Перайсці да зместу

Малінніца

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Малінніца
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Callophrys rubi


Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
NCBI  242269
EOL  263782

Малінніца[1], Блакітніца малінавая[2] (Callophrys rubi) — дзённы матылёк з сямейства блакітніц.

Даўжыня пярэдняга крыла імага — 13 — 14 мм.

Самец

Поліфаг. Развіваецца ў адным пакаленні, лёт імага — з трэцяй дэкады красавіка да пачатку чэрвеня. Месцамі, напрыклад, на Украіне, адзначана частковая другая генерацыя, якая развіваецца, відавочна, не паўсюдна і не кожны год. Імага трымаюцца пераважна ў кронах кустоў і маладых дрэў, але рэгулярна наведваюць кветкі для харчавання. Самцы ахоўваюць тэрыторыю, выганяючы іншых матылькоў. Самкі адкладаюць яйкі паасобку ў аснаванні цветкавых пупышак або на чашалісцікі, да 10 яек на працягу паўгадзіны. Прычым кожнае яйка — на іншае сцябло расліны. У момант адкладкі яйкі маюць далікатна-блакітную афарбоўку, праз некалькі дзён шарэюць. Вусені развіваюцца ў маі—ліпені і з восені па красавік (у выпадку развіцця другога пакалення). У выпадку развіцця аднаго пакалення зімуе кукалка, часам двойчы. Мірмекафіл. Акукліванне праходзіць пад лісцем або пад мохам на паверхні зямлі або кукалка падвешаная ўніз галавой паблізу паверхні зямлі на сцеблах з дапамогай павуціннавага паяска. Пры раздражненні кукалка выдае слабыя гукі.

Кармавыя расліны

[правіць | правіць зыходнік]

Бяроза (Betula), верас звычайны (Calluna vulgaris), Cytisus nigrans, жарновец мяцёлчаты (Cytisus scoparius), крушына (Frangula), жаўтазель германскі (Genista germanica), жаўтазель фарбавальны (Genista tinctoria), эспарцэт пасяўны (Onobrychis viciifolia), жасцёр слабіцельны (Rhamnus cathartica), маліна звычайная (Rubus idaeus), канюшына (Trifolium), чарніцы (Vaccinium myrtillus), буякі (Vaccinium uliginosum), Vicia cracca.

Красавік — 3 дэкада, май, чэрвень, ліпень, жнівень — 1-2 дэкада.

Месцы пражывання

[правіць | правіць зыходнік]

Ускрайкі, разрэджаныя хмызняковыя пералескі, верхавыя балоты і ўскраіны балот у лясах розных тыпаў. На Украіне сустракаецца на палянах і ўзлесках лісцяных лясоў, сярод зараснікаў хмызнякоў і ў редкалессях, уздоўж лесапалос і палос адчужэння чыгунак, у парках, садах, на тэрыторыі гарадоў і пасёлкаў. На поўначы і месцамі ў сярэдняй паласе Расіі — мохава-хмызнячковыя супольнасці алігатрофных балот. У Хібінах адзінкава адзначаўся ў адкрытай ернікавай тундры, а таксама ў бярозавым крывалесссі. У Саратаўскай вобласці назіраліся ў остепненных бэльках, у зарасніках Caragana, у Астраханскай вобласці — у антрапагенных стациях, у хмызняковых зараснікаў у стэпе, у Валгаградскай вобласці — у караганово-кавыльны стэпе на пясках ў асяроддзі хваёвых пасадак.

Паўночная Афрыка, умераны пояс Еўразіі. Звычайны амаль на ўсёй тэрыторыі Усходняй Еўропы. Не знойдзены ў паўднёвых абласцях Украіны. На поўнач арэал віду дасягае Палярнага Урала, паўночнага захаду Кольскага паўвострава. У Расіі адсутнічае ў стэпавым Перадкаўказзі, у гарах Вялікага Каўказа, у зоне пустыняў, а на паўднёвым усходзе — лакальны і звязаны з хмызняковымі асацыяцыямі ў стэпах розных тыпаў. У еўрапейскай частцы самымі паўднёвымі знаходкамі варта лічыць папуляцыі ў ваколіцах Ніжняга Баскунчака ў Астраханскай вобласці, у Сярэднеахтубінскім раёне Валгаградскай вобласці ў Ніжнім Паволжы, а таксама ў Растоўскай вобласці, дзе сустракаецца як у буйных урбацэнозах (Растоў-на-Доне, Сальск), так і на перыферыі вобласці.

Заўвагі па сістэматыцы

[правіць | правіць зыходнік]

Ва Усходняй Еўропе прадстаўлены намінатыўным падвідам. Для Урала і паўночных абласцей Еўропы нярэдка прыводзіцца падвід borealis Krulikowsky, 1890, які адрозніваецца менш выяўленымі белымі элементамі малюнка і больш цьмяна зялёным, часам з жаўтлява-бурым адценнем, ніжнім бокам крылаў. Гэтыя прыкметы характарызуюць звычайна асобін, сабраных у канцы перыяду лёту ў любой частцы арэала, таму пры адсутнасці геаграфічных бар’ераў, яны падаюцца недастатковымі для вылучэння падвіда.

Зноскі

  1. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі. — 10 000 экз.
  2. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі. — 10 000 экз.