). "Telomeric protein Pin2/TRF1 as an important ATM target in response to double strand DNA breaks". The Journal of Biological Chemistry. 276 (31): 29282–91. doi:10.1074/jbc.M011534200. PMID 11375976.
  29. ^ Shafman T, Khanna KK, Kedar P, Spring K, Kozlov S, Yen T, et al. (maj 1997). "Interaction between ATM protein and c-Abl in response to DNA damage". Nature. 387 (6632): 520–3. Bibcode:1997Natur.387R.520S. doi:10.1038/387520a0. PMID 9168117. S2CID 4334242.
  30. ^ a b c d e f g Kim ST, Lim DS, Canman CE, Kastan MB (decembar 1999). "Substrate specificities and identification of putative substrates of ATM kinase family members". The Journal of Biological Chemistry. 274 (53): 37538–43. doi:10.1074/jbc.274.53.37538. PMID 10608806.
  31. ^ a b c d Wang Y, Cortez D, Yazdi P, Neff N, Elledge SJ, Qin J (april 2000). "BASC, a super complex of BRCA1-associated proteins involved in the recognition and repair of aberrant DNA structures". Genes & Development. 14 (8): 927–39. doi:10.1101/gad.14.8.927 (neaktivno 31. 5. 2021). PMC 316544. PMID 10783165.CS1 održavanje: DOI nije aktivan od 2021 (link)
  32. ^ Gatei M, Scott SP, Filippovitch I, Soronika N, Lavin MF, Weber B, Khanna KK (juni 2000). "Role for ATM in DNA damage-induced phosphorylation of BRCA1". Cancer Research. 60 (12): 3299–304. PMID 10866324.
  33. ^ Cortez D, Wang Y, Qin J, Elledge SJ (novembar 1999). "Requirement of ATM-dependent phosphorylation of brca1 in the DNA damage response to double-strand breaks". Science. 286 (5442): 1162–6. doi:10.1126/science.286.5442.1162. PMID 10550055.
  34. ^ Tibbetts RS, Cortez D, Brumbaugh KM, Scully R, Livingston D, Elledge SJ, Abraham RT (decembar 2000). "Functional interactions between BRCA1 and the checkpoint kinase ATR during genotoxic stress". Genes & Development. 14 (23): 2989–3002. doi:10.1101/gad.851000. PMC 317107. PMID 11114888.
  35. ^ Gatei M, Zhou BB, Hobson K, Scott S, Young D, Khanna KK (maj 2001). "Ataxia telangiectasia mutated (ATM) kinase and ATM and Rad3 related kinase mediate phosphorylation of Brca1 at distinct and overlapping sites. In vivo assessment using phospho-specific antibodies" (PDF). The Journal of Biological Chemistry. 276 (20): 17276–80. doi:10.1074/jbc.M011681200. PMID 11278964. S2CID 43554268.
  36. ^ Beamish H, Kedar P, Kaneko H, Chen P, Fukao T, Peng C, et al. (august 2002). "Functional link between BLM defective in Bloom's syndrome and the ataxia-telangiectasia-mutated protein, ATM". The Journal of Biological Chemistry. 277 (34): 30515–23. doi:10.1074/jbc.M203801200. PMID 12034743.
  37. ^ Suzuki K, Kodama S, Watanabe M (septembar 1999). "Recruitment of ATM protein to double strand DNA irradiated with ionizing radiation". The Journal of Biological Chemistry. 274 (36): 25571–5. doi:10.1074/jbc.274.36.25571. PMID 10464290.
  38. ^ Taniguchi T, Garcia-Higuera I, Xu B, Andreassen PR, Gregory RC, Kim ST, et al. (maj 2002). "Convergence of the fanconi anemia and ataxia telangiectasia signaling pathways". Cell. 109 (4): 459–72. doi:10.1016/s0092-8674(02)00747-x. PMID 12086603. S2CID 16580666.
  39. ^ Reuter TY, Medhurst AL, Waisfisz Q, Zhi Y, Herterich S, Hoehn H, et al. (oktobar 2003). "Yeast two-hybrid screens imply involvement of Fanconi anemia proteins in transcription regulation, cell signaling, oxidative metabolism, and cellular transport". Experimental Cell Research. 289 (2): 211–21. doi:10.1016/s0014-4827(03)00261-1. PMID 14499622.
