Пятрусь Макаль

Пятрусь Макаль
Асабістыя звесткі
Псеўданімы	Міхась Дроцік і Паўлюк Суботка
Дата нараджэння	25 жніўня 1932(1932-08-25)
Месца нараджэння	Крушыняны, Гміна Крынкі, Сакульскі павет, Падляскае ваяводства, Польшча
Дата смерці	1996
Месца смерці	Беларусь
Грамадзянства	Беларусь
Альма-матар	Гродзенскі педагагічны інстытут (1953) Вышэйшыя літаратурныя курсы пры Саюзе пісьменнікаў СССР[d] (1962)
Месца працы	Гродзенская праўда Маладосць Літаратура і мастацтва Рэпертуарна-рэдакцыйная калегія Упраўлення культпрасветустаноў Міністэрства культуры БССР[d] Беларускі дзяржаўны акадэмічны тэатр юнага гледача Саюз беларускіх пісьменнікаў Мастацкая літаратура
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	драматург, перакладчык, паэт
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз пісьменнікаў СССР Саюз беларускіх пісьменнікаў
Прэміі	Літаратурная прэмія імя Аркадзя Куляшова (1980) Дзяржаўная прэмія БССР імя Янкі Купалы (1984)

Пятрусь Макаль (25 жніўня 1932, в. Крушыняны, цяпер Беластоцкае ваяводства, Польшча — 31 жніўня 1996) — беларускі паэт, драматург, перакладчык.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сялянскай сям’і. З 1944 года разам з сям’ёй жыў вёсцы ў Саратаўскай вобласці, у 1946 годзе разам з маці пераехаў у Гродзенскую вобласць, дзе скончыў сямігодку. У 1947 годзе паступіў у Гродзенскі будаўнічы тэхнікум, але правучыўся 2 гады. Скончыў Гродзенскі педагагічны інстытут (1953). Працаваў супрацоўнікам абласной газеты «Гродзенская праўда». Служыў у Савецкай Арміі (1954—1956). Працаваў рэдактарам аддзела культуры і навукі часопіса «Маладосць» (1957—1960), вучыўся на Вышэйшых літаратурных курсах пры СП СССР (1960—1962). Потым працаваў загадчыкам аддзела літаратуры ў газеце «Літаратура і мастацтва» (1962—1963), рэдактарам рэпертуарна-рэдакцыйнай калегіі Міністэрства культуры БССР (1965—1966), памочнікам галоўнага рэжысёра па літаратурнай частцы Беларускага рэспубліканскага тэатра юнага гледача (1966—1975). З 1975 года — літкансультант СП БССР. З 1978 года — старшы рэдактар выдавецтва «Мастацкая літаратура». У 1980—1983 гадах — рэдактар аддзела паэзіі часопіса «Маладосць». З 1983 года на творчай рабоце. Член Саюза пісьменнікаў СССР (з 1953).

Творчасць

Дэбютаваў вершам у 1949 (газета «Гродзенская праўда»). Аўтар зборнікаў паэзіі «Першы след» (1955), «Вятрам насустрач» (1958), «Вечны агонь» (1960), «Круглы год» (1964), «Акно» (1967), «Вершы» (выбранае, 1968), «Дотык да зямлі» (1975), «Поле» (1978), «Заручыны» (выбранае, 1979), «Смак яблыка» (1981), «Калыска долі» (1984), «Асенняя пошта лістоты» (1987), «Азбука любві» (1989), «Лагода» (1992), «Твар і душа» (1995). Для дзяцей выдаў кніжкі «Хлопчык будзіць сонца» (1966), «Песня згоды» (вершы, паэмы, казкі, 1983), «Чарадзейная скарбонка» (вершы, казкі, загадкі, 1987), «Я гатую абед» (паэма, 1989). У 1982 выйшлі Выбраныя творы ў 2-х тамах. Творы П. Макаля перакладзеныя на англійскую, нямецкую, іспанскую, польскую і інш. мовы.

Імкненне раскрыць духоўную змястоўнасць і складанасць жыцця, багацце перажыванняў сучасніка — асноўнае ў паэзіі П. Макаля. Ёй уласцівы метафарычна асацыятыўная вобразнасць, алегарычнасць, выкарыстанне сродкаў іроніі і сатыры.

У сааўтарстве з А. Вольскім напісаў п’есы «За лясамі дрымучымі» (1959, 1961, пастаўлена ў 1958) і «Марынка-крапіўніца» (пастаўлена ў 1963). Аўтар п’ес «Адчыніце, казляняткі!» (1972, пастаўлена ў 1970), «Дай вады, калодзеж!» (1974, паста ўлена ў 1971), «На ўсіх адна бяда» (1977, пастаўлена ў 1976), усе яны напісаны ў вершах паводле фальклорных матываў і ставіліся Беларускім рэспубліканскім тэатрам юнага гледача і іншымі тэатрамі краіны. Таксама аўтар лібрэта араторыі «Запрашэнне ў краіну маленства» (музыка Я. Глебава, 1974).

Займаўся перакладамі са славянскіх моў. Пераклаў зборнік сучаснай славацкай паэзіі «Татры пяюць» (1976), зборнік вершаў М. Валека «Крылы» (1978), А. Шасцінскага «Помню і люблю» (1978) і інш.

Прэміі і ўзнагароды

• Лаўрэат Літаратурнай прэміі СП БССР імя А. Куляшова (1980) за зборнік паэзіі «Поле»
• Дзяржаўная прэмія БССР імя Янкі Купалы (1984) за зборнік «Смак яблыка».
• Медалі

Бібліяграфія

• Выбраныя творы Т. 1—2. — Мн., 1982.
• Лагода: (вершы) / Пятрусь Макаль. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1992. — 399 с.
• Выбранае. — Мн., 1994.
• Твар і душа: (паэзія) / Пятрусь Макаль. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1995. — 174 с.

Літаратура

• Макаль Пятрусь // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік / Склад. А. К. Гардзіцкі. Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 с.: іл. — 22 000 экз. — ISBN 5-340-00709-X.
• Драздова З. У. Пятрусь Макаль // Гісторыя беларускай літаратуры XX стагоддзя: у 4 т. (навук. рэд. У. В. Гніламёдаў, С. С. Лаўшук). — Мн., 2002. Т.4., кн.1. С. 466—489.
• Макаль Пятрусь // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1992—1995.
• Макаль Пятрусь // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 527. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
• Мака́ль Пятрусь (Пётр Міхайлавіч) // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 456—457. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.