Вялікі пенітэнцыярый

Джэймс Стэфард. Вялікі пенітэнцыярый з 4 кастрычніка 2003 па 2 чэрвеня 2009.

Вялікі пенітэнцыярый, таксама Вярхоўны пенітэнцыярый (лац.: Poenitentiarius major) — глава Апостальскай пенітэнцыярыі, аднаго з трох царкоўных трыбуналаў Рымска-каталіцкай царквы.

Першыя згадкі пра гэту пасаду адносяцца да XII стагоддзя. У пантыфікат Ганорыя III зацвердзілася назва «пенітэнцыярый», пазней пашыраная да «вялікі пенітэнцыярый». Апостальская канстытуцыя Pastor Bonus (1988) зацвердзіла дзеючы спіс паўнамоцтваў вялікага пенітэнцыярыя.

Вялікі пенітэнцыярый з'яўляецца адной з некалькіх вышэйшых службовых асоб пры Святым Прастоле, якія захоўваюць сваю пасаду ў перыяд Sede Vacante, паміж смерцю аднаго Папы Рымскага і абраннем наступнага.

Іншымі такімі службовымі асобамі з'яўляюцца дэкан Калегіі кардыналаў, кардынал-камерленга і генеральны вікарый Рыма.

Вялікі пенітэнцыярый — тытулярны архібіскуп і — часта, але не заўсёды — кардынал.

На сённяшні дзень Вялікім пенітэнцыярыем з'яўляецца італьянскі кардынал Маўра П'ячэнца, які змяніў партугальскага кардынала Мануэла Мантэйру дэ Каштру.

Адной з функцый Вялікага пенітэнцыярыя з'яўляецца спавядаць і сабораваць паміраючага Папу Рымскага.

Вялікія пенітэнцыярыі з 1476 года

• кардынал Джуліяна дэла Роверэ (1476—1503);
• кардынал Педра Луіс дэ Борха-Лансоль дэ Рамані (1503—1511);
• кардынал Леанарда Гроса дэла Роверэ (1511—1520);
• кардынал Ларэнца Пучы (1520—1529);
• кардынал Антоніа Пучы (1529—1544);
• кардынал Раберта Пучы (1545—1547);
• кардынал Рануча Фарнезэ, O. S. Io. Hieros. (1547—1565);
• кардынал Карла Барамеа (1565—1572);
• кардынал Джавані Альдабрандзіні (1572—1573);
• кардынал Станіслаў Гозій (1574—1579);
• кардынал Філіпа Банкампаньі (1579—1586);
• кардынал Іпаліта Альдабрандзіні (1586—1592);
• кардынал Джуліа Антоніа Санторыа (1592—1602);
• кардынал П'етра Альдабрандзіні (1602—1605);
• кардынал Чынціа Пасеры Альдабрандзіні (1605—1610);
• кардынал Шыпіёнэ Кафарэлі-Баргезэ (1610—1633);
• кардынал Антоніа Барберыні старэйшы, капуцын (1633—1646);
• кардынал Арацыа Джусцініяні, аратарыянец (1647—1649);
• кардынал Нікола Альбергаці-Людавізі (1650—1687);
• кардынал Леандра Каларэда, аратарыянец (1688—1709);
• кардынал Фабрыцыа Паалучы, пра-вялікі пенітэнцыярый (1709—1710), вялікі пенітэнцыярый (1710—1721);
• кардынал Бернарда Марыя Конці, O.S.B.Cas. (1721—1730);
• кардынал Вінчэнца Пятра, пра-вялікі пенітэнцыярый (1730), вялікі пенітэнцыярый (1730—1747);
• кардынал Джаакіна Безоці, цыстэрцыянец (1747—1755);
• кардынал Антоніа Андрэа Галі, C.R.SS.S. (1755—1767);
• кардынал Джавані Карла Боскі (1767—1788);
• кардынал Франчэска Саверыа дэ Дзелада (8 верасня 1788 — 19 снежня 1801);
• кардынал Леанарда Антанелі (22 снежня 1801 — 23 студзеня 1811);
• кардынал Мікеле дзі П'етра (1811/20 мая 1814 — 2 ліпеня 1821);
• кардынал Франчэска Саверыа Кастыльёні (4 жніўня 1821 — 31 сакавіка 1829);
• кардынал Эмануэле дэ Грэгорыа (31 мая 1829 — 7 лістапада 1839);
• кардынал Каструча Кастраканэ дэльі Антэльмінелі (12 лістапада 1839 — 22 лютага 1852);
• кардынал Габрыэле Ферэці (18 сакавіка 1852 — 13 верасня 1860);
• кардынал Антоніа Марыя Каджана дэ Ацэведа (28 верасня 1860 — 13 студзеня 1867);
• кардынал Антоніа Марыя Панеб'янка (17 студзеня 1867 — 15 кастрычніка 1877);
• кардынал Луіджы Білья (18 кастрычніка 1877 — 30 студзеня 1884);
• кардынал Рафаэле Манака Ла Валета (12 лютага 1884 — 14 ліпеня 1896);
• кардынал Ісідора Верга (1 кастрычніка 1896 — 10 жніўня 1899);
• кардынал Серафіна Ванутэлі (20 лістапада 1899 — 19 жніўня 1915);
• кардынал Вілем Марынус ван Росум, рэдэмптарыст (1 кастрычніка 1915 — 12 сакавіка 1918);
• кардынал Арэстэ Джорджы (12 сакавіка 1918 — 30 снежня 1924);
• кардынал Андрэас Фрувірт, дамініканец (8 студзеня 1925 — 31 ліпеня 1927);
• кардынал Ларэнца Лаўры (31 ліпеня 1927 — 8 кастрычніка 1941);
• кардынал Нікола Каналі (15 кастрычніка 1941 — 3 жніўня 1961);
• кардынал Аркадзіа Марыя Лараона Саралегі, кларэцінец (13 жніўня 1961 — 12 лютага 1962);
• кардынал Фернанда Чэнта (12 лютага 1962 — 6 красавіка 1967);
• кардынал Джузэпэ Антоніа Ферэта (7 красавіка 1967 — 17 сакавіка 1973);
• кардынал Джузэпэ Паўпіні (21 сакавіка 1973 — 8 красавіка 1984);
• кардынал Луіджы Дадалья, в. а. вялікага пенітэнцыярыя (8 красавіка 1984 — 27 мая 1985); вялікі пенітэнцыярый (27 мая 1985 — 6 красавіка 1990);
• кардынал Уільям Уэйкфілд Баўм (6 красавіка 1990 — 22 лістапада 2001);
• архібіскуп Луіджы Дэ Маджыстрыс, в. а. вялікага пенітэнцыярыя (22 лістапада 2001 — 4 кастрычніка 2003);
• кардынал Джэймс Фрэнсіс Стэфард (4 кастрычніка 2003 — 2 чэрвеня 2009);
• кардынал Фартуната Бальдэлі (2 чэрвеня 2009 — 5 студзеня 2012);
• кардынал Мануэл Мантэйру дэ Каштру (5 студзеня 2012 — 21 верасня 2013);
• кардынал Маўра П'ячэнца (21 верасня 2013 — па цяперашні час).

Літаратура

• «Пенитенциарий верховный» // Католическая энциклопедия. Т.3. Изд. францисканцев, М.:2007.