Перайсці да зместу

Герэній Этруск

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Квінт Герэній Этруск Месій Дэцый
лац.: Quintus Herennius Etruscus Messius Decius
Сестэрцый з выявай Герэнія Этруска.
Сестэрцый з выявай Герэнія Этруска.
Рымскі імператар
251 год
Сумесна з Дэцый Траян (251 год)
Папярэднік Дэцый Траян
Пераемнік Трэбаніян Гал і Гастыліян
Нараджэнне магчыма 227[1]
Смерць 1 ліпеня 251[1]
Бацька Дэцый Траян
Маці Герэнія Этрусцыла[d]
Бітвы
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Квінт Герэній Этруск Месій Дэцый (лац.: Quintus Herennius Etruscus Messius Decius), больш вядомы ў рымскай гістарыяграфіі як Герэній Этруск, — рымскі імператар, які кіраваў у 251 годзе.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Як і пра многіх імператараў перыяду крызісу III стагоддзя, большая частка захаванай інфармацыі пра Децыя Траяна і яго сыноў адносіцца да больш позняга часу і не заўсёды з’яўляецца надзейнай. Калі «Гісторыя Аўгустаў  (руск.) (бел.» некалі і змяшчала біяграфіі Дэцыяў, то зараз яны страчаны[2].

Квінт Герэній Этруск Месій Дэцый нарадзіўся ў Паноніі недзе паміж 220 і 230 годам[2]. Яго бацькам быў выхадзец з правінцыйнай арыстакратыі военачальнік Дэцый Траян, а маці — прадстаўніца старажытнага этрускага сенатарскага роду Герэнія Этрусцыла[3][4]. Таксама ў яго быў малодшы брат па імі Гастыліян[2]. У 249 годзе бацька Этруска быў абвешчаны імператарам, пасля чаго ён здабыў перамогу ў бітве над Філіпам I Арабам, які загінуў у баі[4].

Герэній Этруск быў ужо досыць сталым, каб праходзіць ваенную службу падчас кіравання свайго бацькі[5]. У 250 годзе ён атрымаў тытулы Цэзара і «Правадыра моладзі» (лац.: princeps iuventutis)[2]. Па ўсёй бачнасці, Герэній Этруск засланяў свайго малодшага брата. Да канца свайго кіравання Дэцый Траян павялічыў старэйшага сына да звання Аўгуста, якога Гастыліян так і не змог дамагчыся, пакуль яго бацька і брат былі жывыя[2]. Апроч таго, Герэній Этруск у 251 годзе займаў пасаду ардынарнага консула разам са сваім бацькам[6].

Наконт удзелу Герэнія Этруска ў пераследах хрысціян у час кіравання Дэцыя нічога пэўнага сказаць нельга[2].

Заклапочанасць з нагоды нестабільнасці на дунайскай мяжы знаходзілася ў цэнтры ўвагі падчас супольнага кіравання Деция і яго сыноў і даходзіла да такой ступені, што Дэцый неўзабаве пасля таго, як ён атрымаў уладу над Рымскай дзяржавай, адправіў Герэнія Этруска ў Ілірыю[7]. Пасля сур’ёзных уварванняў у Дакію і Мізію з боку карпаў  (руск.) (бел. і готаў, Дэцый Траян і Герэній Этруск узначалілі экспедыцыйныя сілы, якія яны павялі супраць гоцкага караля Кнівы  (руск.) (бел.. Варвары, нагружаныя здабычай пасля іх паспяховых кампаній, былі ўжо на шляху на радзіму, калі яны сустрэліся з рымлянамі ля Абрыта 1 ліпеня 251 года (непадалёк ад сучаснага балгарскага горада Разград)[2].

Книва здолеў завесці сваіх праціўнікаў у багністую мясцовасць, пасля чаго перавага стала на бок готаў. Кароль падзяліў свае войскі на некалькі тактычных груп, якія атачылі рымскае войска і амаль цалкам яго знішчылі. Герэній Этруск быў забіты стралой у пачатку бою (ці да яго). Калі легіянеры паспрабавалі суцешыць Дэцыя, ён «мужна сказаў ім, што страта аднаго салдата (то бок сына) здаецца яму малой шкодай»[8].

Такім чынам, Дэцый і Герэній Этруск сталі першымі рымскімі імператарамі, якія ппалі ад рукі вонкавага праціўніка ў бітве. Выжылыя салдаты абвясцілі імператарам палкаводца Трэбаніяна Гала. Гісторык Рональд Сайм  (руск.) (бел. параўноўваў згубу Этруска і яго бацькі з двума Дэцыямі эпохі Рэспублікі, «якія ў інтэрвале ў пакаленне абодва ахвяравалі сабой, каб забяспечыць перамогу для Рэспублікі»[9]. Паводле паведамлення Еўропія  (руск.) (бел., Этруск быў абагаўлёны[10], аднак довадаў у карысць дадзенага цверджання пакуль не выяўлена[11].

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ а б Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 22 чэрвеня 2022.
  2. ↑ а б в г д е ё Fuhrmann 2001.
  3. ↑ McMahon R.. Another View of Trajan Decius (англ.). An Online Encyclopedia of Roman Emperors. 2009. Архівавана з першакрыніцы 5 жніўня 2012.
  4. ↑ а б Nathan G.. Trajan Decius (249—251 A.D.) and Usurpers During His Reign (англ.). An Online Encyclopedia of Roman Emperors. 2009. Архівавана з першакрыніцы 5 жніўня 2012.
  5. ↑ Franke, T. Herennius Etruscus, in Der neue Pauly 5. — 1996. — 251 p.
  6. ↑ Corpus Inscriptionum Latinarum 6, 31129
  7. ↑ Аврелий Виктор. О цезарях. XXIX. 2.
  8. ↑ Аврелий Виктор. О цезарях. XXIX. 5.
  9. ↑ Syme 1971, p. 199.
  10. ↑ Евтропий. Бревиарий от основания Города. IX. 4.
  11. ↑ Fuhrmann 2001, pp. заўвага 10.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]

Першасная літаратура

[правіць | правіць зыходнік]

Даследаванні

[правіць | правіць зыходнік]
  • Syme, R. Emperors and Biography: Studies in the Historia Augusta. — Oxford, 1971.
  • Christopher J. Fuhrmann.. Herennius Etruscus (A.D. 251) and Hostilian (A.D. 251) (англ.). An Online Encyclopedia of Roman Emperors. 2001.
  • Southern, Pat. The Roman Empire from Severus to Constantine. — London, New York: Routledge, 2001.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Герэній_Этруск&oldid=4834452"