Trigonometriezh

Tres geriaoueg an drigonometriezh ennañ

An drigonometriezh, pe an dric'hornventouriezh, zo ur skourr eus ar matematik hag a bled gant an tric'hornioù ha dreist-holl war-dro re ur c'hogn 90° dezho. Plediñ a ra ivez gant an darempredoù etre kostezioù ha kognoù an tric'hornioù-se ha gant ar fonksionoù trigonometrek a liv an darempredoù-se.

An drigonometriezh a vez implijet er matematik glan met pouezus eo ivez e meur a skourr eus ar skiant hag an deknologiezh. Desket e vez e skolioù an eil derez. Ur skourr eus an drigonometriezh, trigonometriezh sferek e anv, a studi an tric'hornioù war ar sferennoù, pouezus eo evit ar steredoniezh hag ar merdeerezh.

Istor

Penn-kentañ studioù an drigonometriezh a oa troet war-du studi an tric'hornioù. Boulc'het e voe studi an tric'hornioù e-kerzh eil milved kent JK e-touesk matematikoù Henegipt ha re Vabilon.

Etimologiezh

Dont a ra ar ger "trigonometriezh" eus an Henc'hresianeg τρίγωνον trigōnon, "tric'horn" ha μέτρον metron, "muzuliañ".

Formulennaoueg trigonometriezh

Identelezh heverk

Evit pep korn A hon eus, hervezh teorem Pythagoras :

$\cos ^{2}A+\sin ^{2}A=1$

Formulennoù sammañ ha lammañ

Ar formulennoù pennanñ a zo, evit ar sinus hag ar c'hosinus :

$\cos(A+B)=\cos A\cos B-\sin A\sin B$ ;

$\sin(A+B)=\sin A\cos B+\cos A\sin B$.

Tu 'zo da jediñ ar formulennoù lammañ en ur erlec'hiañ $B$ dre $-B$ hag en ur c'houzout eo sinus ur fonksion ampar ha cosinus ur fonksion par.

Evit ar fonksion tañjantenn e jeder :

$\tan(A+B)={\frac {\tan A+\tan B}{1-\tan A\tan B}}$.

Daveoù

• Christopher M. Linton (2004). From Eudoxus to Einstein: A History of Mathematical Astronomy. Cambridge University Press.
• Weisstein, Eric W. "Trigonometric Addition Formulas". Wolfram MathWorld.