  40. ^ Kang J, Ferguson D, Song H, Bassing C, Eckersdorff M, Alt FW, Xu Y (januar 2005). "Functional interaction of H2AX, NBS1, and p53 in ATM-dependent DNA damage responses and tumor suppression". Molecular and Cellular Biology. 25 (2): 661–70. doi:10.1128/MCB.25.2.661-670.2005. PMC 543410. PMID 15632067.
  41. ^ Fabbro M, Savage K, Hobson K, Deans AJ, Powell SN, McArthur GA, Khanna KK (juli 2004). "BRCA1-BARD1 complexes are required for p53Ser-15 phosphorylation and a G1/S arrest following ionizing radiation-induced DNA damage". The Journal of Biological Chemistry. 279 (30): 31251–8. doi:10.1074/jbc.M405372200. PMID 15159397.
  42. ^ Khanna KK, Keating KE, Kozlov S, Scott S, Gatei M, Hobson K, et al. (decembar 1998). "ATM associates with and phosphorylates p53: mapping the region of interaction". Nature Genetics. 20 (4): 398–400. doi:10.1038/3882. PMID 9843217. S2CID 23994762.
  43. ^ Westphal CH, Schmaltz C, Rowan S, Elson A, Fisher DE, Leder P (maj 1997). "Genetic interactions between atm and p53 influence cellular proliferation and irradiation-induced cell cycle checkpoints". Cancer Research. 57 (9): 1664–7. PMID 9135004.
  44. ^ Bao S, Tibbetts RS, Brumbaugh KM, Fang Y, Richardson DA, Ali A, et al. (juni 2001). "ATR/ATM-mediated phosphorylation of human Rad17 is required for genotoxic stress responses". Nature. 411 (6840): 969–74. Bibcode:2001Natur.411..969B. doi:10.1038/35082110. PMID 11418864. S2CID 4429058.
  45. ^ Li S, Ting NS, Zheng L, Chen PL, Ziv Y, Shiloh Y, et al. (juli 2000). "Functional link of BRCA1 and ataxia telangiectasia gene product in DNA damage response". Nature. 406 (6792): 210–5. Bibcode:2000Natur.406..210L. doi:10.1038/35018134. PMID 10910365. S2CID 3266654.
  46. ^ Long X, Lin Y, Ortiz-Vega S, Yonezawa K, Avruch J (april 2005). "Rheb binds and regulates the mTOR kinase". Current Biology. 15 (8): 702–13. doi:10.1016/j.cub.2005.02.053. PMID 15854902. S2CID 3078706.
  47. ^ Chang L, Zhou B, Hu S, Guo R, Liu X, Jones SN, Yen Y (novembar 2008). "ATM-mediated serine 72 phosphorylation stabilizes ribonucleotide reductase small subunit p53R2 protein against MDM2 to DNA damage". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 105 (47): 18519–24. Bibcode:2008PNAS..10518519C. doi:10.1073/pnas.0803313105. PMC 2587585. PMID 19015526.
  48. ^ Kim ST, Xu B, Kastan MB (mart 2002). "Involvement of the cohesin protein, Smc1, in Atm-dependent and independent responses to DNA damage". Genes & Development. 16 (5): 560–70. doi:10.1101/gad.970602. PMC 155347. PMID 11877376.
  49. ^ Fernandez-Capetillo O, Chen HT, Celeste A, Ward I, Romanienko PJ, Morales JC, et al. (decembar 2002). "DNA damage-induced G2-M checkpoint activation by histone H2AX and 53BP1". Nature Cell Biology. 4 (12): 993–7. doi:10.1038/ncb884. PMID 12447390. S2CID 12380387.
  50. ^ Ward IM, Minn K, Jorda KG, Chen J (maj 2003). "Accumulation of checkpoint protein 53BP1 at DNA breaks involves its binding to phosphorylated histone H2AX". The Journal of Biological Chemistry. 278 (22): 19579–82. doi:10.1074/jbc.C300117200. PMID 12697768.

Dopunska literatura

[uredi | uredi izvor]

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]


Portal iconPortal Biologija
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Mutirana_ataksija_telangiektazija&oldid=3482961"