Klarinet

B i A klarineti

Klarinet je drveni puhački instrument sa jednostrukim jezičkom od trske. Napravljen je u obliku cilindrične cijevi koja se sastavlja od više dijelova. Početni dio mu je usnik, kljunastog oblika, koji je sa jedne strane zaobljen a sa druge ravan. Na ravnu stranu preko ulaznog otvora cijevi naliježe jezičak, učvršćen na donjem kraju obručem sa šarafom. Cijev ima četiri dijela, koji se uvlače jedan u drugi, a završni je ljevkast (korpus) i po rubu optočen metalnim prstenom. Na cijevi se nalazi veliki broj rupica, od kojih se jedan dio pokriva jagodicama prstiju, a ostali poklopcima (klapnama) koje se pokreću složenim sistemom poluga. Mehanizam savremenog klarineta je vrlo usavršen, kao i izvođačka tehnika, tako da on spada među najvirtuoznije instrumente po lahkoći s kojom se mogu izvoditi i krajnje brzi i složeni tonski pokreti. Raspon izvodljivih tonova mu je najveći od svih duhačkih instrumenata, a sam ton je bogat i izražajan, pogodan za različite vrste muzike. Posebna odlika klarineta je širok raspon tonova i glasnoće – od skoro jedva čujnog zvuka do vrlo prodornog, naročito kod visokih tonova. Najdublji registar, šalmajski, veoma je prepoznatljiv po tamnoj i dramatičnoj zvučnosti. S obzirom na sve ovo, klarinet je među duhačkim instrumentima najsvestraniji, pa mu se i u orkestru često dodjeljuju istaknute uloge. Solistička literatura je dosta bogata. Koristi se u kamernim orkestrima, a vodeći je melodijski instrument u duhačkim orkestrima. Posebno značajnu ulogu ima u džez muzici.

Klarinet se gradi u tri osnovna registarska oblika: B Klarinet (Clarinetto in Sib) koji zvuči veliku sekundu niže od zapisanog, A Klarinet (Clarinetto in A) koji zvuči malu tercu niže od zapisanog, i rjeđe korišteni C Klarinet (Clarinetto in Do) koji zvuči kako je zapisano. To je transponujući muzički instrument, a notira se u "G" ključu.

Historija

Najdalje porijeklo klarineta seže do instrumenata s trščanim jezičkom – u staroj Grčkoj (aulos), pa i ranije, u Egiptu i drugdje. Savremeni klarinet se razvio krajem 17. vijeka, usavršavanjem jedne vrste šalmaja. Već u 18. vijeku je (npr. kod Mozarta) bogato korišten, a ušao je u klasičan orkestralni sastav. Tehnički je usavršen tokom 19. vijeka, kada su ga rado koristili kompozitori iz vremena romantizma.

Vanjski linkovi

• Klarinet na Wikimedia Commonsu