Прэзідэнт Арменіі

Прэзідэнт Арменіі
Прэзідэнт Арменіі
	Հայաստանի Նախագահ
	; Штандар прэзідэнта Арменіі
	; Пасаду займае; Ваагн Хачатран ; з 13 сакавіка 2022
Узначальвае	Арменія;
Афіцыйная рэзідэнцыя	знаходзіцца ў Ерэване
Прызначаецца	па выніках галасавання ў парламенце
Тэрмін паўнамоцтваў	7 гадоў, не больш за 1 тэрмін
Пасада з’явілася	16 кастрычніка 1991
Першы на пасадзе	Лявон Тэр-Петрасян
Сайт	president.am

Прэзідэнт Арменіі, афіцыйна Прэзідэнт Рэспублікі Арменія (арм.: Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ) — з’яўляцца кіраўніком дзяржавы, гарантам незалежнасці, тэрытарыяльнай цэласнасці і бяспекі Рэспублікі Арменія, сочыць за выкананнем Канстытуцыі.

Прэзідэнт Арменіі абіраецца Нацыянальным Сходам краіны тэрмінам на 7 гадоў. Адна і тая ж асоба можа быць абрана прэзідэнтам толькі адзін раз.

Паўнамоцтвы Прэзідэнта

Паўнамоцтвы з 9 красавіка 2018 года

На Канстытуцыйным рэферэндуме, які прайшоў 6 снежня 2015 года, былі прынятыя змены Канстытуцыі. У прыватнасці, Арменія стала парламенцкай рэспублікай і паўнамоцтвы прэзідэнта значна скараціліся.

Згодна новай рэдакцыі Канстытуцыі, прэзідэнт рэспублікі прызначае чарговыя і пазачарговыя выбары ў Нацыянальны сход, у 21-дзённы тэрмін падпісвае і абнародуе прынятыя парламентам законы. Кіраўнік дзяржавы больш не мае права распускаць Нацыянальны сход ва ўстаноўленых Канстытуцыяй выпадках і парадку, а таксама прызначаць пазачарговыя выбары^[1].

Ва ўстаноўленых Канстытуцыяй выпадках прэзідэнт можа прыняць адстаўку ўрада і па прапанове прэм’ер-міністра унесці змены ў склад Кабінета міністраў^[1].

Сфера знешняй палітыкі

Скарочаны паўнамоцтвы прэзідэнта Арменіі і па частцы знешняй палітыкі. Прэзідэнт рэспублікі ва ўстаноўленых законам выпадках і па прапанове Урада заключае Міжнародныя дагаворы, прызначае і адклікае па прапанове прэм’ер-міністра дыпламатычных прадстаўнікоў у замежных дзяржавах і міжнародных арганізацыях, прымае даверчыя і адзыўныя граматы дыпламатычных прадстаўнікоў замежных дзяржаў і міжнародных арганізацый^[1].

Прэзідэнт Рэспублікі па прапанове Урада ва ўстаноўленых законам выпадках зацвярджае, прыпыняе або дэнансуе міжнародныя дамовы, якія не патрабуюць ратыфікацыі^[1].

Узброеныя сілы

Прэзідэнт Рэспублікі па прапанове прэм’ер-міністра ва ўстаноўленых законам выпадках і парадку прызначае і вызваляе вышэйшы камандны склад Узброеных Сіл і іншых войскаў, а таксама па прапанове прэм’ер-міністра ва ўстаноўленых законам выпадках і парадку прысвойвае вышэйшыя воінскія званні^[1].

Прэзідэнт ужо не З’яўляецца Вярхоўным Галоўнакамандуючым Узброеных сіл Арменіі, а ў выпадку вайны гэтыя паўнамоцтвы будуць ускладзены на кіраўніка ўрада^[1].

Прэзідэнт, як і спікер парламента, не ўвойдзе ў склад новай Рады бяспекі^[2].

