Ikarus S-49

Ikarus S-49C, Muzej vazduhoplovstva - Beograd.

Ikarus J-451MM "Stršljen" iz 1957.

Ikarus S-49 je jugoslavenski niskokrilni lovački avion, jednosjed, sa zatvorenom kabinom modernih aerodinamički linija.

Prvim petogodišnjim planom usvojenim 1946. godine odlučeno je da se obnove postojeće predratne fabrike vazduhoplovne industrije, kao što su fabrika aviona Utva u Pančevu i fabrika aviona Ikarus i fabrika instrumenata Teleoptik u Zemunu. Nakon rezolucije Informbiroa 1948. godine dolazi do krize između SSSR-a i FNR Jugoslavije, koja će za posledicu imati prekid i zahlađenje političkih, ekonomskih, diplomatskih ali i vojnih odnosa između Beograda sa jedne strane i Moskve i celog Istočnog bloka sa druge strane. Lovački avion S-49 nastao je na bazi predratnog lovačkog aviona IK-3, projektovali su ga isti inženjeri Ljubomir Ilić, Kosta Sivčev i Slobodan Zrnić, a kasnije se priključio i Svetozar Popović. Prvi prototip Ikarus S-49A poleteo je juna 1949. godine, a nakon kratkog ispitivanja doneta je brzo odluka da se pokrene serijska proizvodnja jer je stanje u Jugoslavenskom ratnom vaduhoplovstvu bilo krajnje kritično, koje se ogledalo u nedostatku lovačkih aviona. FNR Jugoslavija je dobila veći broj motora iz SSSR-a kao remontnu rezervu za ranije dobijene Jakove. Doneta je odluka da se iskoristi postojeća rezerva i ugradi u novi lovački avion S-49A ograničen broj klipnih motora VK-105 (razvoj VK-100/102/103), francuska licenca Hispano-Suiza 12Y, koji su ugrađivani na sovjetske lovačke avione Jakov. Serijski su se proizvodila dva tipa i to: Ikarus S-49A u 45 primjeraka i Ikarus S-49C u 112 primjerka. Avioni su se proizvodili u fabrici aviona Ikarus u Zemunu od 1949. do 1954. godine, a korišćeni su u Jugoslavenskom ratnom vazduhoplovstvu od 1950. do 1961. godine. Uporedo sa serijskom proizvodnjom lovačkog aviona S-49 proizvodili su se školski niskokrilni avion Aero-2 i školski niskokrilni avion za naprednu trenažnu obuku Utva-213.

U isto vrijeme, započet je rad na tajnom vojnom projektu "Ikarus 451", koji se odnosio na izradu i ispitivanje serije letetilica na mlazni pogon, koji je na kraju krunisan serijskom proizvodnjom mlaznog aviona Galeb G-2.

Vanjski linkovi

• Poslednji domaći lovac – avion Ikarus S49 – C, pp. 20/50, magazin "Odbrana“, Arsenal br. 19, Milan Micevski, 15. jul 2008.
• Ikarus S-49 (Forum Paluba info))
• Jugoslavenski avion Ikarus S-49 (RTS Dozvolite - Zvanični kanal)