Сігізмунд I Люксембургскі
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Сігізмунд I Люксембургскі (14 лютага 1368[1][2], Прага[1][2] — 9 снежня 1437[3], Знойма[4]) — кароль Венгрыі (1387—1437), Чэхіі (1419-21, 1436-37), імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі (з 1433), апошні прадстаўнік дынастыі Люксембургаў. Склікальнік Канстанцкага сабора, лічыцца віноўнікам смерці Яна Гуса.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]У 1412—1423 Сігізмунд праводзіў кампанію ў Італіі супраць Венецыі. Кароль скарыстаўся перавагай цяжкасцей Антырымскага папы Яна XXIII, каб атрымаць абяцанне, што сабор павінен прайсці ў Канстанце ў 1414, з мэтай пакласці канец расколу царквы. Ён браў вядучую ролю ў абмеркаванні гэтага збору, і на працягу паседжанняў зрабіў паездку ў Францыю, Англію і Бургундыю ў дарэмнай спробе дамагаўся складанне паўнамоцтваў з трох канкуруючых рымскіх пап. Сабор скончыўся ў 1418, падпісаннем Вялікага раскола, таксама на саборы было вынесена рашэнне па смерці чэшскага рэлігійнага рэфарматара, Яна Гуса, спаленага за ерась у ліпені 1415. Удзел у смерці Сігізмунда — пытанне супярэчнае. Сігізмунд падаў Яну Гусу ахоўнае сведчанне і запярэчыў супраць яго зняволення, але рэфарматар быў спалены ў час адсутнасці Сігізмунда.
Гусіцкія войны
[правіць | правіць зыходнік]У 1419, смерць Вацлава IV Люксембурга зрабіла Сігізмунда каралём Багеміі, але прайшло яшчэ сямнаццаць год перш чым чэхі прызналі яго. Паслядоўнікі Яна Гуса, абураныя яго смерцю хутка паўсталі, калі Сігізмунд аб’явіў намер пераследу прыхільнікаў ідэй Гуса. Тры кампаніі супраць гусітаў, скончыліся бедствам. Туркі зноў напалі на Венгрыю. Сігізмунд не мог атрымаць падтрымку ад нямецкіх прынцаў, таму быў нямоглы ў Багеміі. Яго спробам наняць войска перашкодзіла супраціўленне гарадоў. У 1424 выбаршчыкі, сярод якіх быў ранейшы саюзнік Сігізмунда, Фрэдэрык Гогенцолерн, імкнуліся ўзмацніць уласную ўладу за рахунак караля. Хоць схема патрывала няўдачу, небяспека для Германіі ад гусітаў прывяла да Бінгенскага саюза, які фактычна пазбавіў Сігізмунда лідарства вайны і кіраўніцтва Германіяй. У 1428 ён пачаў кампанію супраць туркаў, але зноў з нешматлікімі вынікамі. У 1431 Сігізмунд паехаў у Мілан, дзе 25 лістапада ён атрымаў Жалезную Карону. Пасля, заставаўся на працягу некаторага часу ў Сіене, каранаваны імператарам у Рыме 31 мая 1433, і пасля атрымання патрабаванняў ад рымскага папы, вернутага Багемія, дзе ён быў прызнаны як кароль у 1436, хоць яго ўлада была трохі больш чым намінальная.
Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ а б в г Wencker J. Collecta archivi et cancellariӕ jura — Страсбур: Johann Reinhold I. Dulssecker, 1715. — С. 126.
- ↑ а б в г Knott R. Ein Beitrag zur Geschichte der Beziehungen der Luxemburger in Böhmen zu den Gonzaga in Mantua // Mittheilungen des Vereins für Geschichte der Deutschen in Böhmen — 1901. — Т. 39, вып. 3. — С. 273–274.
- ↑ а б Czech National Authority Database Праверана 27 жніўня 2020.
- ↑ а б Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
- ↑ а б (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- ↑ http://mek.oszk.hu/05700/05724/html/#575
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Сігізмунд I // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 366. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сігізмунд I Люксембургскі
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Каралінгі — Саксонская дынастыя — Салічная дынастыя — Гогенштаўфены — Вітэльсбахі — Габсбургі | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |
|---|---|
| Правадыры венграў язычніцкага перыяду | |
| Арпады (1000—1301) | Іштван I Святы (1000—1038) |
| Барацьба дынастый (1038—1046) |
|
| Арпады (1044—1301) |
|
| Спрэчныя прэтэндэнты (1301—1308) |
|
| Анжу-Сіцылійскі дом (1328—1498) |
|
| Люксембургі (1386—1437) | Жыгманд (Жыгімонт) (1386—1437) |
| Габсбургі (1438—1439) | Альбрэхт (1437—1439) |
| Ягелоны (1440—1444) | Уласла I (Уладзіслаў III Польскі) (1440—1444) |
| Габсбургі (1444—1457) | Ласла V (Ладзіслаў Постум) (1444—1457) |
| Хуньядзі (1458—1490) | Мацьяш I (1458—1490) |
| Ягелоны (1490—1526) |
|
| Запальяі (1526—1570) | |
| Габсбургі (1526—1780) |
|
| Габсбург-Латарынгскі дом (1780—1918) |
|
Сігізмунд I Люксембургскі — продкі | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Тэматычныя сайты | ||||
|---|---|---|---|---|
| Слоўнікі і энцыклапедыі | Вялікая каталанская · Вялікая нарвежская · Вялікая расійская (старая версія) · Вялікая расійская (навукова-адукацыйны партал) · Бракгаўза і Эфрона · Кругасвет · Allgemeine Deutsche Biographie · Britannica (11-th) · Britannica (онлайн) · Brockhaus · Catholic (1997—…) · Notable Names Database · Treccani · Universalis · Швейцарскі гістарычны · Гранат | |||
| Генеалогія і некрапалістыка | ||||
- Pages using the JsonConfig extension
- Нарадзіліся 14 лютага
- Нарадзіліся ў 1368 годзе
- Нарадзіліся ў Празе
- Памерлі 9 снежня
- Памерлі ў 1437 годзе
- Памерлі ў Паўднёвамараўскім краі
- Пахаваныя ў Румыніі
- Люксембургская дынастыя
- Узнагароджаныя Залатой ружай
- Асобы
- Імператары Свяшчэннай Рымскай імперыі
- Каралі венгерскія
- Каралі чэшскія
- Каралі германскія
- Курфюрсты брандэнбургскія
- Зрынутыя манархі