Парадак абрання і спынення паўнамоцтваў

Прэзідэнтам Арменіі можа быць абрана асоба не маладзейшая за 35 гадоў, якая апошнія дзесяць гадоў з’яўляецца грамадзянінам Рэспублікі Арменія, якая не з’яўляецца грамадзянінам іншай краіны, пастаянна пражывае ў Рэспубліцы апошнія дзесяць гадоў і валодае выбарчым правам. Прэзідэнт абіраецца тэрмінам на сем гадоў. Адна і тая ж асоба не можа быць абрана на пасаду Прэзідэнта Рэспублікі больш чым два разы запар. Не праводзяцца выбары ў перыяд надзвычайнага або ваеннага становішча.

Прэзідэнтам Арменіі абіраецца той кандыдат, за якога прагаласавала больш за палову выбаршчыкаў. Калі ў першым туры пераможца не вызначаны, праводзіцца другі тур, у які выходзяць два кандыдаты, што набралі найбольшую колькасць галасоў. Пераможцам у гэтым выпадку з’яўляецца кандыдат, які набраў больш галасоў, чым яго супернік.

Паўнамоцтвы прэзідэнта спыняюцца ў выпадку яго добраахвотнай адстаўкі, смерці, адхілення ад пасады пры здзяйсненні ім дзяржаўнай здрады ці іншага цяжкага злачынства, немагчымасці выконваць абавязкі прэзідэнта пры яго цяжкай хваробе або іншых непераадольных перашкод.

Пастанова аб адхіленні ад пасады прымаецца Нацыянальным сходам на падставе станоўчага заключэння Канстытуцыйнага суда, калі станоўча прагаласуюць не менш за 2/3 дэпутатаў парламента. З адпаведным пазовам у Канстытуцыйны суд звяртаецца Нацыянальны сход на падставе сваёй пастановы, вынесенай, калі станоўча прагаласуюць больш за палову дэпутатаў парламента. Пастанова аб немагчымасці выканання прэзідэнтам сваіх абавязкаў прымаецца парламентам на падставе станоўчага заключэння Канстытуцыйнага суда, калі станоўча прагаласуюць не менш за 2/3 дэпутатаў парламента. З адпаведным пазовам у Канстытуцыйны суд звяртаецца ўрад. У абодвух выпадках пытанне здымаецца з абмеркавання Нацыянальнага сходу, калі заключэнне Канстытуцыйнага суда адмоўнае.

У выпадку вакансіі пасады Прэзідэнта Рэспублікі, да ўступлення на пасаду зноў абранага Прэзідэнта Рэспублікі, абавязкі Прэзідэнта Рэспублікі выконвае старшыня Нацыянальнага сходу, а калі гэта немагчыма-Прэм’ер-міністр. Асобы, якія выконваюць абавязкі прэзідэнта, абмежаваныя ў паўнамоцтвах. У прыватнасці, ім забараняецца прызначаць рэферэндум, прызначаць Прэм’ер-міністра, прызначаць і звальняць вышэйшы камандны склад Узброеных Сіл і іншых войскаў (за выключэннем перыяду ваеннага становішча), рабіць у прадугледжаных законам выпадках прызначэнні на пасады паліцыі і органаў нацыянальнай бяспекі, а таксама распускаць Нацыянальны сход, прызначаць і адклікаць дыпламатычных прадстаўнікоў Рэспублікі Арменія ў замежных дзяржавах і пры міжнародных арганізацыях, прымаць даверчыя і адзыўныя граматы дыпламатычных прадстаўнікоў замежных дзяржаў і міжнародных арганізацый, памілаваць асуджаных і ўзнагароджваць ордэнамі і медалямі Рэспублікі Арменія, прысвойваць вышэйшыя воінскія і ганаровыя званні, вышэйшыя дыпламатычныя і іншыя класныя чыны.

Прэзідэнты Арменіі

№	Прэзідэнт	Фатаграфія	Пачатак паўнамоцтваў	Сканчэнне паўнамоцтваў
1	Лявон Тэр-Петрасян		16 кастрычніка 1991	3 лютага 1998
2	Роберт Качаран		9 красавіка 1998 (в. а. 3 лютага-9 красавіка 1998)	9 красавіка 2008
3	Серж Саргсян		9 красавіка 2008	9 красавіка 2018
4	Армен Саркісян^[3]		9 красавіка 2018	1 лютага 2022
— (в. а.)	Ален Сіманян^[4]		1 лютага 2022	13 сакавіка 2022
5	Ваагн Хачатран^[5]		13 сакавіка 2022