Max Theiler
Max Theiler (30. januar 1899 − 11. august 1972) bio je američki virusolog i ljekar južnoafričkog porijekla. Dobio je Nobelovu nagradu za fiziologiju ili medicinu 1951. za razvoj vakcine protiv žute groznice 1937, postajući prvi nobelovac rođen u Africi.
| Max Theiler | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 30. januar 1899. Pretoria, Južnoafrička Republika |
| Smrt | 11. august 1972 (73 godine) New Haven, Connecticut, SAD |
| Narodnost | Južnoafričko, američko |
| Polje | Virusologija |
| Poznat(a) po | Razvoju vakcine protiv žute groznice |
| Istaknute nagrade | Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu (1951) Lasker-DeBakeyeva nagrada za doprinos na polju medicinsko-kliničkog istraživanja (1949) |
Rođen je u Pretoriji, školovao se u Južnoafričkoj Republici do završetka studija medicine. Po završetku diplomskog studija odlazi u London na postdiplomski rad na Medicinskom fakultetu bolnice St Thomas, u Londonu i Londonske škole za higijenu i tropsku medicinu, stekavši 1922. diplomu iz tropske medicine i higijene. Te godine preselio se u Sjedinjene Američke Države kako bi se bavio istraživačkim radom na Školi za tropsku medicinu Univerziteta Harvard. Godine 1930. prelazi u Fondaciju Rockefeller u New Yorku, postavši direktor Laboratorija za viruse.[1] Ostatak života proveo je u SAD-u.
Rani period i obrazovanje
urediTheiler je rođen u Pretoriji, glavnom gradu tadašnje Transvalske Južnoafričke Republike. Otac mu je bio Arnold Theiler, veterinarski bakteriolog. Pohađao je srednju školu za dječake u Pretoriji, Univerzitetski koledž Rhodes i Medicinsku školu Univerziteta u Cape Townu, gdje je i diplomirao 1918. Otišao je iz Južne Afrike u London da bi studirao na Medicinskoj školi bolnice St Thomas i na Londonskoj školi za higijenu i tropsku medicint. Diplomirao je 1922. a postao je i licenciat Kraljevskog koledža ljekara u Londonu i član Kraljevskog koledža hirurga u Engleskoj.
Razvoj karijere
urediNakon diplomiranja želio je nastaviti istraživačku karijeru, pa je 1922. prešao na Fakultet za tropsku medicinu Univerziteta Harvard, u Massachusettsu. Proveo je nekoliko godina istražujući amebnu dizenteriju i pokušavajući razviti vakcinu protiv groznice izazvane ugriza pacova.
Nakon što je postao pomoćnik Andrewa Sellardsa, počeo je raditi na žutoj groznici. Godine 1926. opovrgli su hipotezu Hideya Noguchija da je žutu groznicu uzrokovala bakterija Leptospira icteroides. Godine 1928, godinu dana nakon što je bolest definitivno identificirana kao uzrok zaraze virusom, dokazali su da su afrički i južnoamerički virusi imunološki identični. Tokom ovog istraživanja Theiler je obolio od žute groznice, ali je preživio i razvio imunitet.
Godine 1930. prešao je raditi u Rockefeller fondaciji u New Yorku, gdje je kasnije postao direktor Laboratorija za viruse. Bio je profesor epidemiologije i javnog zdravlja na Medicinskom fakultetu Univerziteta Yale i Škole za javno zdravlje tokom perioda od 1964. do 1967.[2]
Karijera i žuta groznica
urediNakon prolaska virusa žute groznice kroz laboratorijske miševe, Theiler je otkrio da tako oslabljeni virus daje imunitet rezus makakama.[3] Theiler je pripremio fazu za razvoj vakcine protiv bolesti nakon čega je prvo osmislio test efikasnosti eksperimentalnih vakcina. U njegovom testu, miševima su ubrizgavani serumi vakcinisanih ljudi kako bi se utvrdilo da li miševe štite od virusa žute groznice. Ovaj "test zaštite miša" korišten je s varijacijama kao mjera imuniteta do nakon Drugog svjetskog rata.[3] Na osnovu subkultivirajućeg, posebno virulentnog soja Asibi iz zapadne Afrike u pilećim embrionima, Rockefeller tim pokušao je dobiti oslabljeni soj virusa koji ne bi ubio miševe kada bi im se virus ubrizgao u mozak. Trebalo je do 1937. i više od 100 subkultura u pilećim embrionima da Theiler i njegov kolega Hugh Smith dobiju oslabljeni soj, koji su nazvali "17D". Ispitivanja na životinjama pokazala su da je oslabljeni 17D mutant siguran i imunizirajući. Teilerov tim brzo je dovršio razvoj 17D vakcine, a Rockefeller fondacija započela je ispitivanja na ljudima u Južnoj Americi. Između 1940. i 1947, Rockefeller fondacija proizvela je više od 28 miliona doza cjepiva i konačno okončala žutu groznicu kao glavnu bolest.
Za ovo djelo Theiler je 1951. dobio Nobelovu nagradu za fiziologiju ili medicinu. Theiler je također nagrađen Chalmersovom medaljom Kraljevskog društva za tropsku medicinu i higijenu 1939, Flattery medaljom Univerziteta Harvard 1945. i Laskerovom nagradom Američkog udruženja za javno zdravlje 1949.[1]
Theilerov virus mišjeg encefalomielitisa
urediGodine 1937. Max Theiler otkrio je sredstvo za filtriranje koje je bilo poznati uzrok paralize kod miševa. Otkrio je da se virus ne prenosi na rezus makake i da su samo neki miševi razvili simptome. Upravo zbog tog otkrića virus je nazvan Theilerov virus mišjeg encefalomielitisa. Virus je dobro okarakteriziran i sada služi kao standardni model za proučavanje multiple skleroze.
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ a b "Max Theiler – Biographical". NobelPrize.org (jezik: engleski). Pristupljeno 12. 8. 2019.
- ^ Tan, Sy; Pettigrew, K (2017). "Max Theiler (1899–1972): Creator of the yellow fever vaccine". Singapore Medical Journal. 58 (4): 223–224. doi:10.11622/smedj.2017029. PMC 5392609. PMID 28429035.
- ^ a b Frierson, J. Gordon (juni 2010). "The Yellow Fever Vaccine: A History". The Yale Journal of Biology and Medicine. 83 (2): 77–85. ISSN 0044-0086. PMC 2892770. PMID 20589188.